Υπάρχει σχέδιο αφελληνισμού του εμπορίου;

Από τις πυρκαγιές σε ΜΙΝΙΟΝ και Κατράντζος μέχρι τα «κόκκινα δάνεια» των επιχειρήσεων πάντα υπάρχει η υποψία οργανωμένου σχεδίου αφελληνισμού του εμπορίου. Σενάρια συνωμοσίας ή πραγματικότητα;

Πριν λίγες ημέρες η πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ μίλησε για σχέδιο της ελληνικής οικονομίας σε τρία βήματα. Σύμφωνα με την κα. Γεννηματά η αρχή έγινε με το «ξεπούλημα» των συστημικών τραπεζών και η συνέχεια θα έρθει με την πώληση των μεγάλων επιχειρηματικών δανείων και στην στην συνέχεια των στεγαστικών και καταναλωτικών δανείων.

Στο ίδιο πνεύμα και ένας άνθρωπος του εμπορίου. Την προηγούμενη εβδομάδα, ο Βασίλης Κορκίδης, ο πρόεδρος της Εθνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου: «Η ΕΣΕΕ έχει από καιρό επισημάνει ότι, μετά τον αφελληνισμό των τραπεζών, κινδυνεύουμε με τον αφελληνισμό των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. (...) 

Η ΕΣΕΕ καλεί επιχειρήσεις και τράπεζες να αναδιαρθρώσουν μόνοι και μεταξύ τους τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, αφού η πώλησή τους σε μη τραπεζικά ιδρύματα και, μάλιστα, σε τιμές ευκαιρίας, εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους κερδοσκοπίας σε βάρος των τραπεζών και των επιχειρήσεων.»

Η συζήτηση περί αφελληνισμού είναι........ αρκετά παλιά. Ξεκινάει από την δεκαετία του '70 όταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής πίεζε τις επιχειρήσεις «να μάθουν κολύμπι» και να μην στηρίζονται στην κρατική ενίσχυση καθώς η ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση πλησίαζε και ο ανταγωνισμός έρχονταν. Στην συνέχεια ήρθαν το 1981 οι σοκαριστικοί εμπρησμοί σε ΜΙΝΙΟΝ, Κατράντζος Σπορ, Κλαουδάτο, Δραγώνα, ΑΤΕΝΕ και Λαμπρόπουλο στον Πειραιά όπου τα σενάρια για οργανωμένο σχέδιο αφελληνισμού του εμπορίου ήταν κυρίαρχο. 

Ήταν η εποχή που η Ελλάδα είχε μόλις γίνει μέλος της τότε ΕΟΚ που από μία μεγάλη μερίδα του πολιτικού κόσμου είχε δαιμονοποιηθεί. Για την ιστορία να αναφέρουμε ότι οι υποθέσεις αυτές δεν εξιχνιάστηκαν ποτέ από την αστυνομία – την ευθύνη είχε αναλάβει «Επαναστατική Οργάνωση Οκτώβρης '80» που είχε ξεκοπεί από τον ΕΛΑ - κάτι που συντηρεί ακόμη και σήμερα το μύθο του «ξένου δακτύλου» μίας και καμία από τις παραπάνω επιχειρήσεις (σ.σ. με εξαίρεση την Λαμπρόπουλος που στην συνέχεια μετονομάστηκε σε Notos Galleries) δεν μπόρεσε να ορθοποδήσει.

Στην συνέχεια μαζί με μία μεγάλη μερίδα της ελληνικής βιομηχανίας που πέρασε σε ξένα χέρια (ΜΕΤΑΧΑ, Μίσκο, Λουμίδης κ.α.) αντίστοιχες κινήσεις είχαμε και στο λιανεμπόριο με σημαντικότερη την εξαγορά της ΑΒ Βασιλόπουλος από την βελγική Delhaize και το «ταξίδι» και την επιστροφή της Μαρινόπουλος από τους Γάλλους της Carrefour. Μιας και πιάσαμε το λιανεμπόριο τροφίμων, ας ξεκινήσουμε από εδώ αν υπάρχει αφελληνισμός σήμερα ή μπορεί να υπάρξει αύριο. 

Η ΑΒ Βασιλόπουλος είναι πιθανότατα η μεγαλύτερη αλυσίδα στον χώρο του λιανεμπορίου και λέμε πιθανότατα καθώς από την «τράπουλα» λείπουν δύο χαρτιά. Η Μαρινόπουλος δεν έχει δημοσιεύσει ισολογισμό ώστε να γνωρίζουμε τα μεγέθη της και η Lidl, ο δεύτερος μεγάλος διεθνής παίκτης, μέσω του συστήματος που αναπτύσσεται δεν υποχρεούται να δημοσιεύει ισολογισμούς. 

Όπως και να έχει παρόλο που οι παίκτες χρόνο με τον χρόνο λιγοστεύουν τα ποσοστά που κατέχουν οι δύο ξένοι παίκτες (ΑΒ Βασιλόπουλος, Lidl) δεν μπορούν θεωρηθούν «απειλητικά». Σκλαβενίτης, Μασούτης, My Market, Γαλαξίας και από εκεί και κάτω περιφερειακοί και τοπικοί παίκτες διαθέτουν ισχυρό έρεισμα όπου δραστηριοποιούνται φροντίζουν μάλιστα να τονίζουν την ελληνικότητα τους γνωρίζοντας τον αντίκτυπο που έχει στους καταναλωτές. Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε δύο γεγονότα.

 Ότι υπήρξε μία αποτυχημένη προσπάθεια εισόδου ξένων αλυσίδων στην Ελλάδα κυρίως στην κατηγορία των hard discount μέσω των γερμανικών Aldi και Plus η οποίες στέφθηκαν με παταγώδη αποτυχία και δεύτερον ότι ο βαθμός εισόδου ξένων αλυσίδων είναι στα ίδια επίπεδα η ακόμη μικρότερος με παρεμφερείς αγορές της Ευρώπης. Μπορεί να υπάρξει ανατροπή στο μέλλον; Δύσκολο καθώς οι επιχειρήσεις που προαναφέρθηκαν είναι στην συντριπτική τους πλειοψηφία υγιείς οπότε δεν κινδυνεύουν από τον «πυρετό» των κόκκινων δανείων.

Από τα ενθαρρυντικά ας πάμε και στα πιο απαισιόδοξα, εκεί που η μάχη έχει κριθεί υπέρ των ξένων. Ο λόγος για την αγορά επίπλου και ενδύματος όπου όμως και εδώ δεν μπορεί να μιλήσει για σχέδιο αφελληνισμού. Για παράδειγμα η ΙΚΕΑ κυριαρχεί σε όποια αγορά και εάν έχει δραστηριοποιηθεί ενώ δεν υπάρχει κεντρικός εμπορικός δρόμος σε ευρωπαϊκή πρωτεύουσα που να μην συναντήσει κάποιος τα σήματα Zara και H&M. 

Σε μια παγκοσμιοποιημένη αγορά που όλοι φοράμε πλέον παρεμφερή ρούχα και επιπλώνουμε αντίστοιχα και τα σπίτια μας δεν είναι εύκολο να σταθείς απέναντι σε ένα καλά οργανωμένο διεθνή παίκτη, αλλά δεν είναι και ακατόρθωτο. Το τελευταίο το έχουν αποδείξει ελληνικές αλυσίδες οι οποίες επεκτείνονται με επιτυχία στο εξωτερικό όπως η Follie Folli στο κόσμημα, οι Korres και Αpivita στα καλλυντικό η BSB στην ένδυση και άλλοι.

Σε ότι αφορά τον κίνδυνο «αφελληνισμού» εξαιτίας των κόκκινων επιχειρηματικών δανείων οι γνώστες τόσο της πρακτικής των τραπεζών όσο και της πολιτικής που ακολουθείται παγκοσμίως αναφέρουν ότι ο κίνδυνος είναι μικρός. Αν πάρουμε για παράδειγμα την πρόσφατη περίπτωση της Βερόπουλος όπου ο δανεισμός της είχε ξεφύγει. 

Οι τράπεζες στηρίζουν μία άλλη υγιή ελληνική επιχείρηση, στην προκειμένη περίπτωση την My Market, να την εξαγοράσει και ουσιαστικά να την εξυγιάνει με αποτέλεσμα μέσα από αυτή την εξαγορά να ορθοποδήσει ξανά και να μπορέσει να αποπληρώσει τις υποχρεώσεις της. 

Η περίπτωση να υπάρξει μαζική εξαγορά προβληματικών επιχειρήσεων από ξένους, όπως τουλάχιστον θέλουν να την παρουσιάζουν κάποιοι φαντάζει δύσκολη καθώς η αγορά έχει παγιοποιηθεί ενώ λόγο έχουν – και λογικά τον πρώτο – οι υγιείς εγχώριες επιχειρήσεις.