H Πορτογαλία ανοίγει τον ασκό του Αιόλου στην Ευρώπη.

Ο μέχρι χθες καλός μαθητής της τρόικας έχει οδηγηθεί σε βαθιά ύφεση η οποία πυροδότησε την πολιτική κρίση, που όλοι φοβούνται ότι μπορεί να δώσει το κακό παράδειγμα και για τις υπόλοιπες υπό μνημόνια χώρες

Του Μιχάλη Ψύλου

Υπουργοί παραιτούνται, η κυβέρνηση παραπαίει και οι ισχυροί της Ευρώπης προσπαθούν να κρύψουν την κρίση κάτω από το… χαλί. 

Ποιος θα το φανταζόταν πριν από λίγες εβδομάδες ότι η Πορτογαλία θα πυροδοτούσε μια τέτοια αναταραχή; 

Οταν εδώ και ένα χρόνο η χώρα παρουσιαζόταν ως παράδειγμα για όλη την ευρωζώνη! Και το πρόβλημα δεν είναι απλώς ότι «η Πορτογαλία πάει στα βράχια», όπως γράφει ο «Economist». 

Ο μεγάλος φόβος των ισχυρών της Ε.Ε. είναι ότι «η πολιτική κρίση στην Πορτογαλία ανοίγει μια νέα περίοδο αναταραχής για την Ευρωπαϊκή Ενωση», όπως προειδοποιεί σε κύριο άρθρο της η γαλλική εφημερίδα «Les Echos».

«Πίσω από το προσωπείο του καλού μαθητή της ζώνης του ευρώ υπάρχουν τώρα ρωγμές που δεν κλείνουν. Το σχέδιο δημοσιονομικής εξυγίανσης, το κόστος της βαθιάς ύφεσης και η κυβέρνηση συνασπισμού έχει χάσει την υποστήριξη της κοινής γνώμης. Κυρίως όμως η «κόπωση από τη λιτότητα» έχει ξεπεράσει τη χώρα» προειδοποιεί η γαλλική εφημερίδα και προσθέτει: 

«Η Πορτογαλία ξύπνησε τα φαντάσματα του φθινοπώρου του 2011 στη ζώνη του ευρώ, όταν οι επενδυτές έβλεπαν την Ελλάδα να οδεύει προς τη χρεοκοπία, την Ισπανία και την Ιταλία να βυθίζονται και οι ευρωπαϊκές τράπεζες να χάνουν την εμπιστοσύνη εκείνων που τις στήριζαν».

Κάτω από τη βάση

Μπορεί ο Πορτογάλος πρωθυπουργός Πέδρο Πάσος Κοέλιο να διατυμπανίζει ότι «βρέθηκε μία φόρμουλα η οποία επιτρέπει να εγγυηθούμε τη σταθερότητα της κυβέρνησης», ουδείς όμως τον πιστεύει. 

Οπως γράφει ο «Economist», «οι διεθνείς πιστωτές της Πορτογαλίας [η τρόικα] βλέπουν τον μαθητή-αστέρι τους να παίρνει πολύ χαμηλή βαθμολογία».

Είναι θέμα χρόνου η κατάρρευση της κυβέρνησης συνεργασίας του δεξιού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος του Κοέλιο και του ακροδεξιού Λαϊκού Κόμματος. 

Η Ε.Ε. και το Βερολίνο θα προσπαθήσουν με νύχια και με δόντια να αποτρέψουν βέβαια τις πρόωρες εκλογές, καθώς είναι σίγουρη η ήττα της δεξιάς κυβέρνησης. Το πρόβλημα του Βερολίνου είναι ότι και το αντιπολιτευόμενο Σοσιαλιστικό Κόμμα δεν δείχνει ικανό να αποτελέσει σταθερή εναλλακτική λύση, καθώς οι Πορτογάλοι δεν ξεχνούν ότι οι Σοσιαλιστές έβαλαν την Πορτογαλία σε καθεστώς Μνημονίου την άνοιξη του 2011 και στις εκλογές που ακολούθησαν υπέστησαν συντριπτική ήττα. 

Σήμερα, η ανεργία έχει υπερβεί για πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία της χώρας το 18%, η χώρα είναι βυθισμένη για τρίτο συνεχόμενο χρόνο στην ύφεση και το έλλειμμα κατά το πρώτο τρίμηνο του 2013 ξεπερνά το 10%. Σύμφωνα με έρευνα της τράπεζας Barclays «το δημόσιο χρέος της Πορτογαλίας θα ξεπεράσει το 134% του ΑΕΠ, γεγονός που δημιουργεί αμφιβολίες για τις προοπτικές εξόδου από τη βαθιά ύφεση και, ως εκ τούτου, για τη βιωσιμότητα των δημοσιονομικών μέτρων».

Ο πρωθυπουργός Κοέλιο δεν μπορεί να αισθάνεται καθόλου σίγουρος ότι θα παραμείνει για πολύ στην εξουσία. 

Ιδιαίτερα λόγω της αυξανόμενης παρέμβασης του λεγόμενου «λαϊκού παράγοντα», που αρχίζει να φέρνει στις μνήμες πολλών τα «Γαρίφαλα του ’74». Αλλωστε, η κυβερνητική κρίση οδήγησε στη γενική απεργία –την τέταρτη κατά σειρά– που έγινε στα τέλη Ιουνίου με τεράστια επιτυχία.

Γερμανική αδιαλλαξία

Οι πρόωρες εκλογές δύο χρόνια πριν από την εκπνοή της θητείας της σημερινής Βουλής μπορεί να αποδειχθούν η μόνη επιλογή. Αυτή είναι η λύση που υποστηρίζει το Σοσιαλιστικό Κόμμα, καθώς προηγείται στις δημοσκοπήσεις με περίπου 36% των ψήφων, έναντι 26% για το Σοσιαλδημοκρατικό του πρωθυπουργού Κοέλιο.

Ο Κοέλιο και οι Νοτιοευρωπαίοι «συνοδοιπόροι» του κατανοούν φυσικά ότι με την προσκόλλησή τους στην πολιτική της λιτότητας θα χάσουν «το πολιτικό κεφάλι» τους, αλλά φαίνεται να είναι γερά αγκιστρωμένοι στο Βερολίνο. Ακόμη και το «Spiegel» δηλώνει πως δεν… κατανοεί αυτήν την αδιαλλαξία. Δημοσιεύει μάλιστα εσωτερικό έγγραφο του γερμανικού υπουργείου Εσωτερικών που δείχνει ότι η κυβέρνηση Μέρκελ είναι αποφασισμένη να συνεχίσει την τρέχουσα πολιτική της λιτότητας. 

«Η ασθενής οικονομική κατάσταση στη ζώνη του ευρώ δεν είναι λόγος για να αποκλίνουμε από τη διπλή στρατηγική: τη συνέχιση της δημοσιονομικής εξυγίανσης σε συνδυασμό με τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις», αναφέρεται στο έγγραφο του υπουργείου Οικονομικών, το οποίο υποστηρίζει ότι η παρούσα στρατηγική είναι επιτυχής.

Συνηθισμένοι στο κρύο οι Γερμανοί δεν βλέπουν ότι το φετινό καλοκαίρι θα είναι πολύ θερμό και ταραγμένο στην υπόλοιπη Ευρώπη…