2014, χρονιά ορόσημο για πόλεμο ή ειρήνη στην Ευρώπη.

Σημειώνει ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος *

Και η ειρήνη με τα υλικά του πολέμου κατασκευάζεται, μόνον που αυτή λειτουργεί υπέρ του ανθρώπινου παράγοντα, ενώ εκείνος εναντίον του. 
Το ζήτημα λοιπόν είναι αν αγωνιζόμαστε υπέρ της ζωής ή με κανόνα την καταστροφή της και υπέρ ενός ηγεμονικού (ή σκέτα οικονομιστικού) αγαθού.

Όσοι πιστεύουν πως αποκλειστικά μέσω του πολέμου σταθεροποιείται η ειρήνη, σε ένα άλλο ασφαλώς επίπεδο, ή όσοι καταφεύγουν σε πολιτικές αυταρχισμού («σοκ και δέος»), ή απλώς προπαγανδίζουν τέτοιες, που ενδυναμώνουν την αίσθηση της υπαρξιακής απειλής εναντίον συγκεκριμένων κοινωνιών, εθνών, μειονοτικών ομάδων, προσώπων, ή αγορών, για να «σεκιουριτοποιήσουν» (securitization, securitized issue) την διαδικασία έλεγχου επ’ αυτών, λειτουργούν υπέρ κάποιας ελίτ και κατατείνουν στην δημιουργία καθεστώτων οικονομισμού και απανθρωπισμού.

Εκεί όπου η «σεκιουριτοποίηση» της αγοράς ή ενός άλλου συμφέροντος (εθνικού, κοινωνικού ή ακόμη ταξικού) διαδέχεται, αντικαθιστά ή υποκαθιστά την πολιτικοποίηση (του) ετοιμάσου για άγριο πόλεμο. Ετοιμάσου για αίμα, δυστυχία, πολιτική διαστροφή, καταστροφή όλων των μορφών, έγκλημα κάθε είδους και στο τέλος....
.... για την καθυπόταξή σου στον «σεκιουριτοποιητικό» παράγοντα (securitized actor) που θα επικρατήσει κατά την διένεξη.

Τρέμε τις πολιτικές που καταλήγουν σε ένα δίλημμα ασφαλείας (security dilemma), σε οποιαδήποτε μορφή διλήμματος ασφαλείας. Από εκεί και έπειτα μπαίνεις στο περιθώριο ή στην ουρά ή στο χαράκωμα και στο στρατόπεδο κάποιου πολιτικώς επιτήδειου αγύρτη του ηγεμονισμού. Έτσι μετατρέπεσαι σε πιόνι, σε μια σκακιέρα υψηλής στρατηγικής και αφάνταστα ταπεινών κινήτρων παραγόντων που εμφανίζονται νομιμοποιημένοι «ηθικά»! 
Παραγόντων που εμφανίζονται, μόνον αυτοί, αυθεντικοί γνώστες της αλφαβήτας της σωτηρίας σου και της ευημερίας σου, καθώς και ικανοί να σου προσφέρουν προστασία, από εκείνους τους «κακούς» που επιβουλεύονται την ασφάλειά σου. Τα «σεκιουριτιστικά» καθεστώτα είναι τα πλέον χυδαία καθεστώτα ηγεμονίας, τα πλέον λαϊκιστικά, τα πλέον βρώμικα, ύπουλα και απάνθρωπα.

Κοίταξε αναγνώστη μου, οι τρόποι αντιμετώπισης της ελληνικής κρίσης ήταν και παραμένουν δύο: δια της «σεκιουριτοποίησης» ή δια της πολιτικοποίησης. Ο δεύτερος τρόπος είναι ο δρόμος της ειρηνικής επίλυσης της κρίσης, ενώ ο πρώτος της πολεμικής. Η δική μου αφήγηση και το σύνολο των δράσεων και προτάσεών μου εδράζονταν στην πολιτικοποίηση, δηλαδή στην ειρηνική, μη-καταστροφική και δημοκρατική διευθέτηση της ελληνική κρίσης, τόσο υπέρ του συμφέροντος της ελληνικής κοινωνίας, όσο και υπέρ των επιμέρους ευρωπαϊκών λαών και της υπόθεσης της Ενωμένης Ευρώπης.

Μόνον η πολιτικοποίησης της ελληνικής κρίσης θα μπορούσε να υπηρετήσει την ειρηνική εξέλιξη στην υπόθεση της πολιτικοοικονομικής ένωσης της Ευρώπης. Δυστυχώς όμως η υπόθεση αυτή από την αρχή και από όλες σχεδόν τις πλευρές «σεκιουριτοποιήθηκε», είτε σκόπιμα και νεοφιλελεύθερα, είτε εθνικιστικώς, ή ακόμη αφελώς ή εκ του πονηρού ιδεολογικώς. Ο λαϊκισμός κάθε μορφής «σεκιουριτοποιεί», διαστρέφοντας την πολιτική ουσία της κρίσης. Και είναι εξίσου λαϊκιστικό, για παράδειγμα, το «πλεόνασμα υπάρχει» (Σαμαράς) με το «λεφτά υπάρχουν» (Παπανδρέου). 
Στην Ελλάδα μια και οι σχέσεις παραγωγής-εργασίας και χρέους-ΑΕΠ βρίσκονται στον «αέρα», αντί για την «πολιτική γλώσσα», σχεδόν όλοι οι παράγοντες που διαπραγματεύονται την κρίση, ομιλούν την «σεκιουριτιστική» με κεντρικό σημείο αναφοράς το ευρώ, φυσικά! Μοιάζει σαν ο «σεκιουριτισμός» της συγκυρίας να βασίζεται εξ ολοκλήρου στο κοινό νόμισμα, το οποίο ωστόσο συνδέεται με μια πολιτική η οποία εμφατικώς αντιστρατεύεται καί την παραγωγική ανασυγκρότηση καί την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας, που με τη σειρά τους εμφανίζονται να διασφαλίζουν την οικονομική ανάπτυξη.

Όπως το «λεφτά υπάρχουν» οδήγησε στην χρεοκοπία (οικονομικό θάνατο της Ελλάδας εντός της ευρωζώνης) και το «διάγγελμα Παπανδρέου από το Καστελόριζο», έτσι και το «πλεόνασμα υπάρχει» - υπό της συνθήκες που αυτό κατασκευάστηκε - θα οδηγήσει σε πολιτικό θάνατο εντός της ευρωζώνης και συνέχιση της ύφεσης το 2014. 
Και αυτό επειδή το «πλεόνασμα υπάρχει» «σεκιουριτοποιεί», αντί να πολιτικοποιεί την κρίση, ενισχύοντας το καθεστώς ηγεμονίας που την προκάλεσε και ενδυναμώνοντας την τάση μείωσης του εισοδήματος, της αξίας της ακίνητης περιουσίας και της επένδυσης, έτσι ώστε αυτό να έχει τις προϋποθέσεις να διατηρηθεί και μάλιστα μεγεθυνόμενο τα επόμενα χρόνια. 
Ωστόσο, αν πολιτικοποιούσες το δημοσιονομικό πρόβλημα της Ελλάδας, πρωτογενές πλεόνασμα θα επεδίωκες και θα επιτύγχανες στη φάση της ανάπτυξης, ενώ τώρα «σεκιουριτοποιώντας» βυθίζει την οικονομία για δραματικά μεγάλο διάστημα στην ύφεση, καταστρέφοντας το ανθρώπινό σου κεφάλαιο και μια ολόκληρη γενιά ελλήνων.

Ποιο είναι άραγε το πρόσκαιρο αποτέλεσμα αυτής της «σεκιουριτοποίησης» στον ευρωπαϊκό οικονομικό χώρο; Η δραματική υποχώρηση της εξομάλυνσης της σχέσης μεταξύ του χρέους και των επιτοκίων, μέσω καί ενέσεων που δέχεται η ευρωζώνη από την ΕΚΤ, πράγμα που δημιουργεί μια άλλης μορφής, φούσκα, υπερεθνική αυτή τη φορά, στην ευρωζώνη. Βιώνουμε το εξής: η «σεκιουριτοποίηση» από τη μια πλευρά να καταστρέφει την ελληνική κοινωνία και να μεταβάλλει την Ελλάδα σε υποτελή πολιτεία, ενώ από την άλλη να διαμορφώνει συνθήκες γενικευμένης αποσταθεροποίησης στην ευρωζώνη και γενικότερα στην ΕΕ. Αυτό παραπέμπει στην επικράτηση ενός πολεμικού κλίματος στην Ευρώπη με την μορφή όλοι εναντίον όλων και δηλητηρίασης της ιδέας του ευρωπαϊσμού.

Αντίθετα η πολιτικοποίηση της οικονομικής κρίσης και της κρίσης του μοντέλου διακυβέρνησης (και ηγεμονίας) της ΕΕ - που συνδέεται άμεσα με το πρώτο – θα όριζε τις εξελίξεις στην Ευρώπη με όρους ειρήνης και συνεργασίας και όχι πολέμου από τη νέα χρονιά (2014). Δυστυχώς η φωνή ημών των ευρωπαϊστών της αριστερής μεταρρύθμισης, οι οποίοι αγωνιζόμαστε για την πολιτικοποίηση στη θέση της «σεκιουριτοποίησης» δεν είναι ισχυρή και δεν έχει μεγάλη διείσδυση εξαιτίας αντικειμενικών ιστορικών εμποδίων και υποκειμενικών αδυναμιών.

Θα κλείσω αυτό το πρωτοχρονιάτικο σημείωμα κυνικά: Η σημερινή Ευρώπη αν επιθυμεί να εξελιχθεί μετανεωτερικά και μεταβιομηχανικά σε μια πραγματικά ενωμένη, ειρηνική περιοχή, πόλο της παγκόσμιας ηγεμονίας, πρέπει να εγκαταλείψει τον «σεκιουριτισμό» σε όλα τα επίπεδα και να προχωρήσει με γοργά και αποφασιστικά βήματα στην «βιοπολιτική» (: πολιτικές για την θεμελίωση ενός σοσιαλδημοκρατικού (με την κλασική έννοια) καθολικού καθεστώτος εφημερίας για όλους τους πολίτες της Ένωσης που θα εμπνέεται και θα λειτουργεί από/με τις αρχές της βιο-οικονομίας σε ένα θεσμικό περιβάλλον ουσιαστικής ομοσπονδιακής δημοκρατίας). 
Μόνον έτσι θα μπορούσαμε να μιλήσουμε με όρους ειρήνης για το 2014 και εγκατάλειψης της παραδοσιακής έννοιας των κυρίαρχων κρατών (sovereignstates), που βασίζουν τη νομιμοποίησή τους στην ικανότητά τους να… τιμωρούν αυστηρά τους πολιτικούς τους αντιπάλους και να σκοτώνουν.

Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση θα ήταν μάλλον ορθό να μιλούμε πλέον για πόλεμο, φασισμό ή λαϊκή επαναστάτη… και φυσικά εμείς οι αντισταλινικοί αριστεροί που δεν λαϊκίζουμε, δεν ηρωοποιούμε τον εργάτη και δεν θυματοποιούμε τον άνεργο και τον προλετάριο, αν τους δούμε να συγκρούονται στο δρόμο με τον ταξικό τους αντίπαλο δεν θα αναρωτηθούμε ούτε στιγμή με ποιού το μέρος να πάμε! Έτσι το βλέπω, προσωπικά ασφαλώς, το ζήτημα δίχως να εκπροσωπώ ή να αντιπροσωπεύω απολύτως κανέναν. 
Άραγε θα κυριαρχήσει ξανά το 2014 στην Ευρώπη το πλέον τυχοδιωκτικό κεφάλαιο, που θα την οδηγήσει σε εθνικές και ταξικές συγκρούσεις, οι οποίες αναπόδραστα θα κατέληγαν σε ένα γενικευμένο εμπόλεμο καθεστώς και σε μια νέα γενικευμένη καταστροφή; 

* Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία.