Η δυνατότητα που παρέχεται στην Ελλάδα να αναγνωρίσει το Αιγαίο ως παράκτιο αρχιπέλαγος σύμφωνα με την έννοια που του δίνεται στο διεθνές δίκαιο από το άρθρο 7 της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας διασφαλίζει την ικανότητα της χώρας να θεωρείται ο χώρος αυτός ενιαίος όταν παράκτια και νησιωτική περιοχή γειτνιάζουν.
Ειδικότερα, τα νησιά ενώνονται μεταξύ τους με ευθείες γραμμές και σχηματίζουν ένα ενιαίο αρχιπέλαγος το οποίο με τη σειρά του ενώνεται με τη στεριά.
Έτσι, τα νερά μεταξύ των νησιών θεωρούνται εσωτερικά σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, δηλ. χωρικά ύδατα.
Πρέπει να τονιστεί ότι αυτή η ικανότητα αυτή, το δικαίωμα, παρέχεται σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο μόνο σε περίπτωση αρχιπελαγικού αιγαίου, κι όχι με την επέκταση σε 12 νμ ή την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας – ΑΟΖ. Η ΑΟΖ κληρονομεί όλα τα προβλήματα της υφαλοκρηπίδας, τα δε νερά πάνω από την ΑΟΖ, όπως και της υφαλοκρηπίδας, θεωρούνται διεθνή.
ΑΟΖ σημαίνει δηλαδή διεθνοποίηση του Αιγαίου, καθώς όλα εκείνα τα περάσματα που χρησιμοποιεί η Τουρκία για να στέλνει πολεμικά και να κάνει έρευνες θα θεωρούνται μη εθνικά, αλλά διεθνή. Αντίθετα, με την αναγνώριση του Αιγαίου ως παρακτίου αρχιπελάγους – coastal archipelago – τα νερά μεταξύ των νησιών θεωρούνται εθνικά, χωρικά ύδατα κ΄εδαφική επικράτεια. Έτσι , επιλύεται αυτόματα και το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας – ΑΟΖ.
Ο ορισμός της χώρας μας ως παρακτίου αρχιπελάγους με τη νομική και γεωφυσική έννοια του όρου, μας δίνει το δικαίωμα να προσπεράσουμε, να εγκαταλείψουμε τη μέχρι τώρα επιχειρηματολογία για τα 6 ή 12 νμ, καθώς θεωρείται ξεπερασμένη και παρωχημένη έννοια για τα αρχιπελάγη. Το άρθρο 7 προβλέπει πως η επέκταση των χωρικών υδάτων γίνεται υπερκαλύπτοντας τα μέχρι πρότινος διεθνή ύδατα.
Σε εφαρμογή των παραπάνω αρχιπελαγικών διατάξεων η Τουρκία έκλεισε το στενό του Βοσπόρου, καθώς από το 1964 και μετά ο χώρος μεταξύ Ίμβρου – Τενέδου, όπου και καταλήγει το στενό, θεωρείται εσωτερικός. Με άλλα λόγια, τα χωρικά ύδατα των νησιών ενώθηκαν αναμεταξύ τους και με τη στεριά, κι έτσι αυτή τη στιγμή που μιλάμε ο χώρος μεταξύ Ίμβρου – Τενέδου και του στενού του Βοσπόρου εξομοιούται με τη στεριά.
Έχουμε δηλαδή πλήρη εφαρμογή των αρχιπελαγικών διατάξεων από την Τουρκία στο Αιγαίο, αλλά όχι από την Ελλάδα. Το Πίρι Ρέις έπλεε πριν από περίπου 1 μηνα σε αυτόν ακριβώς τον αρχιπελαγικό χώρο, τον ίδιο που χρησιμοποίησε και η τούρκικη φρεγάτα. Μόνο με το αρχιπελαγικό αιγαίο προσφέρεται έδαφος για αντίκρουση των τουρκικών επιχειρημάτων ότι ο χώρος μεταξύ των νησιών θεωρείται διεθνής,
Τι σημαίνουν τα παραπάνω? Ότι ενώ με την εφαρμογή των 6 ή 12 νμ η Χίος και η Μυτιλήνη θα ήταν 2 αποκομμένα κι απομονωμένα νησιά από απόψεως χωρικών υδάτων, όπως είναι σήμερα με την εφαρμογή του άρθρου 7 –των ευθειών ακτογραμμών βάσης- τα νησιά ενώνονται και ο μεταξύ τους θαλάσσιος γεωγραφικός χώρος θεωρείται εσωτερικός.
