Στο χάος του «μαύρου» Ίντερνετ..

Π

αγκόσμια άνθιση του παράνομου εμπορίου μέσω του «σκοτεινού» Διαδικτύου

Αυτό που «πουλάει» στο Ίντερνετ είναι η ιδέα. 

Ο ηγέτης του ηλεκτρονικού εμπορίου, το Amazon, «γεννήθηκε» μέσα σε ένα γκαράζ από μια αναλαμπή έμπνευσης. Κι έφτασε πέρυσι να κάνει τζίρο - ρεκόρ 74,5 δισ. δολαρίων! Η μεγαλύτερη αγορά του κόσμου για νόμιμα προϊόντα βρίσκεται πλέον στο Διαδίκτυο, στο οποίο πια ο καθένας...έχει πρόσβαση.

Η λογική του ηλεκτρονικού εμπορίου, όμως, θα ήταν αναπόφευκτο να μην έχει και τη σκοτεινή της πλευρά, αφού το Ίντερνετ συμβαδίζει κι αυτό με την κοινωνική πραγματικότητα.

Ίσως να μην το γνωρίζουν πολλοί, αλλά η πρώτη συναλλαγή ηλεκτρονικού εμπορίου στην ιστορία πραγματοποιήθηκε από φοιτητές του MIT στις αρχές του 1970. Και αφορούσε την .....

...αγοραπωλησία μιας μικρής ποσότητας μαριχουάνας!

Τις δεκαετίες που ακολούθησαν, το διαδικτυακό εμπόριο ναρκωτικών παρέμεινε εξαιρετικά περιορισμένο, καθώς οι αρχές είχαν τη δυνατότητα να εντοπίζουν εύκολα τις ηλεκτρονικές «διευθύνσεις» των χρηστών, τις «IP addresses», όπως και τους τρόπους πληρωμής. Αυτά μέχρι πρόσφατα, όμως, αφού το παιχνίδι έχει αγριέψει πολύ.

Το 2011 αναδύθηκε από τα βάθη του λεγόμενου «σκοτεινού Διαδικτύου» ένα on-line site εμπορίας ναρκωτικών. Λεγόταν Silk Road και δεν ήταν δυνατόν να συνδεθεί κάποιος μέσω ενός συνηθισμένου προγράμματος περιήγησης (όπως π.χ. τον Internet Explorer ή το Google Chrome), παρά μόνο με ειδικό λογισμικό κρυπτογράφησης, το Tor, που επιτρέπει το «ανώνυμο» σερφάρισμα χωρίς να αφήνει ηλεκτρονικά ίχνη ο χρήστης.

Πωλητές και αγοραστές με ψευδώνυμα συναλλάσσονταν όχι με πραγματικό ή πλαστικό χρήμα, αλλά με bitcoin, το γνωστό εικονικό κρυπτο-νόμισμα. Έτσι δημιουργήθηκε μια μεγάλη διαδικτυακή μαύρη αγορά, ένα ανώνυμο παζάρι ναρκωτικών, όπου απαιτείτο ειδική εγγραφή. Τα έσοδά του σε πρώτη φάση υπολογίζονταν σε πάνω από 1,2 εκατ. δολάρια τον μήνα!

Έπειτα από προσπάθειες των αρχών το Silk Road έκλεισε πριν από περίπου έναν χρόνο, τον Νοέμβριο του 2013, με τον ιδρυτή του Ρος Ούλμπριχτ να συλλαμβάνεται. Η δίκη έχει οριστεί για τον Ιανουάριο του 2015 με κατηγορίες για εμπορία ναρκωτικών, ξέπλυμα μαύρου χρήματος και «χάκινγκ».

Οι αρχές προφήτευσαν ότι το κατέβασμα του site θα ήταν η αρχή του τέλους για τις διαδικτυακές μαύρες αγορές. Συνέβη το ακριβώς αντίθετο. Δεκάδες άλλες μαύρες αγορές δημιουργήθηκαν στο ονομαζόμενο «deep web», την αθέατη πλευρά του Διαδικτύου. Ουσιαστικά, ένα «κρυφό» Ίντερνετ μέσα στο Ίντερνετ, πολλαπλάσιο σε όγκο δεδομένων και δραστηριοτήτων σε σχέση με αυτό στο οποίο έχει πρόσβαση ο καθένας.

Μέχρι στιγμής οι αρχές έχουν εντοπίσει 18 τέτοιες κρυπτο-αγορές στο «βαθύ» Διαδίκτυο. Αυτές οι μαύρες αγορές όχι μόνο παραμένουν ενεργές, αλλά εξελίσσονται και επεκτείνουν καθημερινά την γκάμα των προϊόντων τους. Υπολογίζεται ότι μεταξύ Ιανουαρίου και Αυγούστου 2014 οι προς πώληση καταχωρίσεις στα 18 αυτά κρυπτογραφημένα sites ανέβηκαν από 41.000 σε 66.000. Τόσο πολύ έχει απλωθεί η δράση τους κάτω από τη μύτη των αρχών.

Οι «μαύρες αγορές»

Οι μεγαλύτερες «μαύρες αγορές» αυτήν τη στιγμή είναι τρία σάιτ: Το Silk Road 2.0, που αποτελεί τον διάδοχο του Silk Road, το Agora και το Evolution. Το καθένα από αυτά διαθέτει περισσότερη «πραμάτεια» προς πώληση από ό,τι διέθετε το αρχικό Silk Road. Τα Agora και Evolution μαζί ξεπερνούν τις 36.000 καταχωρίσεις προϊόντων προς πώληση.

Για να... πασάρει κάποιος ναρκωτικά μέσω των συγκεκριμένων «αγορών» πρέπει να πληρώσει πρώτα για εγγραφή, αλλά και μια προμήθεια για κάθε αγοραπωλησία που θα πραγματοποιείται, συνήθως μεταξύ 3% - 6%. Τόση είναι η... μίζα.

Οι αγοραστές προέρχονται απ' όλο τον κόσμο. Τα «ψώνια» που κάνουν τούς αποστέλλονται με το ταχυδρομείο και η συντριπτική πλειονότητα των πακέτων περνά απαρατήρητη. Και στα τρία sites τα παράνομα αλλά και συνταγογραφούμενα σκευάσματα αποτελούν το μεγάλο σουξέ. Κάποιοι πωλητές, μάλιστα, είναι όχι οι κλασικοί ντίλερ, αλλά φαρμακοποιοί. Από εκεί και πέρα το κάθε site διαθέτει και το δικό του πεδίο... εξειδίκευσης:

Ζ Το Silk Road 2.0 επικεντρώνεται σχεδόν αποκλειστικά στα ναρκωτικά, από χασίς και χάπια μέχρι ό,τι πιο σκληρό κυκλοφορεί. «Σκόνες», ecstasy, μεθαμφεταμίνη κ.λπ.

Ζ Στο Agora, εκτός από ναρκωτικά, πωλούνται και κάθε είδους όπλα. Μάλιστα, τα συγκεκριμένα έχουν αγοραστές κυρίως Ευρωπαίους, αφού στη Γηραιά Ήπειρο οι νόμοι περί οπλοκατοχής δεν είναι τόσο ανεκτικοί όσο στις ΗΠΑ.

Ζ Το Evolution, το πιο γοργά αναπτυσσόμενο από τα τρία, αποτελεί τον «παράδεισο του απαγορευμένου», ένα τεράστιο μπαζάρ παράνομου εμπορίου. Αν και, όπως και τα άλλα δύο, απαγορεύει την παιδική πορνογραφία, εμπορεύεται... τα πάντα.

Ναρκωτικά κάθε είδους, σκευάσματα, κλεμμένες πιστωτικές και χρεωστικές κάρτες, κλεμμένους ιατρικούς φακέλους, πλαστές ταυτότητες, διαβατήρια, ώς και πλαστά διπλώματα πανεπιστημίων. Εκτός όλων αυτών, υπάρχει και πλούσιο κομμάτι για απάτες κάθε είδους, αλλά και κατηγορία που ονομάζεται «οδηγοί και εκμάθηση». Εκεί βρίσκει κανείς λεπτομερέστατες οδηγίες και συμβουλές για το πώς να διαπράξει εγκλήματα.

Υπάρχει, όμως, ακόμη ένα «επίπεδο» βάθους στο αθέατο Ίντερνετ. Εκεί δραστηριοποιούνται μαύρες αγορές «υπηρεσιών» που ειδικεύονται σε ανώνυμα συμβόλαια θανάτου!

Τα sites του «μαύρου κι αόρατου Διαδικτύου», όπως τα συγκεκριμένα που αναφέρουμε, δεν εμφανίζονται στο γνωστό μας Ίντερνετ. Για συνδεθεί κανείς, χρειάζεται συγκεκριμένες οδηγίες.

Τα... πλεονεκτήματα

Για τους χρήστες κι αγοραστές ναρκωτικών, όμως, οι συγκεκριμένες on-line «κρυφές αγορές» προσφέρουν πλεονεκτήματα. Κυρίως επειδή όλα γίνονται χωρίς φυσική παρουσία, δεν ενέχουν τους κινδύνους των κλασικών αγοραπωλησιών του δρόμου.

Έπειτα, είναι η ποιότητα του «προϊόντος». Για κάθε ναρκωτικό ή σκεύασμα υπάρχει ένα σύστημα «ελέγχου ποιότητας», δηλαδή βαθμολόγηση από τους χρήστες με 1-5 αστεράκια. Με μ.ό. τις 29 κριτικές χρηστών ανά προϊόν, οι τυχόν καλές αξιολογήσεις υποτίθεται ότι προσφέρουν «εγγύηση». Το ίδιο το FBI, στο διάστημα που προσπαθούσε να «κατεβάσει» το σάιτ Silk Road, πραγματοποίησε πάνω από 100 αγορές ναρκωτικών ουσιών. Οι πράκτορες κατέθεσαν στη δικαστική διερεύνηση ότι πράγματι η ποιότητα των ναρκωτικών ήταν «καλή, με υψηλά επίπεδα καθαρότητας».

Το συγκεκριμένο σύστημα βαθμολόγησης θεωρείται ζωτικής σημασίας γι' αυτά τα sites. Καλές κριτικές και φήμη είναι το παν για τους πελάτες σε ένα λαθρεμπόριο που δεν μπορεί να έχει επιστροφές χρημάτων και καταγγελίες. Πρόκειται για τραγική ειρωνεία. Σε ένα «κρησφύγετο παρανόμων», όπου δεν γνωρίζεται κανείς με κανέναν, είναι εκ των πραγμάτων υποχρεωμένοι να εμπιστεύονται ο ένας τον άλλον.

Αυτά τα sites, πάντως, οργανώνονται όλο και περισσότερο. Υιοθετούν πλέον πολιτικές και στρατηγικές διαφήμισης που προσομοιάζουν σε αυτές των καθ' όλα νόμιμων επιχειρήσεων:

Ζ Απολογούνται για τεχνικά προβλήματα.

Ζ Κάνουν εκπτώσεις στους «πιστούς» πελάτες, προσφορές του στυλ «στα δύο το ένα δώρο», μέχρι και διαφημίσεις προώθησης (πάντα μέσα στο δικό τους δίκτυο) συγκεκριμένων ουσιών, όπλων κ.ά.

Ζ Έχουν εισαγάγει «όρους και προϋποθέσεις» και τελευταία ακόμη και εγγυήσεις για επιστροφές χρημάτων.

Κλέφτες κι αστυνόμοι

Διαπιστώνει κανείς ότι, όπως στην κοινωνία υπάρχει ο κόσμος της μέρας και της νύχτας, ο καθένας από τους οποίους έχει τους δικούς του κανόνες, έτσι υπάρχει και το Ίντερνετ της μέρας και της νύχτας. Όταν «σερφάρουμε», το Ίντερνετ μοιάζει απέραντο. Στην πραγματικότητα, όμως, το «ελεύθερο» κομμάτι του είναι μόνο η μία πλευρά. Υπάρχει και η άλλη...

Τους μήνες που ακολούθησαν το κλείσιμο του Silk Road χιλιάδες αγοραστές έχασαν bitcoins όταν οι διαχειριστές των διαδικτυακών λογαριασμών το έσκασαν με τα λεφτά. Τώρα κάποια sites προσπαθούν να εξασφαλίσουν ότι κάτι τέτοιο δεν θα ξανασυμβεί, δημιουργώντας έναν αυστηρό κύκλο αγοραστών - πωλητών, όπου η συμμετοχή θα γίνεται μόνο κατόπιν πρόσκλησης.

Άλλα δημιουργούν ένα σύστημα όπου τα bitcoins θα δεσμεύονται σε ένα είδος ψηφιακής εγγυητικής, όπου θα μπορούν να πληρωθούν μόνο με την έγκριση δύο εκ των τριών εμπλεκομένων, δηλαδή πωλητή - αγοραστή - site.

Τα sites που ειδικεύονται στις κλεμμένες πιστωτικές κάρτες προσφέρουν τις δικές τους διευκολύνσεις για τους πελάτες. Κάποια διαθέτουν μια υπηρεσία που επιτρέπει στον αγοραστή να επιβεβαιώσει ότι η κάρτα είναι ακόμη ενεργή, κάτι που επιτυγχάνεται μέσω δοκιμαστικών παραβιάσεων σε συγκεκριμένους λογαριασμούς. Επίσης, προσφέρουν πιστωτικές κάρτες που έχουν κλαπεί από τοποθεσίες κοντινές στην περιοχή που επιθυμεί ο αγοραστής. Κι αυτό επειδή θεωρείται ότι οι τράπεζες αντιμετωπίζουν συνήθως ως ύποπτες τις συναλλαγές που γίνονται πολύ μακριά από τη διεύθυνση του νόμιμου κατόχου της κάρτας.

Οι αρχές τα βρίσκουν σκούρα στην προσπάθειά τους να πατάξουν τις συγκεκριμένες «αγορές» και ο τζίρος των «μαύρων» εκατομμυρίων καλά κρατεί. Οι λόγοι που οι «κλέφτες» είναι ένα βήμα μπροστά από τους «αστυνόμους» είναι μάλλον ευνόητοι:

Ζ Τεχνικές και τεχνολογικές δυσκολίες. Τα συγκεκριμένα sites είναι βαθιά κρυμμένα μέσα στο λεγόμενο αόρατο ή βαθύ Διαδίκτυο, έναν απέραντο ψηφιακό χώρο, όπου οι συνηθισμένες μηχανές αναζήτησης δεν μπορούν να τα εντοπίσουν.

Ζ Ο φυσικός διαχωρισμός πωλητή και αγοραστή. Δυνητικά μπορεί κάλλιστα ο αγοραστής να βρίσκεται, π.χ., στην Ελλάδα και ο πωλητής στο Μεξικό.

Ζ Η κινητικότητα των πωλητών. Οι περισσότεροι πωλητές ναρκωτικών, όπλων, καρτών κ.ά. χρησιμοποιούν συνήθως διάφορα sites - μαύρες αγορές κι όχι μόνο ένα για να πλασάρουν το «σταφ» τους, κάτι που τους επιτρέπει να συνεχίζουν τη βρόμικη δουλειά τους ακόμη κι αν ένα site κλείσει.

Επιπροσθέτως οι... κάτοικοι του «σκοτεινού» Διαδικτύου θα συνεχίσουν να προσαρμόζονται στην προσπάθειά τους να βρίσκονται πάντα ένα βήμα μπροστά από τις αρχές. Ειδικοί εκτιμούν ότι στο κοντινό μέλλον οι συγκεκριμένες αγορές θα πάψουν να χρησιμοποιούν κεντρικά sites, όπως το Silk Road 2.0, αλλά θα έχουν micro-sites, όπου το καθετί, από καταχωρίσεις προϊόντων προς πώληση, μηνύματα, πληροφορίες μέχρι πληρωμές, θα είναι όλα διαχωρισμένα. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα ελέγχονται από έναν κεντρικό ιστότοπο, άρα θα είναι και πρακτικά αδύνατο να τα κλείσουν οι αρμόδιες αρχές, ακόμα κι αν εντοπίσουν κάτι.

Απειλείται και η άγρια ζωή

Ακόμα και νόμιμες αγορές του Ίντερνετ χρησιμοποιούνται από λαθρεμπόρους, όπως αυτούς των άγριων ζώων. Από αγοραπωλησίες «εξωτικών» κατοικιδίων μέχρι τονωτικά φτιαγμένα από κέρας ρινόκερου, η αχανής δομή του Ίντερνετ «επιτρέπει» στο συγκεκριμένο λαθρεμπόριο να ανθεί όσο ποτέ πριν.

Το παράνομο εμπόριο άγριας ζωής αποτελεί το πέμπτο μεγαλύτερο σε τζίρους λαθρεμπόριο, αμέσως μια θέση μετά τα ναρκωτικά. Εκτιμάται, χωρίς να υπολογίζεται σε αυτό το λαθρεμπόριο ξυλείας και αλιείας, ότι παράγει κέρδη 10 δισ. δολαρίων τον χρόνο.

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του WWF, το 52% της άγριας ζωής στον πλανήτη έχει ήδη αφανιστεί από το 1970, κυρίως λόγω του υπερβολικού και του παράνομου κυνηγιού. Η έρευνα ακόμη επισημαίνει ότι για κάποια είδη η μεγαλύτερη απειλή είναι το εμπόριο άγριων ζώων λόγω της αυξανόμενης ζήτησης, προφανέστατα και μέσω Ίντερνετ.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι ελέφαντες και οι ρινόκεροι. Μεταξύ 1998 και 2011, η ζήτηση για ελεφαντόδοντο αυξήθηκε κατά 300%. Ένα κιλό ελεφαντόδοντο στοιχίζει περίπου 2.500 δολάρια. Το 2007 σκοτώθηκαν από λαθροκυνηγούς 13 ρινόκεροι στη Νότια Αφρική. Το 2011 ο αριθμός ξεπέρασε τους 1.000!

Το ιερό δισκοπότηρο του λαθρεμπορίου, όμως, είναι το κέρατο του ρινόκερου, που κοστίζει περίπου 65.000 δολάρια το κιλό, ακριβότερο κι από τον χρυσό. Υπολογίζεται ότι με αυτούς τους ρυθμούς οι ρινόκεροι θα έχουν αφανιστεί ώς το 2020.

Ένα τεράστιο κομμάτι αυτού του εμπορίου γίνεται από το «κανονικό» Ίντερνετ. Μόνο μέσω ενός σάιτ, του LiveAuctioneers.com, εκτιμάται ότι «περνάει» ελεφαντόδοντο αξίας 13 εκατ. δολαρίων τον χρόνο. Σχεδόν κανείς από τους πωλητές του ελεφαντόδοντου δεν μπορεί να επικυρώσει την προέλευση, που σημαίνει πρακτικά ότι το περισσότερο είναι πιθανότατα παράνομο.

Στο Ίντερνετ μπορεί κανείς να αγοράσει τα πάντα, από δέρμα τίγρης μέχρι ζωντανά είδη υπό εξαφάνιση, π.χ. σαύρες που κοστίζουν 10.000 ευρώ. Οι on-line λαθρέμποροι είτε δραστηριοποιούνται ανοιχτά είτε χρησιμοποιούν απλές κωδικές λέξεις, π.χ. «κόκαλο βοδιού» για ελεφαντόδοντο ή «ριγέ μπλούζα» για δέρμα τίγρης. Έτσι ξεγλιστράνε πολύ εύκολα από τις αρχές.

Πρόσφατα τα Google Shopping, eBay, Etsy προσπάθησαν να βάλουν περιορισμούς σχετικά με το ποια προϊόντα ζωικής προέλευσης μπορούν να πωλούνται on-line. Στο eBay απαγορεύονται τα ζωντανά ζώα και το ελεφαντόδοντο και στο Etsy όλα τα προϊόντα που προέρχονται από ζώα που κινδυνεύουν με εξαφάνιση. Στο Alibaba, πάντως, τον γίγαντα του ηλεκτρονικού εμπορίου για όλη την Ασία, μέχρι πρόσφατα μπορούσε να βρει κανείς έως και κρασί από οστά τίγρης...