Γιώργος Ανεμογιάννης ο πυρπολητής..

                                              Άγαλμα του Γιώργου Ανεμογιάννη στους Παξούς

Ο Γιώργος Ανεμογιάννης, γνωστός και ως Γιώργης από τούς Παξούς - ήρωας και μάρτυρας της Ελληνικής επανάστασης του 1821, ήταν ένας από τους πρώτους πυρπολητές του ελληνικού στόλου.

Γεννήθηκε το 1798 στο νησί των Παξών, το οποίο όπως και τα υπόλοιπα Ιόνια Νησιά, ξέφυγε από την Οθωμανική κατοχή. Αυτό δεν τον εμπόδισε, όπως και χιλιάδες άλλους κάτοικους των Ιονίων Νήσων να λάβει μέρος στον πόλεμο της Ανεξαρτησίας εναντίον των Οθωμανών.

Η Επανάσταση τον βρήκε ναύτη στο εμπορικό πλοίο «Οι Σύμμαχοι» από τις Σπέτσες, που ιδιοκτήτρια του ήταν η Μπουμπουλίνα Λασκαρίνα, με πλοίαρχο τον Νικόλα Ορλώφ.

Έμεινε στην ιστορία αναλαμβάνοντας εθελοντικά μια δύσκολη κι επικίνδυνη επιχείρηση ενάντια στον τουρκικό στόλο, που ....

...είχε καταφύγει στην Ναύπακτο. 

Ο τουρκικός στόλος-μια κορβέτα, τρία μπρίκια και μια γολέτα-έπρεπε να πυρποληθεί. Το πυρπολικό-ένα μικρό ιστιοφόρο από το Γαλαξίδι, του οποίου την μετασκευή ανέλαβε ο Μυργιαλής, λοστρόμος στο πλοίο του καπετάν Μπόταση, ήταν γεμάτο όχι τόσο με μπαρούτι και ρητίνη, παρά με καυσόξυλα. Αλλά δεν υπήρχαν εθελοντές, μέχρι που το δήλωσε ο Γιώργος.

Τον ρωτάνε τι θέλει και ο Γιώργος απαντά: "τίποτα για τώρα, αλλά αν ο Θεός μου δώσει καλή τύχη, θα μου δώσετε 10 τάληρα για δώρο στην αρραβωνιαστικιά μου". 

Την αυγή 10 Ιουνίου 1821, το πυρπολικό σάλπαρε, ρυμουλκώντας την λέμβο των διασωστών του, με επικεφαλής τον Μυργιαλή. Σε απόσταση ακολούθησε το μπρίκι «Λυκούργος». 

Βλέποντας τους οι Τούρκοι ξεκίνησαν κανονιοβολισμούς από το κάστρο πάνω στο λόφο, από τις επάλξεις στην είσοδο του λιμανιού και τα πλοία του στόλου. 

Ο Μυργιαλής θεώρησε ότι δεν υπήρχε δυνατότητα να προσεγγίσουν πιο κοντά στην είσοδο του λιμανιού. Άναψε τη φωτιά και έδωσε την εντολή στον Γιώργη να μεταβεί στην λέμβο. Αυτός αρνήθηκε. Πήγε το φλεγόμενο πλοίο στην είσοδο του λιμανιού. 

Στις κραυγές του Μυργιαλή "Γιώργη θα χαθείς, πήδα στη θάλασσα», η απάντηση ήταν:

 «Αδέρφια, λευτεριά δε ζητάτε; Ας χαθώ εγώ πρώτος για αυτή ". 

Να σταθεί άλλο στο κατάστρωμα δεν ήταν δυνατό. Κρεμιέται στην πρύμνη από όπου κυβερνάει το πλοίο. Αλλά η φλόγα τον φτάνει και εκεί. Ο Γιώργος πέφτει στο νερό, προσπαθώντας με τα χέρια να στρέψει το πηδάλιο και δεν δίνει προσοχή στα σκάγια. Όταν δεν ήταν πλέον σε θέση να παραμείνει στη φλόγες και στους καπνούς, άφησε το πηδάλιο και σαν καλός κολυμβητής που ήταν, για μεγάλο χρονικό διάστημα διέφυγε από τις τουρκικές λέμβους που τον περιεβάλαν. 

Τελικά τον έπιασαν, τον έφεραν στο κατάστρωμα της φρεγάτας. Εδώ οι Τούρκοι, "τον έψησαν στη σούβλα σαν αρνί, υπό την όψιν του ελληνικού στόλου». Στη συνέχεια το απανθρακωμένα σώμα του Γιώργου το κρέμασαν για αρκετές ημέρες στο κάστρο "ως λάβαρο της βαρβαρότητας τους."

Ο Δημήτρης Φωτιάδης  (Έλληνας λογοτέχνης που ασχολήθηκε κυρίως με την ελληνική επανάσταση του 1821) βάζει τον Γιώργο από τους Παξούς δίπλα στον μάρτυρα της Ελληνικής Επανάστασης Αθανάσιο Διάκο. 

Πιστεύει επίσης ότι πρέπει να αναφέρεται μαζί με τον αδελφό του Αισχύλου, τον Κυναίγειρο, ο οποίος επιχείρησε μετά την μάχη του Μαραθώνα να κρατήσει με τα χέρια του, τα Περσικά πλοία. 

Μνημείο του Γιώργου στήθηκε στον τόπο όπου μαρτύρησε, στον ενετικό προμαχώνα στην είσοδο του λιμανιού της Ναυπάκτου και στην πατρίδα του στο νησί των Παξών.