Με λίγα λόγια, τα αναμεταξύ τους ύδατα θεωρούνται χωρικά κι εξομοιούνται με τη στεριά. Το αρχιπέλαγος περικλείεται με ευθείες ακτογραμμές βάσεως στην προμετωπίδα με την Τουρκία, από τη Σαμοθράκη και τη Λήμνο, μέχρι και το Καστελόριζο, και θεωρείται ενιαίος κι αρχιπελαγικά δομημένος χώρος, σε ενιαία δόμηση με τη στεριά, όπως απαιτεί το άρθρο.
Στην περίπτωση του Αιγαίου, να συμπληρώσω, τα εσωτερικά νερά, χωρικά ύδατα πλέον, δημιουργούν ένα ενιαίο αρχιπελαγικό στενό το οποίο διακλαδώνεται σα νευρώνες, με τα διάφορα περάσματα μεταξύ των νησιών, στο χάρτη του Αιγαίου.
Το Αιγαίο, εκτός από παράκτιο αρχιπέλαγος, αποτελεί και στενό με τη διεθνοδικαιϊκή έννοια του όρου κι ακόμη δεν το έχουμε αναγνωρίσει.
Δεδομένου ότι η Συνθήκη της Λωζάνης αποφάσισε να δοθεί το στενό του Βοσπόρου στην Τουρκία, ενώ το στενό του Αιγαίου στην Ελλάδα, με την εφαρμογή των ευθειών ακτογραμμών η Ελλάδα μπορεί για πρώτη φορά στην Ιστορία της να ελέγχει την έξοδο του στενού του Βοσπόρου με το κλείσιμο του στενού Λήμνου – Μυτιλήνης.
Η χώρα δεν αποτελεί «αρχιπελαγικό κράτος» με την έννοια του αρθ 46 γιατί θα έπρεπε να αποτελείται εξ ολοκλήρου από νησιά, αλλά παράκτιο αρχιπελαγικό κράτος με την έννοια του άρθρου 7 της Σύμβασης, το οποίο απαιτεί τη γειτνίαση ηπειρωτικού – αρχιπελαγικού χώρου.
Ο κανόνας εφαρμόζεται από την πλειοψηφία των χωρών-μελών του ΟΗΕ, επί παραδείγματι από τη Ρωσία στην Aρκτική περιοχή της, από τον Καναδά στο Αρκτικό παράκτιο αρχιπέλαγος, το μεγαλύτερο στον κόσμο, το 1985, και το νορβηγικό αρχιπέλαγος.
Η πρώτη χώρα που τον εφάρμοσε ήταν η Νορβηγία το 1951 με την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης να της επικυρώνει το δικαίωμα αναγνωρίσεως του παρακτίου αρχιπελάγους της.
Η απόφαση και η διεθνής πρακτική στην εφαρμογή του κανόνα σε όσες χώρες έχουν παράκτια αρχιπελάγη είχαν σαν αποτέλεσμα την ενσωμάτωση του στη διεθνή Σύμβαση του Δικαίου της Θάλασσας του 1982 και συγκεκριμένα στο άρθρο 7 της Σύμβασης. Έτσι καθιερώθηκε ο όρος coastal archipelago στη συνείδηση των κρατών και στο διεθνές δίκαιο γενικότερα.
Γιώργος Χρήστου
Δικηγόρος LLM Kent
24/04/2012
http://www.antinews.gr/Antitheseis/To-Aigaio-os-araktio-Arkhipelagos-sumphona-me-to-Diethnes-Dikaio/
Ο Γιώργος Χρήστου έθεσε για πρώτη φορά το θέμα το 2009. Το σχετικό δημοσίευμα θα αντιγραφεί στα σχόλια της ανάρτησης. [15 September, 2009 Εθνική κυριαρχία στο Αιγαίο]
ΣΧΕΤΙΚΑ:
Άρθρο 7 Ευθείες γραμμές βάσεως
1. Σε περιοχές όπου η ακτογραμμή παρουσιάζει βαθιές κολπώσεις και οδοντώσεις, ή υπάρχει κατά μήκος της και σε άμεση γειτνίαση με αυτή, συστάδα νησιών, η μέθοδος των ευθειών γραμμών που συνδέουν κατάλληλα σημεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την χάραξη της γραμμής βάσεως από την οποια μετριέται το εύρος της χωρικής θάλασσας.
2. Εκεί όπου, εξαιτίας της παρουσίας ενός δέλτα και άλλων φυσικών συνθηκών, η ακτογραμμή παρουσιάζεται άκρως ασταθής, τα κατάλληλα σημεία μπορούν να επιλεγούν κατά μήκος της απώτατης προς τα ανοικτά της θάλασσας γραμμής κατωτάτης ρηχίας και, παρά την περίπτωση μεταγενέστερης αναστροφής της γραμμής αυτής, οι ευθείες γραμμές βάσεως παραμένουν σε ισχύ μέχρι την τροποποίησή τους από το παράκτιο κράτος σύμφωνα με την παρούσα σύμβαση.
3. Η χάραξη ευθειών γραμμών βάσεως δεν θα πρέπει να αφίσταται κατά τρόπο σημαντικό από τη γενική κατεύθυνση της ακτής, και οι θαλάσσιες περιοχές που κείνται εντός των γραμμών θα πρέπει, για να υπαχθούν στο καθεστώς των εσωτερικών υδάτων, να είναι επαρκώς συνδεδεμένες με την χερσαία περιοχή.
4. Ευθείες γραμμές βάσεως δεν πρέπει να χαράσσονται προς ή από σκοπέλους εκτός εάν φάροι ή παρόμοιες εγκαταστάσεις που βρίσκονται μόνιμα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας έχουν κτισθεί επ’ αυτών ή πλην των περιπτώσεων όπου η χάραξη των ευθειών γραμμών βάσεως προς και από αυτούς τους σκοπέλους έχει αναγνωρισθεί διεθνώς.
5. Όπου μπορεί να εφαρμοσθεί η μέθοδος των ευθειών γραμμών βάσεως, σύμφωνα με την παράγραφο 1, δύνανται, για τον καθορισμό ορισμένων γραμμών βάσεως, να λαμβάνονται υπόψη τα ιδιαίτερα οικονομικά συμφέροντα της περιοχής, των οποίων η ύπαρξη και η σημασία καταδεικνύονται σαφώς από μακροχρόνια χρήση.
6. Το σύστημα των ευθειών γραμμών βάσεως δεν δύναται να εφαρμόζεται από ένα κράτος κατά τρόπο ώστε να αποκόπτει τη χωρική θάλασσα άλλου κράτους από την ανοικτή θάλασσα ή αποκλειστική οικονομική ζώνη.
Άρθρο 8 Εσωτερικά ύδατα
1. Εκτός αν άλλως ορίζεται στο μέρος IV, τα ύδατα που βρίσκονται προς το εσωτερικό των ευθειών γραμμών βάσεως της χωρικής θάλασσας, αποτελούν μέρος των εσωτερικών υδάτων του κράτους.
2. Όπου η καθιέρωση των ευθειών γραμμών βάσεως σύμφωνα με την μέθοδο που διαλαμβάνεται στο άρθρο 7, έχει ως αποτέλεσμα να περικλείσει ως εσωτερικά ύδατα περιοχές οι οποίες πριν δεν θεωρούνταν ως τέτοιες, το δικαίωμα αβλαβούς διέλευσης σύμφωνα με την παρούσα σύμβαση θα αναγνωρίζεται εντός των υδάτων αυτών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου