Του Κωνσταντίνου Βέργου*
Η Deutsche Bank αποφάσισε να επαναγοράσει ομόλογα και επέτυχε έτσι εντυπωσιακή ανάκαμψη τιμών. Ήταν τελικά η τράπεζα σε μια δύσκολη καμπή από την οποία εξήλθε, και να περιμένουμε κάτι ανάλογο για το σύνολο του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος, το οποίο είναι υγιέστατο και με μεγάλες αναπτυξιακές και χρηματιστηριακές προοπτικές, ή είμαστε μπροστά σε κάτι βαθύτερο, κάτι πολύ χειρότερο από ο,τι θα περιμέναμε στους χειρότερους εφιάλτες μας;
Κατ αρχήν, είναι δύσκολο να πιστέψει κάποιος ότι η Deutsche Bank είναι ..
...υπόδειγμα τράπεζας. Καθόλου τυχαίο ότι έχει τιμή προς Λογιστική αξία (P/BV)… 0,27, δηλαδή μυρίζει… σοβαρό πρόβλημα, έχει χάσει 52% σε ένα έτος, έχει εμπλακεί σε 4 βασικά σκάνδαλα το 2015, μεταξύ των οποίων το σκάνδαλο με ξέπλυμα μαύρου χρήματος στη Ρωσία ύψους 6 δισ., και το σκάνδαλο με το στήσιμο τιμών στο Libor, έχει βγάλει profit warning πριν 5 μέρες, ενώ επίσης υποβαθμίστηκε προχτές από επενδυτικό οίκο. Για να ανακάμψει, έπρεπε να πάρει απόφαση να διαθέσει… 5 δισ. από την πολύτιμη ρευστότητα της για να επαναγοράζει… ομόλογα. Πόση πραγματικά πιθανότητα έχει να ανακάμψει;
Μία καλή απάντηση θα ήταν ότι η τράπεζα έχει πολύ λιγότερες πιθανότητες από ο,τι είχε πριν μισό χρόνο. Ένας λόγος έχει να κάνει με την ίδια την τράπεζα, που φαίνεται να καννιβαλίζει και τη λιγοστή ρευστότητά της για να αγοράζει… ομόλογα, βουλιάζοντας έτσι σε ένα βαθύ λάκκο που θυμίζει κινούμενη άμμο. Η επόμενη ερώτηση όμως είναι ίσως σημαντικότερη. Αποτελεί η Deutsche Bank μοναδική περίπτωση;
Η πρώτη και ασφαλέστερη ένδειξη για το τι πραγματικά συμβαίνει στον ευρωπαϊκό τραπεζικό χώρο είναι η πορεία των χρηματιστηριακών αξιών των μετοχών των τραπεζών αυτών. Οι τιμές μετοχών όλου του τραπεζικού κλάδου έχουν καταρρεύσει, χάνοντας ήδη το 1/4 της αξίας τους σε ένα μήνα! Αν όμως αυτή η πτώση αποτελεί απλά μια εξέλιξη που οφείλεται στην «άδικη» φημολογία για την Deutsche Bank , που έριξε την τιμή της 40%, και παρέσυρε τις τιμές άλλων τραπεζών, θα μπορούσε να αποτελέσει, κατά κάποιους, επενδυτική ευκαιρία. Όμως εδώ, πιθανότατα, έχουμε κάτι βαθύτερο.
Όπως το 2007, οι αμερικάνικες τράπεζες ήταν ο αδύναμος κρίκος του παγκόσμιου συστήματος, και η κρίση που ξεκίνησε επηρέασε την κερδοφορία τους, οδηγώντας σε χρεοκοπίες και κάθετη πτώση των χρηματιστηριακών αξιών των τραπεζών, έτσι και τώρα. Όμως τώρα είναι η σειρά των ευρωπαϊκών τραπεζών. Στα χρόνια που προηγήθηκαν, ο αμερικάνικος καπιταλισμός ανέκαμψε, οδηγώντας την ανεργία σε επίπεδα κάτω του 5%, ενώ αντίθετα στην Ευρώπη, ακόμη και σε μητροπολιτικά κέντρα, όπως η Γαλλία ή η Ιταλία, η ανεργία είναι συχνά διψήφια.
Ο κύκλος ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας, που ξεκίνησε το 2010 από τις ΗΠΑ φέτος πιθανότατα κλείνει, και εισερχόμαστε σε νέα φάση ύφεσης, που πιθανότατα θα κρατήσει 2 με 3 χρόνια. Η Ευρώπη βρίσκεται αδύναμη αυτήν τη φορά, με μόνο όπλο την ποσοτική χαλάρωση. Εξαντλεί όμως τα πολύτιμα αυτά χρήματα των Ευρωπαίων φορολογουμένων της «ποσοτικής χαλάρωσης», που ενδεχομένως να φτάσουν τα τρία τρισεκατομμύρια ευρώ σε βάθος χρόνου, σε αγορές υπερτιμημένων γερμανικών και ολλανδικών ομολόγων, αντί να κατευθυνθούν στο σωστό σημείο που είναι η διοχέτευση ρευστότητας σε περιφερειακές οικονομίες κυρίως.
Η ΕΚΤ εύκολα θα προχωρήσει σε εν μέρει διάσωση της Deutsche Bank, καθώς ελέγχεται από τους Γερμανούς, όμως η κίνηση αυτή δεν θα λύσει το πρόβλημα που έχει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Το πρόβλημα πιθανότατα θα διευρυνθεί. Οι χρεοκοπίες πιθανότατα θα διευρυνθούν, αν πιστέψουμε τις τιμές των ασφαλίστρων κινδύνου (CDS) μεγάλων ευρωπαϊκών τραπεζών που είναι σε τραγικά υψηλά επίπεδα. Οι υποψήφιες για χρεοκοπία τράπεζες είναι πάνω από μία, και η χρεοκοπία μιας τράπεζας μπορεί να οδηγήσει σε «καραμπόλα» χρεοκοπιών, καθώς οι διασυνδέσεις των υποχρεώσεων μεταξύ τραπεζών, οδηγεί σε φαινόμενο «ντόμινο», όπως έχουν σωστά υπογραμμίσει πανεπιστημιακοί ερευνητές και ερευνητές του ΔΝΤ, εδώ και καιρό.
Η κρίση που έρχεται μάλλον θα είναι χειρότερη από εκείνη του 2008, ενώ, μιλώντας με χρηματιστηριακούς όρους, αν οι τιμές μετοχών των μεγάλων τραπεζών πέφτουν, συνήθως λόγω κρίσης, σε μία διετία στο 1/10 περίπου της αξίας που είχαν πριν ξεκινήσει η κρίση, έτσι έγινε και το 2007-2009, τότε η πτώση 25% που έχει ήδη γίνει από τις αρχές του έτους στις τιμές των ευρωπαϊκών τραπεζών είναι μάλλον «ψιλή βροχούλα», σε σχέση με τη «χρηματιστηριακή καταιγίδα» που πιθανότατα θα ακολουθήσει.
Ακόμη και αν οι τιμές δεν φτάσουν στο 1/10, αλλά προσγειωθούν σε βάθος διετίας μόνο στο 1/5 ή το 1/3 των αρχικών τιμών, κάτι αμφίβολο, οι τιμές που έχουν διαμορφωθεί ήδη μάλλον δεν αποτελούν ευκαιρία για αγορές, αλλά πιθανότατα είναι ηχηρό μήνυμα ότι ακολουθεί τρομακτική πτώση τιμών και πιθανό ντόμινο χρεοκοπιών, καθώς υπάρχουν περισσότερες ενδείξεις ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση οδεύει σε ύφεση, παρά ότι οδεύει σε ανάπτυξη για τα επόμενα δύο έτη.
* Ο κ. Κωνσταντίνος Βέργος είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Αγγλία.
Το παρόν άρθρο εκφράζει τις προσωπικές απόψεις του γράφοντος, δεν αποτελεί οδηγό ή σύσταση για επενδύσεις οποιασδήποτε μορφής προς οιονδήποτε και για οτιδήποτε τίτλο ή παράγωγο αυτού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου