«Σεισμός» απειλεί το ευρωπαϊκό οικοδόμημα – Κινδυνεύει με διάλυση η ΕΕ.

Του Γιώργου Καπόπουλου
kapopoulos@pegasus.gr

Τον Ιανουάριο του 2015 η αισιοδοξία ήταν κυρίαρχη στην Ε.Ε. – Ευρωζώνη. Ο κεντρικός τραπεζίτης Μ. Ντράγκι είχε αναγγείλει από τον Δεκέμβριο του 2014 την απόφαση για Ποσοτική Χαλάρωση που πήρε το Δ.Σ. της ΕΚΤ στις 22 Ιανουαρίου του 2015. Η αδυναμία της ηγετικής ελίτ της Ευρωζώνης να βρει ισορροπία ανάμεσα στην δημοσιονομική εξυγίανση και στην ανάπτυξη θα λυνόταν αναίμακτα, χωρίς σύγκρουση της Γερμανίας με τη Γαλλία και τον Νότο – με τον Ντράγκι να καλύπτει το κενό.

Ενα χρόνο μετά η .....

...Ποσοτική Επέκταση -60 δισ. ευρώ τον μήνα!- μένει στα αζήτητα. καθώς η Κομισιόν ακυρώνει τη δράση της ΕΚΤ με τον έλεγχο εφαρμογής του Συμφώνου Σταθερότητας. Το πλαφόν ελλειμμάτων 3% στους εθνικούς προϋπολογισμούς απονευρώνει την Ποσοτική Χαλάρωση, δυσαρεστεί τους σταθερούς και μόνιμους παραβάτες και απροσάρμοστους Γαλλία και Ιταλία και ταυτόχρονα το Βερολίνο που θεωρεί χαλαρή την εποπτεία που ασκούν οι Γιούνκερ – Ντομπρόφσκις – Μοσκοβισί!

Στο κενό…
Η αδυναμία της ηγετικής ελίτ της Ευρωζώνης να βρει ισορροπία ανάμεσα στη δημοσιονομική εξυγίανση και στην ανάπτυξη θα λυνόταν αναίμακτα, χωρίς σύγκρουση της Γερμανίας με τη Γαλλία και τον Νότο – με τον Ντράγκι να καλύπτει το κενό.

Δίπλα στα παραπάνω ήλθε να προστεθεί ο φόβος του Brexit και οι παρενέργειές του και κυρίως το Προσφυγικό, που αντί να γίνει καταλύτης ενίσχυσης της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης και κατεδάφισης του ταμπού της αμοιβαιοποίησης των κινδύνων στη Γερμανία, έγινε μπούμερανγκ, καθώς πριμοδοτεί από την Ανατολική Ευρώπη και τη Σκανδιναβία μέχρι και τη Γερμανία, την εθνική περιχαράκωση και τις μονομερείς ενέργειες.

Όλα τα παραπάνω περιπλέκονται, καθώς η μετεκλογική και προεκλογική ψυχολογία καθιστούν ακόμη δυσκολότερη τη χάραξη κοινής γραμμής πλεύσης: Ισπανία και Πορτογαλία βρίσκονται στη μετεκλογική περίοδο υψηλών προσδοκιών, η Βρετανία σε παρατεταμένη προεκλογική περίοδο με το Δημοψήφισμα για την παραμονή της στην Ε.Ε. να γίνει πιθανόν το φθινόπωρο, ενώ σε προεκλογική περίοδο μακράς διαρκείας βρίσκεται η Γαλλία, με ορίζοντα την άνοιξη του 2017 και η Γερμανία με ορίζοντα τον Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς.

ΟΠΩΣ Ο ΚΑΜΕΡΟΝ…
Αν επικρατήσει το «ναι», η συνταγή Κάμερον για επαναδιαπραγμάτευση των όρων ένταξης θα βρει μιμητές

Ομίχλη στη Μάγχη
«Ομίχλη στη Μάγχη, η Ευρώπη απομονωμένη». Η γνωστή αυτή βρετανική θυμοσοφική ρήση δεν αποτυπώνει μόνον την άποψη ότι η χώρα εξακολουθεί να είναι το επίκεντρο του κόσμου, αλλά αντιστοιχεί με τη σημερινή πραγματικότητα. Σε ένα μήνα από σήμερα, την επομένη της Συνόδου Κορυφής των «28», ο Κάμερον θα επιστρέψει στο Λονδίνο νικητής καθώς, όπως έγραψε πρόσφατα το Spiegel, Μέρκελ, Γιούνκερ και Τουσκ έχουν αποφασίσει να του δώσουν σχεδόν ό,τι ζητήσει, για να μπορέσει να ταχθεί υπέρ του «ναι» στο δημοψήφισμα για την παραμονή ή όχι της Βρετανίας στην Ε.Ε. Ενώ υπάρχει η βεβαιότητα της απόφασης των Βρυξελλών και του Βερολίνου να κάνουν ό,τι χρειασθεί για να αποφύγουν ένα Brexit, δεν υπάρχει καμιά δημοσκοπική ένδειξη διασφάλισης του «ναι» των Βρετανών ψηφοφόρων. Ετσι, όποια και αν είναι η λαϊκή ετυμηγορία, η Ε.Ε. των «28» και η Ευρωζώνη των «19» θα βρεθούν ούτως ή άλλως απέναντι σε σοβαρές προκλήσεις:

Στην αναμονή
Η κυβέρνηση Κόστα στην Πορτογαλία είναι σε μια κατάσταση προσεκτικής αναμονής μέχρι να ξεκαθαρίσει ο μετεκλογικός ορίζοντας στην Ισπανία

• Αν επικρατήσει το «ναι», η συνταγή Κάμερον για επαναδιαπραγμάτευση των όρων ένταξης θα βρει μιμητές από τη Στοκχόλμη και την Κοπεγχάγη μέχρι τη Βαρσοβία, την Πράγα και την Ουγγαρία, που έχουν ως κοινό παρονομαστή την εκπεφρασμένη βούληση να μην προσχωρήσουν στην Ευρωζώνη.
• Αν επικρατήσει το «όχι», μιλάμε για είσοδο της Ευρώπης σε αχαρτογράφητη περιοχή. Πρώτον, το αποτέλεσμα θα είναι οριστικό και αμετάκλητο, αποκλείεται δηλαδή η διεξαγωγή νέας ψηφοφορίας, όπως έγινε παλιότερα στην Ιρλανδία και τη Δανία. Δεύτερον, η υλοποίηση του Brexit ενισχύει τη θέση της Λεπέν για αντίστοιχο Δημοψήφισμα στη Γαλλία, ένα εξάμηνο μετά την εκλογή της και αποδραματοποιεί τις θέσεις της «Εναλλακτικής για τη Γερμανία».

Με δύό λόγια, το Brexit δεν είναι απειλή απομόνωσης για το Λονδίνο, αλλά η αρχή του ξηλώματος της Ε.Ε.

Εκτος πλαφόν
Ενα είναι βέβαιο ότι δεν υπάρχει περίπτωση το 2017, όταν λήγει η σχετική προθεσμία της Κομισιόν, η Γαλλία να είναι εντός των πλαφόν ελλειμμάτων του Συμφώνου Σταθερότητας.

Αβεβαιότητα στην Ιβηρική
Προφανώς η κυβέρνηση Κόστα στην Πορτογαλία είναι σε μια κατάσταση προσεκτικής αναμονής μέχρι να ξεκαθαρίσει ο μετεκλογικός ορίζοντας στην Ισπανία, όπου από ό,τι φαίνεται θα εξαντληθούν όλα τα περιθώρια διαβούλευσης και διαπραγμάτευσης μέχρι να σχηματισθεί νέα κυβέρνηση. Στην Μαδρίτη όλοι φοβούνται νέα προσφυγή στις κάλπες πλην των Podemos που, σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες δημοσκοπήσεις, θα υποσκελίσουν τους Σοσιαλιστές και θα είναι δεύτερη δύναμη μετά το Λαϊκό Κόμμα του Ραχόι, ενώ σε περίπτωση τρικομματικού συνασπισμού Λαϊκού Κόμματος, Σοσιαλιστών και Ciudadanos, είναι σαφές ότι θα δημιουργηθεί δυναμική ανάδειξη του κόμματος του Ιγκλέσιας σε πρώτη δύναμη.

Από την άλλη μεριά, η ένταξη των Podemos σε κυβερνητικό σχήμα υπό την ηγεσία των Σοσιαλιστών με ή χωρίς τους Ciudadanos ή τους Καταλανούς Αυτονομιστές είναι δύσκολη ως προς τη διαμόρφωση μιας κυβερνητικής ατζέντας και κυρίως σε ό,τι αφορά τη διόρθωση πορείας ή την ρήξη με την πολιτική σκληρής λιτότητας που εφάρμοσε ο Ραχόι και τις επιπτώσεις στις σχέσεις της Μαδρίτης με το Βερολίνο και τις Βρυξέλλες.

Ιταλία σε κατάσταση νευρικής κρίσης
Τους τελευταίους τρεις μήνες δεν περνά μέρα που να μην υπάρχει μια καταγγελία του πρωθυπουργού της χώρας, Ρέντζι, κατά των πολιτικών δημοσιονομικής λιτότητας, αλλά και των παρεμβάσεων για την εφαρμογή τους από την Κομισιον στις Βρυξέλλες και την Καγκελαρία στο Βερολίνο.

Οι ερμηνείες για τη ρητορική ανάφλεξη του Ρέντζι αλλά και για την αντίστοιχη σκλήρυνση της στάσης του υπουργού Οικονομικών Παντοάν απέναντι στον Σόιμπλε απαριθμούσαν την ανάγκη ανάσχεσης της δημοσκοπικής φθοράς, αλλά και τη διεκδίκηση ηγετικού ρόλου στον Νότο, με δεδομένη τη σιωπή Ολάντ και την εσωστρέφεια της Γαλλίας μετά τα τρομοκρατικά πλήγματα της 13ης Νοεμβρίου στο Παρίσι.

Η συνεχής πτώση των τραπεζικών μετοχών στις ιταλικές χρηματαγοράς μετά τη Δευτέρα που μας πέρασε «φώτισε» τη Ρώμη ως τον αδύνατο κρίκο της Ευρωζώνης που εισπράττει πρώτος τις παρενέργειες της δυσμενούς παγκόσμιας οικονομικής συγκυρίας, χωρίς να μπορεί να ελπίζει στην αλληλεγγύη ούτε των Βρυξελλών, ούτε του Βερολίνουμ με την αδύνατη με τα σημερινά δεδομένα υιοθέτηση μιας πανευρωπαϊκής εγγύησης καταθέσεων.

Τούτων λεχθέντων η δυναμική του Brexit και η ενίσχυση της Λεπέν είναι σαφές ότι πριμοδοτούν στην Ιταλία μια θανάσιμη απειλή για τον Ρέντζι και την Κεντροαριστερά ένα ετερόκλητο αλλά με πλειοψηφική δυναμική μέτωπο της Φόρτσα Ιτάλια του Μπερλουσκόνι, της Λέγκας του Βορρά του Σαλβίνι και του Κινήματος των Πέντε Αστέρων του Μπέπε Γκρίλο.

Φόβοι Στη Μαδρίτη όλοι φοβούνται νέα προσφυγή στις κάλπες πλην των Podemos που, σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες δημοσκοπήσεις, θα υποσκελίσουν τους Σοσιαλιστές και θα είναι δεύτερη δύναμη μετά το Λαϊκό Κόμμα του Ραχόι, ενώ σε περίπτωση τρικομματικού συνασπισμού Λαϊκού Κόμματος, Σοσιαλιστών και Ciudadanos, είναι σαφές ότι θα δημιουργηθεί δυναμική ανάδειξη του κόμματος του Ιγκλέσιας σε πρώτη δύναμη.

Ο Ρέντζι Τους τελευταίους τρεις μήνες δεν περνά μέρα που να μην υπάρχει μια καταγγελία του πρωθυπουργού της χώρας, Ρέντζι, κατά των πολιτικών δημοσιονομικής λιτότητας.

Πτώση Η συνεχής πτώση των τραπεζικών μετοχών στις ιταλικές χρηματαγοράς μετά τη Δευτέρα που μας πέρασε «φώτισε» τη Ρώμη ως τον αδύνατο κρίκο της Ευρωζώνης

Καταστολή και «Δώστα Όλα»

Μετά τη δραματική συνεδρίαση του Eurogroup για την Ελλάδα στις12 και 13 Ιουλίου η Γαλλία των Ολάντ-Βαλς είχε επιταχύνει μια διαφοροποίηση από την Γερμανία: Το Παρίσι υποστήριζε την Πολιτική Ένωση της Ευρωζώνης με μετατροπή της Επιτροπής σε Κυβέρνηση και τη συγκρότηση ακόμη και Βουλής της Ευρωζώνης σε μια σαφή προσπάθεια η διαχείριση του ευρώ να γίνεται με πολιτικά κριτήρια και σε κάθε περίπτωση οι πολιτικές που θα προκύπτουν να έχουν λαϊκή νομιμοποίηση.

Μια πρόταση στους αντίποδες της πολιτικής Σόιμπλε, που ήθελε να αφαιρεθεί από την Επιτροπή η ευθύνη εποπτείας της εφαρμογής του Συμφώνου Σταθερότητας προς όφελος ενός νέου θεσμικού οργάνου, που θα λειτουργούσε με αυστηρούς αυτοματισμούς μακριά από κάθε πολιτική σκοπιμότητα.

Τα τρομοκρατικά πλήγματα στο Παρίσι στις 13 Νοεμβρίου και η πρωτιά της Λεπέν και του Εθνικού Μετώπου στον Πρώτο Γύρο των Περιφερειακών Εκλογών στις 6 Δεκεμβρίου οδήγησαν τους Ολάντ – Βαλς σε μια πρωτοφανή εσωστρέφεια.

Κεντρικό σημείο αναφοράς μια σκληρή κατασταλτική ατζέντα που στοχεύει κυρίως στη συμπίεση των Ρεπουμπλικάνων, ώστε να στηθεί ένα σκηνικό μονομαχίας Ολάντ – Λεπέν για τον δεύτερο γύρο της προεδρικής εκλογής την άνοιξη του 2017, με τον σημερινό Πρόεδρο να γίνεται όπως ο Σιράκ το 2002 πόλος δημοκρατικής συσπείρωσης.

Ομως τη Δευτέρα οι Ολάντ-Βαλς προχώρησαν στη αναγγελία προγράμματος κόστους 2 δισ. ευρώ για τον περιορισμό της ανεργίας και έτσι τίθεται το εύλογο ερώτημα αν η σιωπή του Ολάντ στην Ε.Ε. – Ευρωζώνη θα έχει ως αντίτιμο μια κατανόηση του Βερολίνου σε προεκλογική αύξηση δημοσιών δαπανών. Ενα είναι βέβαιο ότι δεν υπάρχει περίπτωση το 2017, όταν λήγει η σχετική προθεσμία της Κομισιόν, η Γαλλία να είναι εντός των πλαφόν ελλειμμάτων του Συμφώνου Σταθερότητας.

Γερμανία, η ώρα της αλήθειας

Το Προσφυγικό ήταν ένα συνολικό ευρωπαϊκό στοίχημα για τη Μέρκελ και το Βερολίνο, καθώς αν είχε προχωρήσει ομαλά η αρχική τοποθέτηση της καγκελαρίου, τότε θα είχε δημιουργηθεί ένα προηγούμενο συνολικής αλληλεγγύης και στη διαχείριση της Κρίσης της Ευρωζώνης.

Δυστυχώς η δυναμική με πρωταγωνιστές την Ανίερη Συμμαχία των Χωρών της Ανατολικής Ευρώπης με τη βαυαρική πτέρυγα των Χριστιανοδημοκρατών, τους Χριστιανοσοσιαλιστές, οδήγησε σε αναδίπλωση και ακόμη και σε συζήτηση για την παραμονή ή όχι της Μέρκελ στην Καγκελαρία και την κομματική ηγεσία. Η δυναμική αυτή έγινε χιονοστιβάδα μετά την αποδιδόμενη κυρίως σε πρόσφυγες – μετανάστες σεξουαλική βία, την παραμονή της Πρωτοχρονιάς στο κέντρο της Κολονίας.

Ποτέ άλλοτε από την έκρηξη της κρίσης στην Ευρωζώνη, την άνοιξη του 2010, με τη διάσωση της Αθήνας, οι συνθήκες δεν ήταν τόσο αρνητικές για να σπάσει στο Βερολίνο το ταμπού της αμοιβαιοποίησης του κίνδύνου στην Ευρωζώνη των «19».