ΤΟ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΟ ΑΙΝΙΓΜΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ...

Για πολλούς σήμερα, η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί γεωπολιτικό αίνιγμα και αυτό εδράζεται στην αντίληψη στο ότι από τη μία δεν είναι τίποτα άλλο από ένα Ατλαντικό δημιούργημα, δηλαδή μία φιλελεύθερη καπιταλιστική ζώνη, μια κοινωνία ελεύθερης αγοράς που ενσωματώνει την ιδεολογία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που όμως στην ουσία αποτελεί επέκταση αμερικανικών οικονομικών ομίλων που ελέγχουν το ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό σύστημα και πα­ράλληλα επηρεάζεται από την στρατηγική πολιτική του ΝΑΤΟ. 

Από την άλλη η Ε.Ε. είναι η έκφραση, μιας καθαρά ευρωπαϊκής ταυτότητος που επιθυμεί να υλοποιήσει το Γκωλικό όραμα για μία ανεξάρτητη και κυρίαρχη Ευρώπη από τον Ατλαντικό μέχρι τα Ουράλια.

Ο προβληματισμός γίνεται πολύ πιο έντονος, όταν διαπιστώνεται ότι η Γερμανική ηγεσία που δύναται να επιβάλει τις απόψεις της λόγω της οικονομικής ισχύος που διαθέτει, σε όλες σχεδόν τις ηγεσίες των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριφέ­ρεται με τέτοιο τρόπο που προκαλεί ερωτηματικά και απορίες, ως προς το τι επιδιώκει.
Αναμφίβολα η Γερμανία αποτελεί τον .....

....κύριο πυλώνα της Ε.Ε. καθότι, είναι οικονομικά ισχυρή.

Η πολιτική που κατόρθωσε να επιβάλλει στους λοιπούς ευρωπαίους εταίρους την προβάλλει ως υπερασπιστή του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος, (ΕΥΡΩ) παρά το γεγονός ότι από την εφαρμογή αυτής της πολιτικής δημιουργούνται δυσάρεστες καταστάσεις, απειλώντας πολλές φορές την κοινωνική ειρήνη σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες, ιδιαίτερα σε αυτές του Νότου.
Παράλληλα και ενώ έχει αναπτύξει σημαντική οικονομική συνερ­γα­σία με την Ρωσία, πρωτοστατεί στην επιβολή κυρώσεων εναντίον της λόγω του Ουκρανικού ζητήματος ενώ γνωρίζει την σημαντική εξάρτησή της από το Ρωσικό Φυσικό Αέριο, που τόσο χρειάζεται η οικονομία της αλλά και το γεγονός ότι σημαντικό μέρος των εξαγωγών της απορροφάται από τη Ρωσία.

Όμως μπορεί να αμφισβητείται πραγματικά η Ρωσία, όταν υπάρχει κίνδυνος να κλείσει την στρόφιγγα, που προμηθεύει αέριο όχι μόνο στη Γερμανία αλλά και σε πάρα πολλές Ευρωπαϊκές χώρες;
Οι ερμηνείες που μπορούν να δοθούν είναι πολλές ωστόσο αυτή η συμπεριφορά του Βερολίνου δείχνει ότι επιδιώκει με κάθε τρόπο, χρησιμοποιώντας ακόμη και την Ευρωπαϊκή Ένωση (π.χ. Τρίτο ενεργειακό πακέτο) να σταματήσει την εξάρτηση της Γερ­μανίας αλλά και της Ευρώπης από το Ρωσικό Φυσικό Αέριο, που όμως για να γίνει αυτό θα χρειασθεί να βρεθούν νέοι προμηθευτές, αλλά και να δημιουργηθούν οι κατάλληλες υποδομές.

Μια πρώτη σκέψη θα πήγαινε στην προοπτική εισαγωγών Φ.Α. από την βόρεια Αμερική αλλά αφ” ενός η παραγωγή στις ΗΠΑ από τα σχιστολιθικά πετρώματα βρίσκεται σε αρχικό στάδιο με πολλά προβλήματα στην παραγωγή και μετά βίας καλύπτει έστω και μεγάλο μέρος της εσωτερικής ζήτησης, αφ” ετέρου, η εισαγωγή Καναδικού Φ.Α. δεν είναι δυνατόν να υλοποιηθεί άμεσα, καθόσον θα πρέπει προηγουμένως να δημιουργηθούν οι κατάλληλες υποδομές για την μετατροπή του σε LNG (υγροποιημένο Φ.Α.) προκειμένου να μπορεί να μεταφερθεί στις ευρωπαϊκές αγορές, ενώ αν ληφθεί υπ” όψη και η ανάγκη απόσβεσης των απαραίτητων επενδύσεων θα διεμορφώνετο μια τιμή που μάλλον θα το καθιστούσε ασύμφορο.
Τέλος είναι πολύ αμφίβολο εάν η Γερμανία θα επιθυμούσε να αντικαταστήσει την ενεργειακή εξάρτησή της από την Ρωσία με αυτήν των ΗΠΑ-Καναδά και μάλιστα με μεγαλύτερο κόστος, δημιουργώντας παράλληλα συνθήκες να αυξηθεί και η όποια επιρροή που ασκείται πάνω της σήμερα, από τα Υπερα­τλαντικά οικονομικά και Στρατηγικά συμφέροντα.

Σε δεύτερη σκέψη αναγκαστικά οδηγούμεθα στο ότι ο προσανα­τολισμός της πρέπει να στρέφεται προς ανατολάς δηλαδή:

1. προς την Μεσόγειο, που όπως δείχνουν τα πράγματα υπάρ­χουν σημαντικά αποθέματα υδρογοναθράκων.
Ανεξάρτητα από το γεγονός ότι δεν έχει φανεί κανένα επίσημο ενδιαφέρον μέχρι σήμερα για την συμμετοχή της σε μελλοντική εκ­μετάλλευση των υδρογονανθράκων της περιοχής, ήδη και εξ αιτίας της οικονομικής κρίσης ασκεί καταλυτική επιρροή στη χώρα μας αλλά και στην Κύπρο.
Όσον αφορά στην Κύπρο, σύμφωνα με τον σύμβουλο επί γεωπο­λιτικών θεμάτων της ρωσικής κυβέρνησης Α. Ντούνκιν, η χώρα πέρασε στον έλεγχο της Τρόικα λόγω της αδράνειας της Ρωσικής διπλωματίας κατόπιν μιας στρατηγικής αντεπιχείρησης της ατλαν­τικής πτέρυγας της Ρωσικής ελίτ, που συμβούλευσε τον Ρώσο πρόεδρο ΠΟΥΤΙΝ να μην αναμειχθεί στις Κυπριακές υποθέσεις και να μείνει μακριά από την Ελληνική πολιτική.
Ωστόσο η πολυπλοκότητα αυτής της γεωγραφικής περιοχής σε συνδυασμό με τις χαμηλές τιμές σήμερα, των υδρογονανθράκων μάλλον απαγορεύουν κάθε σκέψη για την οικονομική εκμετάλλευσή τους τουλάχιστον σε βραχύ ορίζοντα.

2. Στη Μέση Ανατολή

Εδώ θα μπορούσαμε να εικάσουμε ότι κύρια επιλογή της θα μπορούσε να αποτελέσει το ΙΡΑΝ όπου υπάρχει το 10% των παγκόσμιων αποθεμάτων του πετρελαίου καθώς και το 17% των παγκόσμιων αποθεμάτων Φ.Α..

Και τούτο γιατί η χώρα αυτή, μόλις βγαίνει από ένα καθεστώς 35ετούς αποκλεισμού και κυρώσεων που είχε επιβληθεί από διεθνείς δυνάμεις, πρωτοστατουσών των ΗΠΑ και του Η.Β., οι οποίες εάν θέλουν να εισέλθουν στην Ιρανική αγορά, θα πρέπει να καταβάλουν ιδιαίτερες προσπάθειες, ώστε να ξεπεραστεί η αμοιβαία καχυποψία και η παλιά έχθρα που εδράζεται και στην πολιτική των κυρώσεων και στις διαχρονικές παρεμβάσεις τους αλλά και στο αποικιοκρατικό παρελθόν τους.
Αντιθέτως η Γερμανία βρίσκεται σε πλεονεκτικότερη θέση, καθ” όσον διατηρούσε για όλη αυτήν την περίοδο έστω και υποτονικά, μια οικονομική πολιτική εμπορικών συναλλαγών, που έχει όμως και βαθιές ρίζες που έρχονται από τον 19ο αιώνα.

Ωστόσο, σε καμμία περίπτωση δεν μπορεί κανείς να παρα­γνω­ρίσει τους βαθείς δεσμούς της Ρωσίας με το ΙΡΑΝ, δεσμοί που έχουν σφυρηλατηθεί από τον χρόνο και που εδράζονται στη διαχρονική υποστήριξή του από την Ρωσία παρά την ύπαρξη διεθνών κυρώσεων εναντίον του, πράγμα για το οποίο είχε κατηγορηθεί η Ρωσία πολλάκις στο παρελθόν.

Έτσι λοιπόν, με βάση τις ιδιαίτερες σχέσεις που υφίστανται μεταξύ των, οι δύο χώρες, τον Αύγουστο 2014 προχώρησαν στην υπο­γραφή μνημονίων εμπορικών συναλλαγών, που αφορούν περίοδο 5 ετών σηματοδοτώντας μια απότομη εντατικοποίηση της οικονομι­κής συνεργασίας τους.
Η συμφωνία αυτή θέτει τα θεμέλια για μία ολοκληρωμένη συνερ­γασία πολλών δις $ που αφορά στο εμπόριο, του πετρελαίου, του Φ.Α, των πετροχημικών αλλά και της δημιουργίας στο Ιράν εργο­στασίου λιπασμάτων.

Βέβαια στο ερώτημα που προκύπτει, πώς η Ρωσία με τα τερά­στια αποθέματα πετρελαίου, να προβαίνει σε μία τέτοια εμπορική συμφωνία που να αφορά τα κατ” εξοχήν εξαγώγιμα προϊόντα της, η απάντηση που μπορεί να δοθεί, είναι μόνο μία, να επηρεάζει και να διοχετεύει την ποσότητα αυτή, σε αγορές της επιλογής της όχι μόνο διατηρώντας τες και μη επιτρέποντας την είσοδο σε νέους προ­μηθευτές, αλλά και ενισχύοντας την επιρροή της (ενδεχομένως να μην είναι άσχετη με αυτήν την συμφωνία η απόφαση των Σαου­δαράβων να διαθέτουν το πετρέλαιό τους σε χαμηλές τιμές).
Τεκμαίρεται λοιπόν ότι σε προνομιακή θέση στην αγορά του Ιράν βρίσκεται η Ρωσία πράγμα που θέτει προς το παρόν τουλά­χιστον τις Γερμανικές προσπάθειες σε δεύτερη μοίρα.

3. Ανατολική Ευρώπη, χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.

Η γεωγραφική θέση αλλά και η μορφολογία του εδάφους της Γερμανίας που χαρακτηρίζεται από την έλλειψη φυσικών εμποδίων στα σύνορά της, την κατέστησαν διαχρονικά ανασφαλή από την εποχή της ενοποίησής το 1871 και επιθυμώντας να δημιουργήσει συν­θήκες στρατηγικής διασφάλισης των εδαφών της, επανει­λημμέ­να στο παρελθόν είχε επιχειρήσει, καταπατώντας ακόμη και διακρα­τικές συμφωνίες, (Γερμανο-σοβιετικό σύμφωνο, άλλως Σύμφωνο Ρίμπετροπ-Μολότωφ) να αποκτήσει ζωτικό χώρο προς ανατολάς και ιδιαίτερα επί των Ουκρανικών εδαφών χωρίς να παραγνωρίζεται και η προσπάθεια απόκτησης πλουτοπαραγωγικών πηγών.

Αναμφίβολα η ενέργεια για την ένταξη της Ουκρανίας στην Ανατολική εταιρική σχέση στα πλαίσια της Ε.Ε. συμπλέει απόλυτα με τον στρατηγικό στόχο της να αποκτήσει καταλυτική επιρροή στη χώρα αυτή αποκτώντας παράλληλα και το εφαλτήριο για το μεγάλο άλμα της προς τον Καύκασο και τις χώρες της Ευρασίας.
Αν όμως αποτελεί Στρατηγική επιλογή της Γερμανίας η επέ­κταση προς ανατολάς, η Γερμανική ηγεσία θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη της τους στενούς δεσμούς της Ρωσίας και τα ζωτικά συμφέ­ροντα που έχει με τις χώρες που αυτή συνορεύει, συμπεριλαμ­βα­νομένου και του Ιράν και που -όπως δείχνουν οι κινήσεις της- σε καμμία περίπτωση δεν πρόκειται να απεμπολήσει.

Όσον αφορά στην σημερινή κατάσταση, που επικρατεί στην Ουκρανία δεν θα πρέπει να αγνοείται και ο Πολωνικός παράγοντας, που σε συνεργασία με τις Βαλτικές χώρες κυρίως την Λιθουανία και με την προτροπή των Αγγλοσαξωνικών δυ­νά­μεων που από την εποχή των κυβερνήσεων Μ. Θάτσερ και Ρ. Ρέηγκαν κατόρθωσαν να αποκτήσουν σημαντική επιρροή στις χώρες αυτές, προσπαθεί να επηρεάσει τις εξελίξεις στην πε­ριοχή.
Ίσως κάποιοι να οραματίζονται την επανασύσταση του Μεγάλου Δουκάτου της Λιθουανίας το οποίο επεκτάθηκε ειρηνικά από τον 13ο αιώνα και που πέραν της Λιθουανίας περιελάμ­βανε εδάφη από την σημερινή Πολωνία, Λευκορωσία, Ρω­σία, Ουκρανία.

Τέλος καταστράφηκε το 1795 και τα εδάφη του μοι­ράστηκαν μεταξύ της Ρωσίας, της Αυστρίας και της Πρωσίας.

Όσον αφορά στις επιλογές της Ουκρανικής κυβέρνησης για πολιτική και οικονομική σύμπλευση με την Ε.Ε. τα γε­γονότα και η περίπλοκη κατάσταση που επικρατεί στη χώρα μάλλον δεν θα της επιτρέψουν να επιλύσει το σύνθετο πρό­βλημα του κράτους με συνέπεια η αστάθεια να συνεχιστεί για χρόνια και να αποτελεί σημείο τριβής μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας.

Όμως ανεξάρτητα από τις όποιες ανησυχίες της Γερμανίας ως προς την ασφάλειά της είναι διαπιστωμένο ότι η χώρα αυτή έχει την δυνατότητα μεταποιώντας πρώτες ύλες να παράγει, βιομηχανικά αλλά και άλλα προϊόντα υψηλής τεχνολογίας αποτελεσματικά και συνεχώς, διοχετεύοντας, το μεγαλύτερο μέρος αυτής της παραγωγής εκτός από τις χώρες της Ε.Ε. σε όλη την υδρόγειο σχεδόν, που ουσιαστικά συνετέλεσε στην επίτευξη ενός υψηλού βιοτικού και πολιτιστικού επιπέδου για τους κατοίκους της χώρας αυτής.

Με βάση τα παραπάνω πρώτιστο καθήκον αλλά και στρατηγική επιλογή των Γερμανικών κυβερνήσεων αποτελεί η διατήρηση αλλά και η αύξηση του επιπέδου των εξαγωγών και αυτό τις αναγ­κάζει να δημιουργούν συνθήκες διατήρησης της ανταγωνιστικό­τη­τας των προϊόντων τους περιλαμβανομένης και της πολιτικής λιτό­τητας (agenda 2010, που αποτελεί από το έτος 2000 συμφωνία κυ­βέρ­νησης-συνδικάτων για πάγωμα των μισθών), ώστε να είναι σε θέση να διατηρούν σε αυξητική τάση το ΑΕΠ της χώρας, να μην αντι­μετωπίζουν σοβαρά δημοσιονομικά ελλείμματα, να διατηρείται σταθερό το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων, να αντιμετωπίζουν την ανεργία αλλά και το ενδεχόμενο των κοινωνικών αναταραχών.

Όμως η διατήρηση σε υψηλό επίπεδο των εξαγωγών πέρα από το πρόβλημα των υδρογονανθράκων και την απεξάρτησή της απο την προμηθεύτρια Ρωσία, εξαρτάται και από πρώτες ύλες που η Γερμανία δεν διαθέτει και για την κατανόηση του προβλήματος, ανα­φέρουμε ότι σύμφωνα με μια μελέτη παρελθόντων ετών που παρήγ­γειλε η Γερμανική κυβέρνηση και χαρακτηρίστηκε άκρως απόρρητη, τονίζεται, ότι αν η χώρα αντιμετωπίσει δυσκολίες στην εισαγωγή 5 μεταλλευμάτων που προέρχονται κυρίως από την Αφρική του νοτίου ημισφαιρίου, τότε εκατομμύρια εργαζόμενοι στους τομείς της μεταλ­λουργίας, του αυτοκινήτου, της αεροναυπηγικής και της ναυπηγικής θα χάσουν την δουλειά τους. (πρόκειται για το χρώμιο, το μολυβδαίνιο, το βανάδιο, τον αμίαντο, και το μαγγάνιο.)

Η Γερμανική ηγεσία σταθμίζοντας τις ανάγκες τις χώρας και τους κινδύνους, που απορρέουν από τυχόν μελλοντική έλ­λειψη των πρώτων υλών, πράγμα που ενδεχομένως να απει­λή­σει ακόμα και την ύπαρξη της, προχωρά διαχρονικά με μέθοδο, την εξάλειψη αυτής της απειλής και αφού μέσω του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος, κατόρθωσε να προωθήσει τα συμφέροντά της και να επιβάλει την οικο­νομική της πολιτική στις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προσπαθεί να βρει τον τρόπο ώστε να εδραιώσει την παρουσία της αλλά και τα συμφέροντά της στους πόρους της Μ. Ανατολής, της Αφρικής αλλά και της Μεσογείου.

Όμως δεν θα πρέπει να διαλάθει της προσοχής της Γερμανικής ηγεσίας ότι στην σημερινή Μ. Ανατολή υφίστανται κυρίαρχες σχέσεις μεταξύ ΡΩΣΙΑΣ-ΙΡΑΝ, ΣΥΡΙΑΣ και άλλων χωρών της Μ.Ανατολής με τις ο­ποίες συναλλάσσεται εμπορικά. Επίσης κυρίαρχες σχέσεις υπάρχουν και μεταξύ χωρών της περιοχής με ΗΠΑ-ΗΒ που διατηρούν έντονο γεωπολιτικό ενδιαφέρον για τον ευρύτερο χώρο και ιδιαίτερα για την Αφρική, όπου «μαίνεται ο πόλεμος» με τα Κινεζικά συμφέροντα.
Κατά συνέπεια το εγχείρημα για την απόκτηση δεσπόζουσας επιρροής σε περιοχές, που θα διασφάλιζε με διαφορετικό καθεστώς από το σημερινό, τα συμφέροντά της, έχει ανυπέρβλητες δυσκο­λίες υλοποίησης, ιδιαίτερα τώρα που η Ριζοσπαστική Ισλαμική απει­λή έχοντας ισχυρά ερείσματα από το Αφγανιστάν μέχρι την Λιβύη αλλά και σε πολλές χώρες της Αφρικής δημιούργησε όλες εκείνες τις συνθήκες γιά δυναμική επέμβαση της Ρωσίας, των ΗΠΑ & Η.Β. αλλά και της Γαλλίας ακόμη.

Σε όλη αυτήν την εξέλιξη ένα ιδιαίτερο στοιχείο που πρέπει να προσεχθεί είναι ότι ενώ οι ισχυρές δυτικές δυνάμεις ΗΠΑ-Η.Β. που μέχρι σήμερα δεν δείχνουν και ιδιαίτερη προθυμία να αντιμετωπίσουν τους ριζοσπάστες ισλαμιστές, ο Γερμανός Υπουργός Οικονομικών άδραξε μάλλον την ευκαιρία και σε πρόσφατη συνέτευξή του πρότεινε, με αιτιολογικό την εξοικονόμηση πόρων την ίδρυση Ευρωπαικού στρατού με την παράλληλη κατάργηση των εθνικών στρατών.
Όπως όμως γίνεται αντιληπτό, σε περίπτωση υλοποίησής αυτής της πρότασης, αφ” ενός θα σηματοδοτηθεί η εκ νέου στρατιωτικοποίηση της Ευρώπης υπό την αιγίδα της Γερμανίας, αφ” ετέρου η δυνατότητά της για Διεθνείς επεμβάσεις.

Συμπερασματικά λοιπόν, με βάση τις μέχρι σήμερα Διεθνώς επικρατούσες συνθήκες και ανεξάρτητα από τις επιδιώξεις της Γερμανικής εξωτερικής πολιτικής τεκμαίρεται ότι.

α. Οι σχέσεις ανάμεσα στην Ευ­ρωπαϊκή Ένωση και την Γερμανία, με τη Ρωσία, είναι προϊόν μιας εξωτερικής πολιτικής που ανεξάρτητα από που σχεδιάζε­ται, διαταράσσει τις ισορροπίες των τελευταίων 70 ετών.
Η πολιτική αυτή, ανεξάρτητα από τις στρατηγικού χαρακτήρα εμπορικές σχέσεις με την Ρωσία, μάλλον εδράζεται στις επιδιώξεις της Γερμανίας να επιχειρεί σε περιοχές όπου βρίσκεται αντιμέ­τωπη πρωτίστως με τα Ρωσικά συμφέροντα και λιγότερο με τα Αγγλοαμερικανικά και βρίσκει προς το παρόν, κύριο πεδίο δράσης στις πεδιάδες της Ουκρανίας, όπου σήμερα παίζεται, με πολλούς παίκτες, το γεωπολιτικό παιχνίδι, με μοναδικό ίσως έπαθλο, την εκμετάλευση των μεγάλης χωρητικότητας ουκρανι­κών αγωγών διαμετακόμισης Φ.Α. μια και κάτω από τις επι­κρατούσες διεθνώς συνθήκες είναι πολύ δύσκολο να περιθω­ριοποιηθεί μεσοπρόθεμα τουλάχιστον, το ρωσικό Φ.Α. από τις Ευρωπαϊκές οικονομίες.

β. Η Στρατηγική επιλογή των Γερμανικών Κυβερνήσεων είναι αναγκαστικά προσανατολισμένη στην απρόσκοπτη συνέχιση των εξαγωγών και κυρίως προς τις χώρες της Ε. Ε. που αποτε­λούν τον κύριο αποδέκτη των γερμανικών προϊόντων.

γ. Η υφιστάμενη εμμονή τους στην πολιτική λιτότητας που έχει επιβληθεί στις Ευρωπαικές χώρες, που άλλωστε με τα σημερινά δεδομένα έχει διαφορετική αφετηρία και επιπτώσεις για κάθε χώρα της Ε.Ε. είναι αδήριττη ανάγκη να αλλάξει, άλλως θα προκαλέσει λόγω της αυξανόμενης λαικής δυσαρέσκειας και των εθνικιστικών τάσεων, τεράστια προβλήματα στην Γερμανική οικονομία πράγμα που επισημαίνεται και από τον Συνδεσμο Γερμανών Βιομηχάνων..

δ. Κύριο μέλημα του Βερολίνου η αποφυγή μιας στρατιωτικής αναμέτρησης γύρω από τα σύνορά της Γερμανίας, που βέβαια με τα σημερινά δεδομένα θα ήταν ολέθριο αν προκληθεί.