Γράφει ο Σταύρος Λυγερός
Μετά τον αιφνιδιασμό που προκάλεσε στην τουρκική διπλωματία η συμφωνία της Λευκωσίας με το Κάιρο για την οριοθέτηση των ΑΟΖ με βάση την αρχή της μέσης γραμμής, η Άγκυρα έκανε ό,τι μπορούσε για να ακυρώσει στην πράξη το δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να πραγματοποιήσει σεισμικές έρευνες και στη συνέχεια γεωτρήσεις.
Στις αρχές του 2007...
...είχε ανακοινώσει ότι «είναι αποφασισμένη να υπερασπίσει τα δικαιώματα και συμφέροντά της στην Ανατολική Μεσόγειο και δεν πρόκειται να επιτρέψει την προσβολή τους».
Στις 19 Οκτωβρίου 2008, ο Τούρκος αρχηγός ΓΕΝ, ναύαρχος Μετίν Ατάτς, είχε δηλώσει: «Εκτιμώ ότι η Ανατολική Μεσόγειος θα καταστεί εστία προστριβών και συγκρούσεων λόγω της πετρελαϊκής σπουδαιότητας που θα αποκτήσει προσεχώς. Εξαιτίας των πετρελαίων που διαθέτει, θα μετατραπεί σ’ ένα δεύτερο Αραβικό Κόλπο. Η Τουρκία πρέπει να επαγρυπνεί και να αντιδράσει».
Ο τότε πρόεδρος Τάσσος Παπαδόπουλος δεν πτοήθηκε από τις τουρκικές απειλές. Οι Τούρκοι αντέδρασαν και διπλωματικά και με στρατιωτικές παρενοχλήσεις των ερευνητικών σκαφών.
Ως αντίδραση η Λευκωσία μπλόκαρε το σημαντικό κεφάλαιο για την ενέργεια στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι έρευνες στο τμήμα της κυπριακής ΑΟΖ που είχε ήδη οριοθετηθεί δεν σταμάτησαν. Σε αυτό βοήθησε αποφασιστικά η στρατηγική προσέγγιση της Κυπριακής Δημοκρατίας με το Ισραήλ.
Η Τουρκία δεν έχει κανένα δικαίωμα στη θαλάσσια περιοχή νοτίως της Κύπρου. Μια ματιά στο χάρτη το δείχνει. Ακόμα και οι πιο τραβηγμένες από τα μαλλιά ερμηνείες του Διεθνούς Δικαίου δεν μπορούν να της δώσουν το παραμικρό νομικό έρεισμα. Γι’ αυτό και επικαλείται τα συμφέροντα των τουρκοκυπρίων, προβάλλοντας δύο ισχυρισμούς:
• Πρώτον, ότι η κυπριακή κυβέρνηση δεν έχει δικαίωμα να συνάπτει καμία διεθνή συμφωνία (όπως η οριοθέτηση ΑΟΖ με την Αίγυπτο, το Λίβανο και αργότερα με το Ισραήλ) πριν λυθεί το Κυπριακό.
• Δεύτερον, ότι οι τουρκοκύπριοι έχουν δικαιώματα σε ολόκληρη την Κύπρο (άρα και στα κοιτάσματα του «Οικοπέδου 12») και δεν παραιτούνται απ’ αυτά.
Ο ΟΗΕ αναγνωρίζει μόνο την Κυπριακή Δημοκρατία και τη νόμιμη κυβέρνησή της. Κατά συνέπεια, ο ισχυρισμός ότι δεν μπορεί να συνάπτει διεθνείς συμφωνίες είναι αυθαίρετος σε βαθμό γελοιότητας. Η επίλυση του Κυπριακού είναι μια τελείως ανεξάρτητη διαδικασία από την τρέχουσα άσκηση της κυριαρχίας. Επίσης, η διατύπωση «οι Τουρκοκύπριοι έχουν δικαιώματα σε ολόκληρη την Κύπρο» είναι παραπλανητική.
Σε αντίθεση με τη διεθνή κοινότητα, που αναγνωρίζει ένα κράτος στην Κύπρο, η Άγκυρα και οι Τουρκοκύπριοι ισχυρίζονται ότι από την ανακήρυξη της «Τουρκικής Δημοκρατίας Βορείου Κύπρου» το 1983 στην Κύπρο υπάρχουν δύο κράτη. Σύμφωνα, λοιπόν, με την τουρκική θέση, οι Τουρκοκύπριοι έχουν πλήρη κυριαρχικά δικαιώματα στη Βόρεια Κύπρο, άρα και στην ΑΟΖ που της αντιστοιχεί. Δεν έχουν, όμως, κανένα δικαίωμα στην κατ’ αυτούς Νότια Κύπρο και κατ’ επέκτασιν στην ΑΟΖ που της αντιστοιχεί.
Η Άγκυρα και η τουρκοκυπριακή ηγεσία, όμως, παίζουν σε δύο ταμπλό. Αναλόγως με το τι κάθε φορά τις βολεύει, άλλοτε επικαλούνται τη δική τους επίσημη θέση για ύπαρξη δύο κρατών κι άλλοτε τις Συμφωνίες Ζυρίχης - Λονδίνου, τις οποίες οι ίδιοι κατέλυσαν με την ανακήρυξη του ψευδοκράτους. Εάν από τις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό προκύψει ένα κοινό κράτος, τότε, βεβαίως, οι Τουρκοκύπριοι θα έχουν τα δικαιώματα που θα προβλέπονται από το νέο Σύνταγμα. Μέχρι τότε, όμως, δεν έχουν κανένα δικαίωμα. Ο ενεργειακός πλούτος, άλλωστε, ανήκει στο νόμιμο κράτος και όχι σε κάθε πολίτη ξεχωριστά.
Κανείς δεν μπορεί σοβαρά να αμφισβητήσει ευθέως το δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να εκμεταλλευτεί τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων στην ΑΟΖ της. Υπάρχουν ισχυροί παράγοντες, όμως, που προσπαθούν να υπονομεύσουν αυτό το δικαίωμα, σχετικοποιώντας το, μετατρέποντάς το σε διαφορά και διασυνδέοντάς το με άσχετες διπλωματικές διελκυστίνδες, όπως η επίλυση του Κυπριακού. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η Ουάσιγκτον.
Ενώ αναγνωρίζει το δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να εκμεταλλευτεί τους ενεργειακούς πόρους της, πάντα προσθέτει ότι τα οφέλη πρέπει να είναι και για τις δύο κοινότητες στο πλαίσιο μιας διζωνικής δικοινοτικής λύσης του Κυπριακού. Το μόνο παρήγορο είναι ότι ούτε οι Ευρωπαίοι ούτε οι Ισραηλινοί θέλουν τα ενεργειακά κοιτάσματα να βρεθούν υπό τον έλεγχο της απαιτητικής και καθόλου βολικής Τουρκίας.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΕΠΙΚΑΙΡΑ στις 28/03/2013 (Τεύχος 180)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου