Δευτέρα 27 Ιουνίου 2016

ΠΕΡΙ «ΕΥΡΩΣΚΕΠΤΙΚΙΣΜΟΥ ΤΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ»…….

…………..VERSUS ΠΟΛΙΤΙΚΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΟΡΘΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ή ΤΟ BREXIT ΩΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΑΝΑΓΚΑΙΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ
Π. Ήφαιστος
Brexit text with British and Eu flags illustration
Επειδή η δραματοποίηση ποτέ δεν ήταν προνόμιό μας το θέμα των σχέσεων Βρετανίας-ΕΕ θα εξεταστεί υπό το πρίσμα πιο ψύχραιμων προσεγγίσεων και πάγιων στρατηγικών κριτηρίων. Κυρίως υπό το πρίσμα δύο από καιρό αποκρυσταλλωμένων πορισμάτων:
Πρώτον, έχουμε δύο χρόνια και βάλε διαπραγματεύσεις κατά την διάρκεια των οποίων οι διπλωματικά αριστοτέχνες Βρετανοί θα δείξουν εάν συνεχίζουν την μεταπολεμική παράδοση. Πιο συγκεκριμένα, όταν τελείωσε η αποικιακή εποχή φρόντισαν να διατηρήσουν πανίσχυρους θεσμούς στρατηγικού σχεδιασμού και στρατηγικών αποφάσεων των οποίων οι πολιτικοί, όσον αφορά τους χειρισμούς και τις διαπραγματεύσεις, είναι εντολοδόχοι.
Δεύτερον, …………..

39-ifestos-diplomatiaοι Βρετανοί, έχοντας ήδη αναλύσει τις κινούμενες μεταψυχροπολεμικές σεισμικές πλάκες, αρνούμενοι να συμμετάσχουν στην ΟΝΕ και εκκινώντας μια διαδικασία διαπραγματεύσεων πριν τρία χρόνια με τον λόγο Κάμερον, σίγουρα κάτι πιο μακροπρόθεσμο έχουν στο μυαλό. Η χάραξη στρατηγικής από δυνάμεις όπως η Βρετανία προεκτείνεται στο βάθος πολλών δεκαετιών και κύριο κριτήριο είναι οι συσχετισμοί ισχύος, η κατανομή και οι ανακατανομές δυνάμεων πλανητικά, οι σχέσεις Ανατολής και Δύσης στην Ευρώπη με επίκεντρο τον ρόλο της Γερμανίας και ασφαλώς με βλέμμα προς τις ΗΠΑ με τις οποίες διατηρούν μια ειδική σχέση η οποία για αμφότερα τα κράτη δύσκολα αλλάζει. Σίγουρα, οι Βρετανοί αναλύουν και σχεδιάζουν τον ρόλο και την θέση της Βρετανίας στο αναδυόμενο πολυπολικό σύστημα. Ως προς τούτο, να μου επιτραπεί η φράση, «για τους Βρετανούς τα περί πολιτικής ένωσης είναι στην καλύτερη περίπτωση οριακής σημασία και στην χειρότερη ιδεαλιστικές ασυναρτησίες».
Περιεκτικά και σύντομα οι New York Times έγραψε για το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στην Βρετανία αμέσως μετά την ανακοίνωσή τους, ότι είναι «μια ιστορική απόφαση που χωρίς αμφιβολία θα αναδιαμορφώσει την θέση του Βρετανικού έθνους, θα ταρακουνήσει την Ήπειρο και θα ρίξει στα βράχια το πολιτικό κατεστημένο σε όλη την Δύση».
ifestosTheoriaDiethnousΟ Nigel Farage, ηγετική μορφή του κινήματος Brexit δήλωσε μετά το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ότι το Brexit «είναι μια ψήφος για τους αληθινούς ανθρώπους, τους ανθρώπους της καθημερινότητας, τους αξιοπρεπείς ανθρώπους. Παλέψαμε κατά των πολυεθνικών, κατά των μεγάλων εμπορικών τραπεζών, κατά της υψηλής πολιτικής, κατά των ψευδών, κατά της διαφθοράς και της εξαπάτησης. Και το κάναμε χωρίς πόλεμο, χωρίς να ρίξουμε ούτε μια σφαίρα, το κάναμε με σκληρή δουλειά».
Αμφότερες οι τοποθετήσεις είναι περιγραφικά σημαντικές και υποδηλώνουν τόσο το γεγονός πως η Βρετανική πορεία εντάσσεται σε μια τροχιά κινούμενων στρατηγικών πλακών όσο και το γεγονός που μόνο τυφλοί ή δεσποτικοί δεν βλέπουν ότι η δημοκρατία στον χώρο που καλύπτει η ΕΕ εκμηδενίστηκε. Κάτι επίσης χειρότερο, ότι η εξουσία περιέπεσε σε παντελώς ανεξέλεγκτους δρώντες [ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΈΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΎ ΚΑΙ Η ΚΑΤΆΛΗΞΉ ΤΟΥ: ΚΑΤΕΞΟΥΣΙΑΣΜΟΣ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΩΝ,ΤΟΚΟΓΛΥΦΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΚΡΑΤΩΝ http://wp.me/p3OqMa-138]
Εδώ λοιπόν, διόλου εν θερμώ, καθότι έχουμε ήδη γράψει πολλά για το ζήτημα αυτό τα τελευταία χρόνια κτίζοντας πάνω στην αρχική ομιλία του Cameron [ΒΡΕΤΑΝΙΑ – ΕΕ: ΜΙΑ ΣΧΕΣΗ ΣΕ ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΜΙΑΣ ΕΕ Η ΟΠΟΙΑ ΜΕΤΑ ΤΟ 1992 ΚΑΘΕΤΑΙ ΠΑΝΩ ΣΕ ΚΙΝΟΥΜΕΝΕΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΣΕΙΣΜΙΚΕΣ ΠΛΑΚΕΣhttp://wp.me/p3OlPy-1jg], θα επιχειρήσουμε μια αποτίμηση του αποτελέσματος μονιμότερου χαρακτήρα για α) την σημασία του αποτελέσματος για την ΕΕ, β) το διαπραγματευτικό σκέλος και γ) τις στρατηγικές επιλογές του ΗΒ και όχι μόνο. Στο τέλος, θα παραθέσουμε παράρτημα του βιβλίου «Θεωρία διεθνούς και Ευρωπαϊκήςifestos3bgολοκλήρωσης» στο οποίο περιέχονται θέσεις μεταπολεμικών βρετανών ηγετών που έδιναν τον στρατηγικό προσανατολισμό ως προς την Ευρώπη και που επηρέασαν βαθύτατα και διαμορφωτικά την Βρετανική πολιτική.
Κατά πρώτον, αρχίζουμε εξηγώντας τι σημαίνει κανείς να έχει το προνόμιο να είναι κανείς «ευρωσκεπτικιστής» (μιας και αρχές του 1990 κάποιοι εκτόξευσαν ένα τέτοιο χαρακτηρισμό εκ του γεγονότος ότι δημοσιεύαμε αναλύσεις κόντρα στην επίπεδη συμβατική σοφία). Αρχές του 1990, ακριβώς, όταν επέστρεψα στην Ελλάδα ως πανεπιστημιακός αφού είχα ήδη γράψει εκτενώς στην αγγλική βιβλιογραφία για την ευρωπαϊκή πολιτική με έμφαση τα στρατηγικά ζητήματα της Ευρώπης, με ανυποψίαστη άνεση και θεωρώντας ότι έλεγα το πιο φυσιολογικό πράγμα, αλλά και με αθωότητα για το τι ευαίσθητες χορδές αυτό θα μπορούσε να θίξει σε μια Ελλάδα γεμάτη εγγενή εξαρτησιακά σύνδρομα και εσχατολογικά δόγματα, έλεγα και έγραφα ότι το να είσαι «ευρωσκεπτικιστιστής» είναι όχι μόνο σωστό αλλά και αναγκαία προϋπόθεση πολιτικού και στρατηγικού ορθολογισμού.
Ο όρος «ευρωσκεπτικιστής» υπό αυτό το πρίσμα, εξάλλου, δεν είναι αξιολογική θέση αλλά περιγραφή και συμπέρασμα όσον αφορά την εξέλιξη της διαδικασίας ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, ιδιαίτερα μετά το ανορθολογικό άλμα στο κενό του 1992. Το ζήτημα είναι ζωτικό, ουσιαστικό και πολύ σημαντικό: Στην διεθνή και ευρωπαϊκή πολιτική ο αναλυτής είναι ο ιατρός που κάνει διάγνωση των παθολογιών. Αν αυτή η διάγνωση είναι λάθος οι συνέπειες είναι πολύ μεγαλύτερες και πολύ πιο θανατηφόρε από ότι στην συμβατική ιατρική. Ο τσαρλατάνος της διεθνούς πολιτικής γράψαμε κάποτε ενοχλώντας πολλούς, είναι πολύ επικίνδυνος για ένα κράτος, για τους πολίτες του και για την διεθνή σταθερότητα.
ΕυρΗφΣε κάθε περίπτωση, επισημαίνω παρενθετικά ότι αυτοί οι παραλογισμοί αποτελούν κύρια αιτία της συμφοράς των νεοελλήνων των τελευταίων ετών καθότι κυριάρχησαν οι ανορθολογικές εσχατολογίες και συκοφαντήθηκαν αναλύσεις οι οποίες έκρουαν προειδοποιητικά τον κώδικα του κινδύνου για το κολοσσιαίο πολιτικοοικονομικό σφάλμα άσκοπης, απροετοίμαστης και προγραμματικά θανατηφόρας ένταξης στην ΟΝΕ [ΟΝΕ: Ο μηχανισμός της καταστροφής και έγκαιρες προειδοποιήσειςhttp://wp.me/p3OlPy-CS]
Συντομογραφικά αναφέρω μερικές συγκεκριμένες παθολογίες που ανάπτυξα μέσα από δέκα τουλάχιστον μονογραφίες και πολλά άλλα κείμενα στην ξένη και Ελληνική βιβλιογραφία για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Εδώ αποκρυσταλλώνονται συντομογραφικά και συμπερασματικά μερικές πτυχές.
  1. Η ΕΕ, ιδιαίτερα μετά το 1992 όταν κάνοντας ένα τεράστιο άλμα στο κενό αποφασίστηκε η ΟΝΕ, κατά κάποιο τρόπο αφήνοντας έτσι πίσω τον συναινετικό τρόπο λήψης των αποφάσεων που επέβαλε ο Πρόεδρος ντε Γκολ το 1966, υπερτέρησε ο εσχατολογικός ιδεαλισμός. [EE: ΤΟ «ΙΔΕΑΛΙΣΤΙΚΟ» ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΕΙ ΤΟ ΠΑΡΟΝ, ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΝΕΚΡΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΔΑΡΒΙΝΟΥ http://wp.me/p3OlPy-1gC – http://wp.me/p3OqMa-19E ] Ούτε λίγο ούτε πολύ, αλλάζοντας μάλιστα το όνομα από ΕΟΚ σε ΕΕ, έγινε η τερατώδης υπόθεση εργασίας πως μια τεχνόσφαιρα ειδικών στα νομισματικά θα μπορούσε να επιβάλει πάνω σε ένα εθνοκρατικά βαθύτατα διαφοροποιημένο πεδίο μακροοικονομικές αποφάσεις. Αποφάσεις δηλαδή που διαμορφώνουν τις κοινωνικές ισορροπίες, που για να είναι νομιμοποιημένες θα πρέπει να νομιμοποιούνται από ένα ανέφικτο πανευρωπαϊκό σύστημαeuropeanδιανεμητικής δικαιοσύνης το οποίο για να μπορεί να υπάρξει απαιτείται ευρωπαϊκή κοινωνία, ευρωπαϊκή ταυτότητα, και πολλά άλλα που εμπίπτουν στα πεδία της υψηλής πολιτικής και της εθνικής συγκρότησης. Το να πιστέψει κάποιος κάτι τέτοιο είναι είτε επικίνδυνος τεχνοκράτης ο οποίος θα πρέπει να στερείται πολιτικών εξουσιών είτε επικίνδυνος εσχατολόγος που παίζει με τις ζωές των ανθρώπων. Τέτοιοι επικίνδυνοι εσχατολόγοι και τεχνοκράτες, εν τούτοις, υπήρχαν ήδη πολλοί και ο αριθμός τους αυξήθηκε αλματωδώς μετά το 1992.
  2. Το Γερμανικό ζήτημα γράψαμε το 1992 δεν έκλεισε αλλά άνοιξε. Πολλοί ασχολούνται με τα ευρωπαϊκά αλλά ελάχιστοι ξέρουν ότι το 1990-92 η ΟΝΕ ήταν ένας εκβιασμός και επιβολή των Γάλλων επί των Γερμανών με την προσδοκία ότι όπως έλεγαν «θα δέσουν την Γερμανία με νομισματικά δεσμά». Η απάντηση ήταν ότι αυτό σημαίνει ότι «δένεις ένα γίγαντα με κλωστές». Στο τέλος παραθέτω σε παράρτημα τέσσερεις αξονικές προϋποθέσεις, τονίζοντας τον Hedley Bull όσον αφορά τα διλήμματα ασφαλείας και τον Joseph Joffe όταν έγραψε μια από τις πιο πολυσυζητημένες και πάντα επίκαιρες θέσεις όταν υποστήριξε πως οι ΗΠΑ με την στρατηγική εποπτεία του Ευρωπαϊκού χώρου δεν αποτρέπουν μόνο τις Ανατολικές δυνάμεις αλλά «σώζουν τους Ευρωπαίους από τους εαυτούς τους». Για μια σύντομη ανάλυση βλ. [ΤΟ ΓΕΡΜΑΝΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΥΠΟ ΤΟ ΠΡΙΣΜΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2009-12 ΚΑΙ Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΕΕ http://wp.me/p3OlPy-sn].
  3. EAEAΗ διαδικασία ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης χρειαζόταν το σοκ του Βρετανικού δημοψηφίσματος. Δεν χρειάζονται περίτεχνες ή σπουδαιοφανείς αναλύσεις για να το πασιφανές και πασίδηλο.
    1.        Οι περισσότερες εάν όχι όλες οι ευρωπαϊκές κοινωνίες βρίσκονται υπό καταστολή και την εξουσία έχουν τα μέλη μιας θηριώδους τεχνόσφαιρας και ηγεμονικών υπαλλήλων, κερδοσκόπων, τοκογλύφων και δυνητικά εγκληματικών –καθότι κοινωνικοπολιτικά ανεξέλεγκτοι– διεθνικών δρώντων.
    2.        Η εκατοέμμεση «δημοκρατία» που συχνά κόντρα στο ρέμα στηλιτεύουμε ως υποκρισία και δεσποτεία εκμηδενίστηκε και αυτή πλήρως. Τεχνόσφαιρα, τεχνοκράτες και ηγέτες ηγεμονικών δυνάμεων με μνημόνια και όχι μόνο κατέστησαν τους «αντιπροσώπους» γελοίους κοσμητικούς καρεκλοκένταυρους εντολοδόχους εξόντωσης των πολιτών. Ακόμη πιο γελοίο και δημοκρατικά τραγικό, είναι ότι εκλέγονται και κατά συνέπεια ότι κάνουν είναι «νόμιμο και ηθικό». Εκτελεστικά όργανα τέτοιων θηριωδών καταστάσεων ποτέ δεν έπαψαν στην ιστορία παρακμασμένων ή κατακτημένων πολιτικών συστημάτων. Είναι οι δειλοί, οι χρήσιμοι ηλίθιοι, οι αδίστακτοι εκτελεστές κάθε είδους και οι θρασύδειλοι υποκριτές καρεκλοκένταυροι κάθε είδους κατεξουσιασμού.
    3. Kosmo8ewria        Στις Βρυξέλλες και αλλού βλέπεις και κάποια «κοινοβούλια» και κάποιους προέδρους Συμβουλίων, ευρωκοινοβουλίων κτλ. Αρκεί να πω ότι προκαλεί την αισθητική και όχι μόνο η θέα τέτοιων διορισμένων (από ποιους;) ιδιωτών οι οποίοι φτάνουν μέχρι το σημείο να χαμογελούν ειρωνικά όταν τους κάνουν κριτικές ερωτήσεις. Ξέρουν, οι αφιλότιμοι, ότι όλα αυτά είναι άνευ σημασίας.
    4.       Τις αποφάσεις; Μα υπάρχουν μύρια επίπεδα τεχνοκρατών, επιτροπών, τραπεζικών και πολλών άλλων μηδενικής δημοκρατικής λογοδοσίας.
    5.       Η πάγια και κλασική θέση ότι «δημοκρατία έχουμε όσο περισσότερο ο εντολέας πολίτης είναι εντολέας της εντολοδόχου εξουσίας» αντιστράφηκε για καλά. Όχι μόνο αυτό. Δημιουργήθηκε επίσης ένας μεγάλος θίασος παρασιτικών διανοουμένων (κατείχα έδρα Jean Monnet για την ευρωπαϊκή πολιτική ενοποίηση που απέφυγα να ανανεώσω), υπαλλήλων τεχνοκρατών που αγαπούν τα άνευ ουσίας και άνευ σκοπού ταξίδια και βεβαίως μια στρατιά προπαγανδιστών στα λεγόμενα μέσα «επικοινωνίας».
  4.        Για να σταματήσουμε εδώ καθότι η περιγραφή του αυτονόητου και του πασίδηλου περιττεύει, υπογραμμίζεται το γεγονός πως 3-4 χρόνια μετά την υιοθέτηση της ΟΝΕ ενώ όλοι έλεγαν ότι απέτυχε (τώρα γιατί εμείς ενταχθήκαμε έγινε αναφορά πιο πάνω) τίποτα δεν έγινε για να λάβει χώρα κάποια μεταρρύθμιση.
Γενικότερα ισχύουν τα εξής:
  1. ifestos5bgΜια μεγάλη διεθνής διάσκεψη ή τουλάχιστον Ευρωπαϊκή έπρεπε να γίνει αμέσως μετά το 1990 για να τεθούν επί τάπητος τα μεγάλα στρατηγικά ζητήματα. Αυτό ιστορικά ήταν κανόνας όταν λάμβαναν χώρα μεγάλες διεθνείς εξελίξεις και η κατάρρευσης της Σοβιετικής Ένωσης σήμαινε την μεγαλύτερη ανακατανομή ισχύος της ιστορίας. Αυτόματοι πιλότοι, διεθνείς ρυθμιστές, μάγοι με ραβδιά ή Θεός της ιστορίας δεν υπάρχουν. Υπάρχουν κράτη και άνθρωποι που πολεμούν, συνεργάζονται, συμμαχούν, εναλλάσσουν συμμαχίες και συνομιλούν και διαπραγματεύονται, ιδιαίτερα όταν τα πράγματα φτάσουν στα όριά τους. Το 1990 τα πράγματα έφτασαν στα όριά τους, οι Αμερικανοί στο πλαίσιο της «νέας τάξης» (Μπους) άρχισαν ένα αγώνα δρόμου να γεμίσουν τα κενά ισχύος «μέχρι εκεί που έφταναν τα όπλα τους» (φράση αμερικανίδας υφυπουργού εξωτερικών) και οι Γάλλοι «έδεσαν την Γερμανία με τους νομισματικούς δεσμούς της ΟΝΕ».
  2. Η ΟΝΕ όμως ήταν και συνεχίζει να είναι ένα πολιτικοοικονομικό και στρατηγικό τέρας. Εκτός του ότι τέθηκε πάνω από ένα διαφοροποιημένο εθνοκρατοκεντρικό πεδίο ένας νομισματικός μηχανισμός στερούμενος κοινωνικοπολιτικών ελέγχων –εξ ου όπως γράφαμε η διανεμητική ισχύς των νομισματικών αποφάσεων στερούταν θέσπισης– η ΟΝΕ έθρεψε το μεγαλύτερο αίτιο πολέμου στην ιστορία, δηλαδή την άνιση ανάπτυξη. Μάλιστα, όχι σε ένα οποιοδήποτε πεδίο αλλά στο κέντρο της Ευρώπης όπου η Γερμανία επί αιώνες ελεγχόταν με μύριους τρόπους πριν τον Βίσμαρκ και μετά τους δύο παγκοσμίους πολέμους.
Ρομιγιύ Οικοδόμηση αλήθειαςΣταματούμε εδώ λοιπόν προς το παρόν και λέμε ότι τα πιο πάνω πασιφανή και πασίδηλα υπογραμμίζουν την απόλυτη ανάγκη μεγάλων αποφάσεων για την νέα τάξης πραγμάτων στην Ευρώπη (εννοούμε αυτή που αφετηρία έχει το 1990 και οι αποφάσεις καθυστέρησαν επικίνδυνα ένα τέταρτο του αιώνα αφήνοντας την άνιση ανάπτυξη να υπονομεύει την σταθερότητα στην Ευρώπη). Από αυτή την άποψη το αποτέλεσμα του Βρετανικού δημοψηφίσματος είναι μια μεγάλη ευκαιρία.
Τέλος, μια λέξη για την Ελλάδα. Δεν θεωρούμε την πιο πάνω ανάλυση εξεζητημένη. Πασίδηλα και πασιφανή πράγματα λέμε τα οποία τα αλάνθαστα αξιώματα του Θουκυδίδειου Παραδείγματος περιγράφουν με μαθηματική ακρίβεια. Αυτό που θέλουμε να υπογραμμίσουμε είναι τόσο ως προς την Ευρώπη όσο και ως προς την ευρύτερη διεθνή πολιτική, η ανάλυση στην Ελλάδα έπασχε και πάσχει. Αυτή είναι και μια από τις ισχυρές ερμηνείες των αιτίων των παθολογιών χωρίς την θεραπεία των οποίων μύρια κακά έπονται.
Υστερόγραφο 1
Δεν έχω επεκταθεί στην ανάλυση της Βρετανικής στρατηγικής, του Γερμανικού και άλλων στρατηγικών ζητημάτων καθότι έχουν εξεταστεί σε μονογραφίες και σε εκτενή κείμενα στα οποία ο ενδιαφερόμενος μπορεί να ανατρέξει. Κεντρικό και επίκαιρο κείμενο θεωρώ ότι είναι τόσο το «Διπλωματία και στρατηγική των Μεγάλων Ευρωπαϊκών Δυνάμεων. Γαλλία, Μεγάλη Βρετανία και Γερμανία» όσο και το «Κοσμοθεωρία των Εθνών» ιδιαίτερα το κεφάλαιο 6. Επίσης στις υπόλοιπες μονογραφίες και σε μικρότερα κείμενα των οποίων μερικούς τίτλους και συνδέσμους των οποίων παραθέτω πιο κάτω.
Υστερόγραφο 2
Μετά τι δημοψήφισμα για το Brexit στην ΜΒ έγραψα μερικά κείμενα και όπως εξελίσσονται τα πράγματα οι παρεμβάσεις θα συνεχιστούν. Θα πρέπει όμως να υπογραμμιστεί το εξής: Οι αναλύσεις μας στέκονται στο τρίτο επίπεδο, δηλαδή την διεθνή πολιτική (τα τρία επίπεδα είναι ο Άνθρωπος, το Κράτος και το Διεθνές σύστημα). Εκλαμβάνουν ως δεδομένο ότι οι κατέχοντες την εξουσία διασφαλίζουν την κοινωνική συνοχή και την ισχύ του κράτους αδιαίρετη. Όποιος όμως είναι εξοικειωμένος με εκτενέστερες αναλύσεις μου γνωρίζει ότι δεν θεωρώ τα δυτικά κράτη αυτονόητα συνεκτικά, συγκροτημένα και επαρκή να συγκρατούν ενιαίο το κράτος. Πιο συγκεκριμένα, την συγκρότηση και συγκράτηση του κράτους τους τελευταίους αιώνες την διασφαλίζουν τα μετά-Μεσαιωνικά ελίτ (φεουδάρχες, γεωκτήμονες, αριστοκρατικές οικογένειες του ηγεμονικού Μεσαίωνα και στην συνέχεια οι διάδοχοί τους Αστοί και αστικοφιλελεύθεροι). Η κοινωνική συνοχή ναι μεν επιτυγχάνεται σταδιακά στα θεμέλια των μετά-Μεσαιωνικών κρατών πλην η εθνική τους συγκρότηση είναι ακόμη σε πρώιμο στάδιο και υπολείπεται ιστορικών εθνών που διαθέτουν πολιτικές παραδόσεις αιώνων ή και χιλιετιών. Η εθνική συγκρότηση των μετα-Μεσαιωνικών κρατών που επιβίωσαν λόγω καταλήστευσης του πλανήτη υπό αποικιοκρατικές συνθήκες δεν είναι επαρκής και η κοινωνική συνοχή ελλειμματική. Εξελίξεις τόσο στο επίπεδο του αναδυόμενου πολυπολικού συστήματος όσο και αποτυχία των ολιγαρχικών ελίτ να συγκρατούν ένα βιώσιμο και συνεκτικό κράτος είναι ρευστές και αστάθμητες μεταβλητές. Υπό αυτό το πρίσμα, στην περίπτωση της Βρετανίας, οι αναλύσεις εκλαμβάνουν ως δεδομένο ότι τα μετά-αποικιακά εξουσιαστικά ελίτ της έμμεσης αντιπροσώπευσης θα κατορθώσουν να κρατήσουν το κράτος ενιαίο. Το πιο ευάλωτο κράτος είναι η Βρετανία αλλά όχι μόνο. Το πιο συνεκτικό για λόγους που δεν είναι του παρόντος να αναπτυχθούν, είναι η Γερμανία. Τα ζητήματα αυτά εξετάστηκαν εκτενώς στο «Κοσμοθεωρία των Εθνών, συγκρότηση και συγκράτηση των κρατών, της Ευρώπης και του κόσμου» και σε συντομότερες παρεμβάσεις που αντλούν από αυτό. Για παράδειγμα βλ. χαρακτηριστικά:
  • ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΈΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΎ ΚΑΙ Η ΚΑΤΆΛΗΞΉ ΤΟΥ: ΚΑΤΕΞΟΥΣΙΑΣΜΟΣ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΩΝ,ΤΟΚΟΓΛΥΦΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΚΡΑΤΩΝhttp://wp.me/p3OqMa-138.
  • Π. Ήφαιστος, ΤΑ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΑ ΣΟΔΟΜΑ ΚΑΙ ΓΟΜΟΡΡΑ, Η «ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ» και συνθήκες που την κατεδαφίζουν. http://wp.me/p3OlPy-1bQ –  http://wp.me/p3OqMa-15l
  • ΟΛΙΓΑΡΧΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ, ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ, ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ, ΔΕΣΠΟΤΕΙΑ VERSUS ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ / ΙΣΧΥΡΕΣ… http://wp.me/p3OlPy-10O 
Ακολουθούν παραρτήματα.
Θεός ΉφαιστοςΠ. Ήφαιστος – PIfestos
www.ifestosedu.gr / www.ifestos.edu.grinfo@ifestosedu.gr
Στρατηγική Θεωρία–Κρατική Θεωρίαhttps://www.facebook.com/groups/StrategyStateTheory/
Διεθνής πολιτική 21ος  αιώναςhttps://www.facebook.com/groups/InternationalPolitics21century/
Ελλάδα-Τουρκία-Κύπρος: Ανισόρροπο τρίγωνοhttps://www.facebook.com/groups/GreeceTurkeyCyprusImbalance/
Διαχρονική Ελληνικότητα https://www.facebook.com/groups/Ellinikotita/
Άνθρωπος, Κράτος, Κόσμος–Πολιτικός Στοχασμόςhttps://www.facebook.com/groups/Ifestos.political.thought/
Κονδυλης Παναγιώτης– https://www.facebook.com/groups/Kondylis.Panagiotis/
Θολό βασίλειο της ΕΕ https://www.facebook.com/groups/TholoVasileioEU/
Θουκυδίδης–Πολιτικός Στοχασμόςhttps://www.facebook.com/groups/thucydides.politikos.stoxasmos/
Μέγας Αλέξανδρος–Ιδιοφυής Στρατηγός και Στρατηλάτηςhttps://www.facebook.com/groups/M.Alexandros/
Εκλεκτά βιβλία που αξίζουν να διαβαστούν https://www.facebook.com/groups/eklektavivlia/
Ειρηνική πολιτική επανάσταση https://www.facebook.com/groups/PolitPeacefulRevolution/
Προσωπική σελίδα https://www.facebook.com/p.ifestos
Πολιτισμός, Περιβάλλον, Φύση, Ψάρεμα https://www.facebook.com/Ifestos.DimotisBBB
«Κοσμοθεωρία των Εθνών» https://www.facebook.com/kosmothewria.ifestos
Προσωπικό προφίλ https://www.facebook.com/panayiotis.ifestos
Τα πιο πάνω γνωστικά πεδία αναλύονται σχεδόν σε όλες τις μονογραφίες του υπογράφοντος για την Ευρωπαϊκή πολιτική. Για μικρότερα κείμενα και εύκολα προσβάσιμες παρεμβάσεις βλ.
  • Για την Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση
  • Ευρωπαϊκή ένωση: Πρότυπο ενός εθνοκρατοκεντρικού κόσμου ή μιας υπερκρατικής δεσποτείας;*http://wp.me/p3OlPy-Nl 
  • Περισσότερη ή λιγότερη Ευρώπη; Απάντηση: Όση πρέπει σύμφωνα με την εθνοκρατοκεντρική της φύσηhttp://wp.me/p3OlPy-PI 
  • ΤΟ ΘΟΛΟ ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ http://wp.me/p3OlPy-CO 
  • ΟΝΕ: Ο μηχανισμός της καταστροφής και έγκαιρες προειδοποιήσεις http://wp.me/p3OlPy-CS 
  • Η Ευρώπη σε Σταυροδρόμι: Οι προϋποθέσεις μιας Εθνοκρατοκεντρικής ΕΕ http://wp.me/p3OlPy-uy 
  •  Θα επιβιώσει ή δεν θα επιβιώσει η ΕΕ; http://wp.me/p3OlPy-sz 
  • ΤΟ ΓΕΡΜΑΝΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΥΠΟ ΤΟ ΠΡΙΣΜΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2009-12 ΚΑΙ Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΕΕ http://wp.me/p3OlPy-sn 
  • Π. Ήφαιστος, Ευρωπαϊκή πολιτική – ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Βιβλιογραφικές αναφορέςhttp://wp.me/p3OqMa-19l
Θουκυδίδεια Παράδοση
  • Το Θουκυδίδειο «Παράδειγμα» της επιστημονικής μελέτης της διεθνούς πολιτικής και οι «επιστημονικές επαναστάσεις» http://wp.me/p3OlPy-Lb 
Για την διαδρομή του μοντερνισμού, των ιδεολογιών και του μεταμοντερνισμού τους Νέους Χρόνους
ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΈΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΎ ΚΑΙ Η ΚΑΤΆΛΗΞΉ ΤΟΥ: ΚΑΤΕΞΟΥΣΙΑΣΜΟΣ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΩΝ,ΤΟΚΟΓΛΥΦΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΚΡΑΤΩΝ http://wp.me/p3OqMa-138
Π. Ήφαιστος, ΤΑ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΑ ΣΟΔΟΜΑ ΚΑΙ ΓΟΜΟΡΡΑ, Η «ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ» και συνθήκες που την κατεδαφίζουν. http://wp.me/p3OlPy-1bQ  –  http://wp.me/p3OqMa-15l
ΟΛΙΓΑΡΧΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ, ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ, ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ, ΔΕΣΠΟΤΕΙΑ VERSUS ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ / ΙΣΧΥΡΕΣ… http://wp.me/p3OlPy-10O 
«ΔΕΝΔΡΟ-ΦΟΒΙΑ», «ΦΥΛΛΟ-ΦΟΒΙΑ», «ΦΥΣΗ-ΦΟΒΙΑ» ΩΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΥΡΡΙΚΝΩΣΗΣ http://wp.me/p3OlPy-ZS 
Η ΜΕΓΑΛΗ ΚΟΝΔΥΛΕΙΑ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΑΝΤΙΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗΣ ΠΑΛΗΣ ΠΟΥ ΠΑΓΙΔΕΥΣΕ ΤΗ ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΟΔΗΓΗΣΕ ΣΤΟΝ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟ http://wp.me/p3OlPy-ZB 
Μοντερνισμός, το ιδεολογικό φαινόμενο και η μεταμοντέρνα διολίσθηση προς τα ανθρωπολογικά Σόδομα και Γόμορρα. http://wp.me/p3OlPy-Zv 
Η ΑΒΑΣΤΑΚΤΗ ΕΛΑΦΡΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΤΕΧΝΟΣΦΑΙΡΑΣ http://wp.me/p3OlPy-134 
ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΑ ΜΠΕΡΔΕΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΕΘΝΙΚΟΎ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣhttp://wp.me/p3OlPy-Vv 
ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΑΣΤΟΥΣ ΚΑΙ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΥΣ. ΤΟ ΑΒΑΣΤΑΚΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΟ ΧΑΟΣhttp://wp.me/p3OlPy-OE 
Tο εθνοκρατοκεντρικό διεθνές σύστημα και η διαδρομή της ανθρωποκεντρικής πολιτικής θεμελίωσηςhttp://wp.me/p3OlPy-No 
ΖΙΑΚΑΣ: «ΤΖΟΓΑΔΟΡΟΙ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΠΛΕΟΝ ΣΤΟ ΤΙΜΟΝΙ ΤΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ. ΠΡΑΓΜΑ ΠΟΥ Η ΤΡΕΧΟΥΣΑ ΜΕΓΑΛΗ ΚΡΙΣΗ ΤΟ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΕ… http://wp.me/p3OlPy-I4 
Οι Έλληνες “μπουμπουνοκέφαλοι προοδευτικοί” http://wp.me/p3OlPy-BD 
«Πελατειακές σχέσεις» (patron-clientrelations) μεταξύ ισχυρών και λιγότερο ισχυρών κρατών στο σύγχρονο…http://wp.me/p3OlPy-wB 

4 κλασικές αξονικές υποθέσεις για τα ευρωστρατηγικά

Εύθραυστη ισορροπία στον στίβο της στρατηγικής: 4 θεμελιώδεις θέσεις
Stanley Hoffman, 1966: «παράδοξο Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης »
ΕΙΚΟΝΑ-Ευρώ-βόμβα«Για τρεις λόγους, η ενοποιητική διαδικασία υπήρξε το θύμα και το αποτέλεσμά της η επιβίωση του έθνους – κράτους. Ο ένας λόγος χαρακτηρίζει κάθε διεθνές σύστημα και οι άλλοι δύο μόνο το Ευρωπαϊκό σύστημα. Η εσωτερική λογική και ο τρόπος εξέλιξης κάθε διεθνούς συστήματος βρίσκεται στηνδιαφορά των εσωτερικών του συντελεστών, στις γεωϊστορικές συνθήκες που το χαρακτηρίζουν και τις εξωτερικές επιδιώξεις των μονάδων που το συνθέτουν. Κάθε σύστημα χαρακτηριζόμενο από κατατεμαχισμό [σημείωση: δηλαδή οργανωμένο σε ανεξάρτητες, ετερογενείς, ανομοιογενείς και κυρίαρχες μονάδες], τείνει, με την δυναμική που αναπτύσσει η ενυπάρχουσα ανισότητα να αναπαραγάγει την ετερότητα».
Δηλαδή, –Διαιωνίστηκε και ενισχύθηκε το έθνος-κράτος, Ενισχύθηκε η κρατική κυριαρχία, οι θεσμοί, ο πολιτισμός, η οικονομία των κρατών μελών καθώς και η θέση τους στο διεθνές σύστημα. -Η ετερότητα αναπαράγεται και αυξάνεται
facebook, ιστοσελίδα
Hedley Bull, 1982: Μορφή Χαρακτήρας του Ευρωπαϊκού Πολιτικού Συστήματος
«Δεν υπάρχει υπερεθνική κοινότητα στην Δυτική Ευρώπη. Υπάρχει μια ομάδα κρατών (επιπλέον, εάν υπήρχε μια υπερεθνική εξουσία στη Δυτική Ευρώπη θα ήταν πηγή αδυναμίας και όχι ισχύος ως προς την αμυντική πολιτική). Αυτό που είναι πηγή ισχύος στην Ευρώπη είναι το έθνος-κράτος – δηλαδή η Γαλλία, η Γερμανία, η Βρετανία – και η ικανότητά τους να εμπνεύσουν πίστη και νομιμοφροσύνη στα θέματα του πολέμου). Υπάρχει ένακονσέρτο κρατών, των οποίων η βάση είναι μια περιοχή ως προς την οποία πιστεύεται πως υπάρχουν κοινά συμφέροντα μεταξύ των μεγαλυτέρων δυνάμεωνΗ ιστορία των Ευρωπαίων είναι μια ιστορία εγγενούς-ενδημικής σύγκρουσης. Εάν πρόσφατα απέκτησαν τη συνήθεια της συνεργασίας(σημείωση: στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης), αυτό έγινε υπό την ομπρέλα των ΗΠΑ και υπό την απειλή εξ ανατολών. Ακόμη και η απλή σκέψη ότι τα ευρωπαϊκά κράτη συνιστούν μια “κοινότητα ασφαλείας” ή μια “περιοχή ειρήνης” είναι ευσεβής πόθος, εάν αυτό σημαίνει ότι πόλεμος μεταξύ τους δεν θα υπάρξει ξανά, και όχι ότι δεν υπήρξε τα τελευταία χρόνια και ότι είναι εκτός λογικής εάν υπάρξει ξανά».
Δηλαδή: Αμφισβητήθηκε η βιωσιμότητα της ολοκλήρωσης στη βάση ωφελιμιστικών κριτηρίων-έθεσε ερωτηματικά για τον χαρακτήρα των συγκλίσεων, επειδή αυτές, πρωτίστως, στηρίζονται στην (εφήμερη;) συμφωνία των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων, -έθεσε ερωτήματα για το κατά πόσον το ευρωπαϊκό οικοδόμημα είναι τρωτό στις διεθνείς διακυμάνσεις και ευάλωτο σε ενδοευρωπαϊκές ανακατατάξεις. – έθεσε ερωτήματα για την σχέση της σταθερότητας της Ευρώπης σε αναφορά με την διεθνή κατανομή ισχύος και τις στρατηγικές δομές. -άφησε ανοικτό το θέμα των διλημμάτων ασφαλείας και των ηγεμονικών συμπεριφορών.
Kenneth Waltz, 1979: Η σημασία της κατανομής ισχύος και των στρατηγικών δομών
Poseidon
Πριν τον πόλεμο, το βασικό αίτιο πολέμου ήταν τα διλήμματα ασφαλείας. Η συνεργασία ήταν δύσκολη λόγω της ανησυχίας μεγαλύτερων σχετικών κερδών από την άλλη πλευρά. Ο διπολισμός εξάλειψε ή αποδυνάμωσε μερικούς από αυτούς τους παράγοντες και έκανε τα κράτη της δυτικής Ευρώπης«καταναλωτές ασφαλείας». Για πρώτη φορά οι καθοριστικοί παράγοντες της Ευρωπαϊκής άμυνας και ασφάλειας βρίσκονταν εκτός Δυτικής Ευρώπης. τα θέματα πολέμου και ειρήνης συνδέονταν με την διπολική αντιπαράθεση των δύο υπερδυνάμεων και την κατανομή ισχύος που αυτή δημιουργούσε και η οποία ευνοούσε την διαδικασία ολοκλήρωσης: « Η Βρετανία, η Γαλλία, η Γερμανία και η Ιταλία, υπό την σκιά των υπερδυνάμεων, διαπίστωσαν γρήγορα πως ο πόλεμος μεταξύ τους είναι αντιπαραγωγικός και σύντομα άρχισαν να πιστεύουν πως είναι, επίσης, αδύνατος. Επειδή η ασφάλεια όλων βασιζόταν στις επιλογές άλλων και όχι στις δικές τους, ήταν εφικτό να γίνουν ενοποιητικά βήματα »
 Josef Joffe το 1984: «Οι αμερικανοί σώζουν τους ευρωπαίους από τους εαυτούς τους».
Waltz1bg«η θεωρία των συμμαχιών υποστηρίζει, τα κράτη συνασπίζονται για να εξασφαλίσουν την ασφάλειά τους. Στην περίπτωση του ΝΑΤΟ, όμως, τα κράτη μέλη συνασπίσθηκαν επειδή η ασφάλειά τους εξασφαλιζόταν από έναν ισχυρό εξωτερικό συντελεστή ο οποίος πρόσφερε αξιόπιστα εσωτερική και εξωτερική τάξη και ασφάλεια στην Δυτική Ευρώπη. … χωρίς τις Ηνωμένες Πολιτείες, η Δυτική Ευρώπη μπορεί να επιστρέψει σε εξισορροπητικές διαδικασίες της προπολεμικής περιόδου αντί να προχωρήσει στην ενοποιητική διαδικασία. Ο αδύναμος θα αισθανθεί ξανά ανησυχία για τις προθέσεις του ισχυρού και ο ισχυρός – όπως η Μεγάλη Βρετανία, η Γαλλία και η Γερμανία – θα αρχίσουν, για ακόμη μια φορά, να ανησυχούν για τις προθέσεις αλλήλων. … Η επαγωγική συνέπεια μιας Δυτικής Ευρώπης πλην τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι μια πυρηνική Γερμανία με άλλα Ευρωπαϊκά κράτη να ακολουθούν … Οι Ηνωμένες Πολιτείες, απαλλάσσοντας τους Ευρωπαίους από την ανάγκη μιας αυτόνομης άμυνας απομάκρυνε τα συστημικά αίτια των συγκρούσεων στα οποία οφείλονται τόσοι πολλοί Ευρωπαϊκοί πόλεμοι στο παρελθόν. Με το ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΕΙ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΑΠΟ ΑΛΛΟΥΣ ΟΙ ΗΝΩΜΕΝΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΥΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΑΥΤΟΥΣ ΤΟΥΣ«
Δηλαδή, τονίστηκαν: -η σημασία των δομικών και στρατηγικών παραμέτρων, -ο σταθεροποιητικός ρόλος των ΗΠΑ, -Οι υποβόσκουσες τάσεις όσον αφορά το Γερμανικό ζήτημα, -Ο ευάλωτος χαρακτήρας των ενδοευρωπαϊκών ισορροπιών και της ενδοευρωπαϊκής κατανομής ισχύος

Επιλεγμένες θέσεις Βρετανών Ηγετών (Παράρτημα του βιβλίου «Θεωρία διεθνούς και ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης»)

ifestosTheoriaDiethnousΌπως και με τους Γάλλους ηγέτες, παραθέτω πιο κάτω επιλεγμένες θέσεις των ηγετών της Βρετανίας στις οποίες κάνω αναφορά κατά την ανάλυση των κεφαλαίων που προηγήθηκαν και οι οποίες πιστεύεται πως υπήρξαν καθοριστικές στη διαμόρφωση της βρετανικής διπλωματίας. Εισαγωγικά, θα μπορούσε να σημειωθεί πως παρά τις αμφιταλαvτεύσεις και τις αvαπρoσαρμoγές της βρεταvικής εξωτερικής πoλιτικής μετά τov Δεύτερo Παγκόσμιo Πόλεμo, oι ηγέτες της χώρας αυτής πoτέ δεv έπαψαv vα oραματίζovται τo Ηvωμέvo Βασίλειo ως έvα κράτoς με μovαδικό ρόλo και με ισχυρή παρουσία στη διεθνή πoλιτική. Ο αναγνώστης θα μπορούσε να παρατηρήσει πως μισό περίπου αιώνα μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο τα βασικά χαρακτηριστικά των διπλωματικών επιλογών της χώρας αυτής παραμένουν αναλλοίωτα.

Ομιλία Τσώρτσιλ, Ζυρίχη 19.9.1946

Ο Γουίνστον Τσώρτσιλ, ηγέτης της Βρετανίας κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, αποτελεί αξιόπιστη πηγή για τον αρχικό προβληματισμό του Ηνωμένου Βασιλείου σε σχέση με στρατηγικά ζητήματα. Στη Ζυρίχη στις 19 Σεπτεμβρίου 1946, σε μια ομιλία που αποτελεί σταθμό και σημείο αναφοράς για τη βρετανική διπλωματία, υποστήριξε τη δημιουργία των «Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης». Σε αυτό το εγχείρημα, υποστήριξε, η Βρετανία θα είναι «μαζί με τους Ευρωπαίους αλλά όχι μία από αυτούς». Μερικά σημεία της ομιλίας είναι τα πιο κάτω:
GEOPGEOSTR 001«Η Ευρώπη, αυτή η αριστοκρατική ήπειρος, η πιο καλλιεργημένη περιοχή της γης, είναι ο τόπος όλων των αρχικών φυλών του δυτικού κόσμου, της χριστιανικής θρησκείας και των χριστιανικών ηθικών αρχών, του πολιτισμού, της τέχνης και της επιστήμης. (…) Εντούτοις, στην Ευρώπη έλαβαν χώρα οι εθνικιστικές φρικαλεότητες των τευτονικών εθνών (…) Πάντως, υπάρχει λύση (…) Η ανάπλαση της ευρωπαϊκής οικογένειας [εθνών] ή του μεγαλύτερού της μέρους, με τη δημιουργία μιας δομής κάτω από την οποία θα αναπτυχθεί ειρηνικά, με ασφάλεια και με ελευθερία. Πρέπει να κτίσουμε τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης (…) [στο παρελθόν]  Η Κοινωνία των Εθνών [και άλλες παρόμοιες ιδέες] απέτυχε επειδή τα ίδια κράτη που τη δημιούργησαν εγκατέλειψαν τις αρχές της. [(Στη συνέχεια συνυπέγραψε πρόσφατη δήλωση του προέδρου Τρούμαν υπέρ της δημιουργίας ενός ευρωπαϊκού περιφερειακού οργανισμού αντίστοιχου και ανάλογου του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, ιδέα που δεν υιοθετήθηκε από τα υπόλοιπα δυτικά κράτη)]. Ο ένοχος πρέπει να τιμωρηθεί: Η Γερμανία πρέπει να αφοπλιστεί και να της αφαιρεθεί η ικανότητα να ξανακάνει επιθετικό πόλεμο. (…) Το πρώτο βήμα ανάπλασης της ευρωπαϊκής οικογένειας είναι ένας συνεταιρισμός μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας. Με τον τρόπο αυτό EU-United_Kingdom.svgη Γαλλία θα επανακτήσει τον ηθικό ηγετικό ρόλο στην [ηπειρωτική] Ευρώπη. Δεν μπορεί να υπάρξει ανανέωση της Ευρώπης χωρίς την πνευματική ανύψωση της Γαλλίας και της Γερμανίας. Η δομή των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης πρέπει να είναι τέτοια, ώστε να καταστήσει την υλική ισχύ ενός εκάστου κράτους λιγότερο σημαντική. Τα μικρά κράτη θα είναι εξίσου σημαντικά με τα μεγάλα. Τα παλιά κράτη και πριγκιπάτα της Γερμανίας θα μπορούσαν να συμμετέχουν όπως το επιθυμούν σε ένα χαλαρό ομοσπονδιακό σύστημα και καθένα από αυτά να πάρει τη θέση που επιθυμεί στις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης. (…) Η Μεγάλη Βρετανία, η Βρετανική Κοινοπολιτεία, η ισχυρή Αμερική και, ευελπιστώ, η Ρωσία –πράγματι, γι’ αυτούς όλα αυτά θα είναι πολύ καλά– πρέπει να είναι φίλοι και ανάδοχοι της νέας Ευρώπης»[1].

Τσώρτσιλ, 1948 – η στρατηγική των τριών κύκλων

0 Εκκρεμές Watson power pointΑνάλογες θέσεις κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του 1940 και του 1950 εκφράστηκαν τόσο από τους άλλους ηγέτες[2] όσο και από τον Τσώρτσιλ, ο οποίος σε μεταγενέστερες τοποθετήσεις του έκανε σαφέστερους τους στρατηγικούς στόχους και πιο ευδιάκριτους τους προσανατολισμούς και τους τρόπους επίτευξης των στόχων. Το 1948 περιέγραψε τους θεμελιώδεις βρετανικούς στρατηγικούς προσανατολισμούς ως εξής:

«Αισθάvoμαι τηv ύπαρξη τριώv κύκλωv… Ο πρώτoς κύκλoς είvαι φυσικά η Κoιvoπoλιτεία και η αυτoκρατoρία, με οτιδήπoτε εμπερικλείoυv. Μετά υπάρχει o αγγλόφωvoς κόσμoς στov oπoίo o Καvαδάς, oι βρεταvικές κτήσεις και oι Ηvωμέvες Πoλιτείες διαδραματίζoυv σημαvτικό ρόλo. Και τέλoς, υπάρχει η Εvωμέvη Ευρώπη. Αυτoί oι μεγαλοπρεπείς κύκλoι συvυπάρχoυv και, εάv διασυvδεθoύv, δεv υπάρχει δύvαμη ή συvδυασμός δυvάμεων πoυ θα μπoρoύσε vα τoυς πρoκαλέσει ή vα τoυς αvατρέψει. Εάv παρατηρήσεις πρoσεκτικά τoυς τρεις αυτoύς κύκλoυς, θα αvτιληφθείς ότι είμαστε η μόvη χώρα πoυ έχει τo σημαvτικότερo λόγo στov κάθε έvαν από αυτoύς. Ουσιαστικά, ως χώρα, βρισκόμαστε στo σημείo διασταύρωσής τους και αυτό τo (βρεταvικό) vησί στo σταυρoδρόμι τωv θαλάσσιων και ίσως αερoπoρικώv συγκοιvωvιώv. Έχoυμε τηv ευκαιρία (ως χώρα) vα τoυς συvδέσoυμε»[3].

Συνομιλία Ντε Γκωλ – Μακμίλλαν

000 Waltz 001Στα απομνημονεύματά του, συνοψίζοντας απόψεις που επανειλημμένα εξέφρασε και αναφερόμενος στη συνάντησή του με τον Χάρολντ Μακμίλλαν, ο στρατηγός Ντε Γκωλ γράφει τα εξής:
«Ως πού μπορούσαμε να προχωρήσουμε με τις ανωμαλίες που προσπαθούσαν να δημιουργήσουν οι Άγγλοι και με την επιμονή των πέντε μας συνεταίρων να μείνουν κάτω από την επιρροή τους; Δεν ήταν παράξενη η βασική αντίθεση των Άγγλων προς την επιχείρηση, αφού, λόγω της γεωγραφικής τους θέσης, και συνεπώς της πολιτικής τους, δεν δέχθηκαν ποτέ ούτε να δουν την ήπειρο να ενώνεται ούτε να γίνουν ένα μαζί της. Μπορεί να πει κανείς μάλιστα, κατά κάποιο τρόπο, πως εδώ και οκτώ αιώνες ολόκληρη η ιστορία της Ευρώπης έγκειται σε αυτό. (…) [αφού η Βρετανία αποφάσισε να μη συμμετάσχει στην Κοινότητα τη δεκαετία του 1950] (…) Έπειτα, με την πρόθεση να ματαιώσει την απόπειρα των Έξι, τους είχε προτείνει να οργανώσουν μαζί της και με μερικούς άλλους μια ευρύτατη ζώνη ελευθέρων ευρωπαϊκών ανταλλαγών. Εκεί βρίσκονταν τα πράγματα την ημέρα της επιστροφής μου στην εξουσία. Στις 29 Ιουνίου του 1958 είδα να καταφθάνει στο Παρίσι ο πρωθυπουργός Χάρολντ Μακμίλλαν. Στη μέση των φιλικών μας συνομιλιών για πολλά θέματα μου δήλωσε ξαφνικά πολύ συγκινημένος: “Η κοινή Αγορά είναι, γι’ ακόμη μια φορά, το Ηπειρωτικό Σύστημα (που θα μας αποκλείσει). Η Αγγλία δεν το δέχεται. Σας παρακαλώ, παραιτηθείτε απ’ το εγχείρημα αυτό. Ειδάλλως, θα μπούμε σ’ έναν πόλεμο που, ασφαλώς, θα είναι οικονομικός στην αρχή, μα θα κινδυνεύσει να απλωθεί βαθμιαία και σε άλλους τομείς”. Κρίνοντας πως οι υπερβολές δεν έχουν σημασία, προσπάθησα να κατευνάσω τον Άγγλο πρωθυπουργό, ρωτώντας τον γιατί το Ηνωμένο Βασίλειο δεν ήθελε να εγκατασταθεί ανάμεσα στους Έξι ένα σύστημα εμπορικών προτιμήσεων το ίδιο με αυτό που υπάρχει στο εσωτερικό της Κοινοπολιτείας. Στο αναμεταξύ ο υπουργός Ρίτσαρντ Μώντλιγκ προσπαθούσε με λύσσα να διατηρήσει, στους κόλπους της οργάνωσης που λεγόταν “Ευρωπαϊκή Οικονομική Συνεργασία”, και στην οποία μετείχε η Αγγλία, διαπραγματεύσεις που κρατούσαν τους Έξι σε αδημονία και καθυστερούσαν τη λειτουργία της Κοινότητάς τους, προτείνοντας την απορρόφησή της και συνεπώς τη διάλυσή της, σε μια ζώνη ελευθέρων ανταλλαγών (…) Μα το παιχνίδι απλώς είχε αναβληθεί. Στα μέσα του 1961 οι Άγγλοι ξανάρχισαν την επίθεση. Αφού δεν είχαν κατορθώσει να εμποδίσουν τη γέννηση της Κοινής Αγοράς απ’ έξω, σχεδίαζαν τώρα να την παραλύσουν από μέσα. Παύοντας να απαιτούν τη ματαίωσή της, δήλωναν τώρα, αντίθετα, πως ήθελαν να λάβουν μέρος σ’ αυτή»[4].
Θάτσερ, 20.9.1988 – «ομιλία Bruges»
Margaret Thatcher και Ronald Reagan
Ο καλύτερος ίσως τρόπος, για να δοθεί το στίγμα της κρατούσης τάσης στην ευρωπαϊκή πολιτική της Βρετανίας, δύο περίπου δεκαετίες μετά την ένταξη και στα πρόθυρα της δεκαετίας του 1990, είναι η αναφορά στις απόψεις της Μάργκαρετ Θάτσερ, πρωθυπουργού από το 1979 μέχρι το 1990. Στην πολύ γνωστή πλέον ομιλία της στο Κολέγιο του Bruges στις 20 Σεπτεμβρίου 1988 η Μάργκαρετ Θάτσερ, μεταξύ άλλων, υποστήριξε τα εξής:

«Η ευρωπαϊκή ιδέα δεν είναι ιδιοκτησία οποιασδήποτε ομάδας ή θεσμού, ούτε η Ευρώπη είναι δημιούργημα των
συνθηκών της Ρώμης (…) Εμείς, στη Βρετανία, ορθώς είμαστε υπερήφανοι για τον τρόπο με τον οποίο, από την εποχή της Μάγκνα Κάρτα το 1215, διαδραματίσαμε ρόλο πρωτοπόρου στην ανάπτυξη αντιπροσωπευτικών θεσμών που ορθώνονται ως οχυρά της ελευθερίας. (…) Με τον δικό μας, ιδιαίτερο τρόπο, συνεισφέραμε πολλά στην Ευρώπη. [(Πρόκειται για αναφορά στους νεκρούς των τελευταίων αιώνων στους ευρωπαϊκούς πολέμους)]. Εάν δεν είχαμε επιδείξει αποφασιστικότητα να πολεμήσουμε και να πεθάνουμε, η Ευρώπη θα είχε από καιρό ενωθεί, όχι όμως στο πλαίσιο ελευθερίας ή δικαιοσύνης αλλά τυραννίας. (…)  Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα δεν είναι παρά μόνο μια εκδήλωση της Ευρωπαϊκής ταυτότητας. Υπάρχουν και άλλες. Ποτέ δεν πρέπει να ξεχνούμε πως ανατολικά του σιδηρού παραπετάσματος είναι ένα κομμάτι της Ευρώπης με το οποίο έχουμε κοινή κληρονομιά στα θέματα ελευθερίας, ταυτότητας και πολιτισμού. Ούτε θα πρέπει να ξεχνούμε πως οι ευρωπαϊκές αξίες βοήθησαν στο να καταστούν οι Ηνωμένες Πολιτείες ο γενναίος υπερασπιστής της ελευθερίας. (…) [Οι Βρετανοί, είναι αλήθεια, ατενίζουμε και προς άλλους ορίζοντες]. Η Ευρώπη ποτέ δεν θα ευημερούσε και μελλοντικά δεν θα ευημερεί ως μια εσωστρεφής λέσχη. (…) Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα ανήκει σε όλα τα μέλη της. Πρέπει να είναι η αντανάκλαση των προσδοκιών τους και των παραδόσεών τους. [Αλλά] η Κοινότητα δεν είναι αυτοσκοπός. Ούτε είναι ένα θεσμικό μηχάνημα που θα μετασχηματίζεται συνεχώς στη βάση των επιταγών κάποιας αφηρημένης έννοιας. Ούτε μπορεί να οστεοποιείται με ατέλειωτους κανονισμούς (…) Οι Ευρωπαίοι δεν έχουμε την πολυτέλεια να σπαταλούμε την ενέργειά μας σε εσωτερικές μυστικές διαμάχες επί θεσμικών θεμάτων. Αυτά δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την αποτελεσματική δράση (…) [οι κατευθυντήριές μας γραμμές πρέπει να είναι οι πιο κάτω]. Πρώτον, πρόθυμη και ενεργής συνεργασία μεταξύ ανεξάρτητων και κυρίαρχων κρατών είναι ο καλύτερος οδηγός, για να κτίσουμε μια επιτυχή Ευρωπαϊκή Κοινότητα. (…) [Όμως] για να εργαστούμε μαζί, δεν απαιτείται συγκέντρωση εξουσίας στις PlatiasWaltzIntroΒρυξέλλες ή αποφάσεις που θα λαμβάνονται από μια διορισμένη γραφειοκρατία. (…) Δεν επιτύχαμε υποχώρηση του κράτους στη Βρετανία, για να μας ξαναεπιβληθεί μέσω της επικράτησης ενός υπερκράτους που θα εδρεύει στις Βρυξέλλες. Βεβαίως, επιθυμούμε μια Ευρώπη πιο ενωμένη και με μεγαλύτερη αίσθηση κοινού σκοπού. Όμως αυτό πρέπει να γίνεται με τρόπο που διαφυλάττει τις διαφορετικές παραδόσεις, τις κοινοβουλευτικές εξουσίες και τα αισθήματα εθνικής υπερηφάνειας. Επί αιώνες αυτά ήταν πάντα η πηγή της ζωτικότητας της Ευρώπης.  Δεύτερον, η Κοινότητα πρέπει να αντιμετωπίζει τα διάφορα ζητήματα με πρακτικό τρόπο. (…) Τρίτον, να έχουμε ως οδηγό κριτήρια που ενθαρρύνουν την επιχειρηματικότητα (…) Τέταρτον, η Ευρώπη δεν πρέπει να ενθαρρύνει τον [εμπορικό] προστατευτισμό. (…) Νομίζω πως δεν αρκεί να μιλούμε γενικώς και αορίστως περί ευρωπαϊκών ιδεωδών και οραμάτων. Εάν πιστεύουμε σε αυτά, πρέπει να χαράξουμε τον δρόμο και να ορίσουμε τα επόμενα βήματα. Αυτή η προσέγγιση δεν χρειάζεται νέα κείμενα, όλα [τα κείμενα] είναι εκεί: Το Βορειατλαντικό Σύμφωνο, η συνθήκη των Βρυξελλών, όπως τροποποιήθηκε, και οι συνθήκες της Ρώμης, κείμενα που γράφτηκαν από ανθρώπους με διορατικότητα… Ας έχουμε μια Ευρώπη η οποία είναι εξωστρεφής και όχι εσωστρεφής και που συμμετέχει πλήρως στα δρώμενα του διεθνούς χώρου. Μια Ευρώπη, επίσης, που διαφυλάττει την Ατλαντική Κοινότητα, η οποία είναι η πιο ευγενής κληρονομιά μας και η μεγαλύτερή μας δύναμη»[5].
[1]. Churchill S. Winston, «The Tragedy of Europe», ολόκληρο το κείμενο στο The European Union, Readings on the Theory and Practice of European Integration (Lynne Rienner, Boulder, 1994), σελ. 5-9.
 [2]. Για ανάλογες απόψεις βλ. συλλογή θέσεων των Clement Attlee (5.5.1948), Anthony Eden (11.1.1952), Winston Churchill (11.5.1953), Reginald Maudling (28.3.1958), Harold Macmillan (31.7.1961) στο Barber James, Reed Bruce (eds), σελ. 21-42. Από τις τοποθετήσεις συνάγονται τα εξής ως κρατούσα διακομματική τάση: Πρώτον, η Βρετανία είναι «μαζί με τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη αλλά όχι ένα από αυτά». Δεύτερον, η Βρετανία δεν είναι μόνο ευρωπαϊκή δύναμη αλλά επίσης μια «μεγάλη κοινοπολιτεία και μια αυτοκρατορία». Η υπόθεση και τα συμφέροντα της Βρετανίας βρίσκονται πολύ πέραν της Ευρώπης». Τρίτον, η Βρετανία (Churchill) «δεν είναι μέρος της (τότε υπό συζήτηση) Ευρωπαϊκής Αμυντικής Κοινότητας, ούτε πρόκειται να αφομοιωθεί σε κάποιο ευρωπαϊκό ομοσπονδιακό σύστημα». Τέταρτον, για τη Βρετανία και τους υπόλοιπους «θα είναι τραγικό να υποχρεωθεί η Βρετανία να επιλέξει μεταξύ της Ευρώπης και της Κοινοπολιτείας».
 [3]. Γ. Τσώρτσιλ, παρατίθεται στο Hanrieder W., Auton G., The Foreign Policies of West Germany, France and Britain (Prentice Hall, NJ, 1980), σελ. 177 και 178.
 [4]. Ντε Γκωλ, Απομνημονεύματα Ελπίδος (Εκδοτικός Οργανισμός Ελληνική Μορφωτική Εστία, Αθήνα, 1970), τόμ. Α΄σελ. 363 και 366. Για δύο σημεία του κειμένου στηρίχθηκα στοαγγλικό κείμενο De Gaulle Charles, «A Concert of European States» στο Nelsen Brent καιStubb Alexander (eds), The European Union, Readings on the Practice of European Integration (Lynne Rienner, Boulder, 1994), σελ. 38 και 39. Συγκεκριμένα, η φράση «the Common Market is the Continental System all over again» στα ελληνικά αποδόθηκε ως «η Κοινή Αγορά είναι ο Ηπειρωτικός Αποκλεισμός». Στο κείμενο που παραθέτω το αποδίδω στα ελληνικά ως «η Κοινή Αγορά είναι, γι’ ακόμη μια φορά, το Ηπειρωτικό Σύστημα (που θα μας αποκλείσει)».
 [5]. Thatcher Margaret, «A Family of Nations», στο Nelsen B. and Stubb Al. (eds), ό.π., σελ. 46.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου