Συνοπτικά, απλά και για πρώτη φορά τόσο κυνικά θα επιχειρήσω να περιγράψω το πολιτικό πρόβλημα της Ελλάδας, για να σκιαγραφήσω διαλεκτικά την γεωπολιτική του λύση.
- Για την Ελλάδα υπάρχουν δυο πραγματικότητες: η εσωτερική και η εξωτερική. Η πρώτη δείχνει καθολική απορρύθμιση, ενώ η δεύτερη μια στρεβλή και άκρως προβληματική στο επίπεδο της νομιμοποίησης και νομιμότητας, νεοφιλελεύθερη μεταρρύθμιση.
Η «εσωτερική» αφορά στο βίωμα των ελλήνων πολιτών που οδηγεί στο αδιέξοδο και ολοένα και περισσότερους στην ψυχική κούραση και απελπισία, ενώ η «εξωτερική» εδράζεται σε ένα αργό μεν αλλά θετικό «learning –by- numbers» από την τρόικα (: παιδαγωγικό μοντέλο επί της διοίκησης για την αριθμητική προσαρμογή της Ελλάδας - μέσω της επίτευξης επιμέρους αριθμητικών στόχων step-by-step επί του κοινωνικού και χρηματοπιστωτικού μοντέλου - στους στόχους της ΟΝΕ), που οδηγεί σε μια διασκεδαστική του παραγωγικού προβλήματος εικόνα ανάκαμψης ορισμένων οικονομικών μεγεθών, τα οποία εκφράζουν μια σαφώς αντικοινωνική πραγματικότητα: η βελτίωση των δημοσιονομικών λειτουργεί δυσανάλογα εις....... βάρος εκείνων που ορίζουν το καθεστώς ευημερίας.
Αυτό σημαίνει αποτυχία των μνημονίων και «καταστροφή για την καταστροφή» της Ελλάδας. Αυτό σημαίνει άβυσσος, αναγνώστη μου.
- Σήμερα και μετά από τα διαδοχικά «success stories» των κυβερνήσεων Παπανδρέου, Παπαδήμου και Σαμαρά - τις οποίες στήριξε με πάθος το σύνολο της ελληνικής πολιτικο-επιχειρηματικής, διαπλεκόμενης ελίτ – η Ελλάδα καταλήγει να δομεί ένα σταθερό εσωτερικό περιβάλλον κοινωνικά διαλυτικής ύφεσης και ένα εξίσου σταθερό εξωτερικό περιβάλλον, σύμφωνα με το οποίο η Ελλάδα ανήκει πλέον στο δημόσιο χρέος της και οι έλληνες στους δανειστές της.
Αυτό, φίλε αναγνώστη, είναι μια τεράστια ποιοτική διαφορά από την προ του «ατομικού μηχανισμού σωτηρίας» περίοδο, που καθορίζει της σύγχρονες και μελλοντικές απειλές, αδυναμίες , αλλά και δυνατότητες και ευκαιρίες για την άσκηση μιας εναλλακτικής κοινωνικής πολιτικής στην Ελλάδα. Επ’ αυτής της πραγματικότητας ανέπτυξα ουσιαστικά μια κονστρουκτιβιστική προσέγγιση όλα τα προηγούμενα χρόνια της κρίσης (: στρατηγική μορφή SWOT analysis), ιδιαίτερα ασφαλώς μετά την τελευταία αναδιάθρωση του δημόσιου χρέους και την απολύτως αντικοινωνική αναδιάθρωση του ιδιωτικού (τράπεζες), εντός του ιδίου πλαισίου.
- Η πιο πάνω σχέση προφανώς διεγείρει τον «εθνικισμό» στην Ελλάδα, μόνον που εγώ δεν αποσκοπώ σ’ αυτό. Δεν με ενδιαφέρει να λαϊκίσω επ’ αυτού, αλλά αποκλειστικά να δείξω την πολιτική χυδαιότητα αυτής της αντικειμενικότητας, η οποία διαμορφώνει μια θεσμική (ουσιαστική) πραγματικότητα εντός της ευρωζώνης και της ΕΕ, που κατατείνει είτε στη επώδυνη διάλυση του εγχειρήματος της Ενωμένης Ευρώπης, είτε στην φρικτότερη ιστορικά καθυπόταξη και χειραγώγηση ενός λαού ή μιας κοινωνίας.
Πρόκειται για μορφή σύγχρονης δουλοπαροικίας. Δεν είναι κλασική μορφή ιμπεριαλισμού, ούτε ακριβώς ναζισμός, είναι απόλυτη υποδούλωση με χρηματοπιστωτικά μέσα – και όχι ευρύτερα οικονομικά.
Αυτό διαμορφώνει μια νέα θεσμική πραγματικότητα στην Ευρώπη, σύμφωνα με την οποία συντεταγμένη χρεωκοπία θα σημαίνει κυριολεκτικά υποδούλωση στους επίσημους δανειστές σου μετά την κήρυξη πτώχευσης. Και τούτο αναγνώστη μου, μέχρι στιγμής συνέβη μια και μοναδική φορά και αφορά αποκλειστικά στην Ελλάδα.
Έτσι, μόνον η Ελλάδα (από όλες τις χώρες της Ευρώπης) ανήκει εξολοκλήρου στο χρέος της, ενώ οι έλληνες στους επίσημους δανειστές της!
- Είναι αυτό μια καπιταλιστική διαδικασία απόλυτης πολιτικής υποταγής και ολοκληρωτικής οικονομικής εκμετάλλευσης; Ασφαλώς και είναι. Ασφαλώς και πρόκειται περί μιας καπιταλιστικής διαδικασίας πολιτικού ελέγχου: της πλέον άθλιας και χυδαίας καπιταλιστικής διαδικασίας. Μόνον που η πολιτική ουσία αυτής της διαδικασίας διασκεδάζεται αν πω «να, αυτός είναι ο καπιταλισμός», ή αν πω «αυτή είναι η θυσία για το ευρώ», ή αν πω «αυτή είναι η διαδικασία τιμωρίας για τους άθλιους που τα τρώγανε ως απολωλότα πρόβατα όλοι μαζί την προηγούμενη περίοδο», ή «να, αυτό σημαίνει Ενωμένη Ευρώπη, πόλωση πολιτικής και κεφαλαίων, που σε διαδοχικά στάδια συγκεντρώνονται στην κεντρική Ευρώπη, ορίζοντάς την τελικά ως Γερμανική Ευρώπη»…
Αυτό θα σήμαινε μεθοδολογικώς, τελολογική προσέγγιση μέσω (αρνητικού) ποζιτιβισμού. Θα σήμαινε ισοπέδωση δια του ιδεολογισμού, του νεοφιλελευθερισμού ή του εθνικισμού. Θα σήμαινε θεσμικά την εγκατάλειψη της πολιτικής υπέρ μιας πολιτικά ετεροκαθοριζόμενης (τρόικα) ολοκληρωτικής αγοράς, ή υπέρ της προλεταριακής επανάστασης, δίχως τον λαό εκείνο και τα μέσα εκείνα που θα της προσέδιδαν αντικειμενική υπόσταση, ή υπέρ της εθνικιστικής εξέγερσης, δίχως μια σαφώς ισχυρή, ηθικά νομιμοποιημένη και αυτοδύναμη εθνική αστική τάξη.
Άρα, μόνον η επιστροφή στην πολιτική θα μπορούσε να αποτελέσει αξιόπιστη λύση για την ενδυνάμωση του ελληνικού λαού, κατά την φάση που έχει ανάγκη όσο ποτέ άλλοτε να διαπραγματευτεί την ύπαρξη της κοινωνίας του ως παράγοντας της Ενωμένης Ευρώπης. Το τελευταίο, ας μην κοροϊδευόμαστε, δεν αποτελεί συνθήκη κοινωνικής ή λαϊκής χειραφέτησης με την πλήρη έννοια του όρου. Είναι απλώς μία αναγκαία και ικανή συνθήκη για να υπάρξει η Ελλάδα και να υπάρξουν οι έλληνες ως διακριτή πολιτική ταυτότητα στην ΕΕ. Αν δεν υπάρξουν ως τέτοιοι παράγοντες, δεν θα υπάρξουν καθόλου…
Θα αποτελέσουν έναν μετανεωτερικό χώρο και μία μετανεωτερική δομή (:σχέση παραγωγής εργασίας) μεταβιομηχανικής δουλοπαροικίας. Συνεπώς, η πολιτικοποίηση, αν και δεν σημαίνει ολοκληρωμένη χειραφέτηση, είναι μία αναγκαία, αλλά όχι ικανή διαδικασία για να περάσουμε αργότερα ίσως, στην χειραφέτηση.
Η χειραφέτηση δίχως πολιτικοποίηση είναι μία τυφλή διαδικασία επαναστατισμού, ή εθνικισμού με την μορφή του φασισμού ή του ναζισμού, που ιστορικά ποτέ και πουθενά δεν δικαιώθηκε κατά την βιομηχανική περίοδο. Πόσο μάλλον τώρα που οι παραγωγικές σχέσεις έχουν ριζικά μεταβληθεί, όχι στην αφηρημένη οικονομική μορφή τους, αλλά στην συνείδηση των εργαζομένων, εξαιτίας της ιστορικής μετεξέλιξης του καπιταλισμού και της αποτυχίας του σοσιαλιστικού πειράματος τον περασμένο αιώνα!
- Συνεπώς, προϋπόθεση οποιασδήποτε λύσης είναι η πολιτικοποίηση της ελληνικής κρίσης, έτσι ώστε μέσω αυτής να υπάρξει ως διαπραγματευτικός παράγων η Ελλάδα. Και πολιτικοποίηση της κρίσης σημαίνει αντιστροφή της κεντρικής ιδέας διαχείρισης της κρίσης: σημαίνει αυτό που όρισε η γραφή μου ως αριστερή μεταρρύθμιση στην θέση της δεξιάς μεταρρύθμισης, με αρκετές δεκάδες άρθρα μέχρι σήμερα.
Σημαίνει πως μόνον δια ενός εθνικού σχεδίου παραγωγικής και κοινωνικής ανασυγκρότησης, που θα βασίζεται στην εθνικά ελεγχόμενη ανάπτυξη μέσω ενός καθολικού συστήματος ευημερίας και δημόσιου ελέγχου των οικονομικών ροών, θα μπορούσε να δομηθεί μία διακριτή πολιτική ταυτότητα της Ελλάδας για διαπραγμάτευση, στο πλαίσιο της ΕΕ και διεθνώς.
Το ουσιαστικό πολιτικό περιεχόμενο αυτού του εθνικού σχεδίου δεν μπορεί να είναι άλλο από την «καταγγελία» της σημερινής θεσμικής φυλάκισης της χώρας μας μέσω της άρνησης της πραγματικής συνθήκης που την ορίζει ως απολύτως ανίσχυρο πολιτικό καθεστώς.
Της άρνησης, δηλαδή, πως η Ελλάδα ανήκει στο χρέος της και οι έλληνες στους επίσημους δανειστές της. Αυτό στο επίπεδο άσκησης της πρακτικής πολιτικής θα σήμαινε νέα θεσμική σχέση εντός της ευρωζώνης, πράγμα που θα οδηγούσε σε ευρύτερη θεσμική αναθεώρηση του διακυβερνητικού μοντέλου της ΕΕ. Αυτό θα διαφοροποιούσε την υφιστάμενη λανθάνουσα κρίση στην ευρωζώνη και στην ΕΕ και θα ωθούσε στην διαμόρφωση ενός εναλλακτικού σχεδίου ηγεμονίας στην Ευρώπη προς το δημοκρατικότερο, κοινωνικά δικαιότερο και διοικητικά αρμονικότερο, το οποίο θα καθιστούσε το ζήτημα της δημοκρατικής ομοσπονδιακής ένωσης της Ευρώπης κεντρικό θέμα στην αφήγηση του ευρωπαϊσμού και αναγκαία συνθήκη για την θεμελίωση μιας κοινωνικής θεωρίας του ευρωπαϊσμού.
- Η Ελλάδα, λοιπόν, είναι το κλειδί των εξελίξεων για ολόκληρη την Ευρώπη – όπως από την αρχή της κρίσης τόλμησα και σημείωσα – και η επικράτηση αριστερών μεταρρυθμιστικών δυνάμεων σε αυτήν, η «πεταλούδα» που θα μπορούσε να φέρει μία καταιγίδα δημοκρατικών εξελίξεων σε ολόκληρη την ΕΕ.
Το τελικό αποτέλεσμα θα μπορούσε να έχει δύο γενικές μορφές: είτε διάλυση της ΕΕ και αναζήτηση νέων θεσμικών μορφών ευρωπαϊκής συνεργασίας και ασφάλειας, είτε πλήρη αναθεώρηση του χρηματοπιστωτικού καθεστώτος και του διακυβερνητικού μοντέλου με τον ορισμό απολύτως νέων διαδικασιών, που θα κατέληγαν στην πλήρη Πολιτικοοικονομική Ένωση, με την μορφή Ομοσπονδίας.
Εάν η κεντροευρωπαϊκή ελίτ δεν θελήσει και δεν μπορέσει να ακολουθήσει την δεύτερη οδό, η ελληνική πολιτική θα πρέπει να εξετάσει σοβαρά μία εντελώς νέα μορφή συνεργασίας στην περιοχή της Μεσογείου, που ως κεντρικό στοιχείο θα πρέπει να έχει την αναβάθμιση της συνεργασίας της χώρας μας με την Τουρκία.
Εάν η ΕΕ φανεί ανίκανη να συγκροτήσει έναν εναλλακτικό πόλο ηγεμονίας, με τον εκδημοκρατισμό και την κοινωνική δικαιοσύνη να παίρνουν την θέση του νεοκεϋνσιανιστικού τεχνοκρατισμού και της έλλειψης αλληλεγγύης, η μοναδική λύση σε γεωπολιτικό επίπεδο για την κοινωνική πρόοδο στην Ελλάδα είναι η συγκρότηση ενός εναλλακτικού πυρήνα ηγεμονίας στην περιοχή της Μεσογείου, με κεντρικό άξονα την θεσμική σύσφιξη των σχέσεων Ελλάδας και Τουρκίας, όπως ακριβώς συνέβη μεταπολεμικά μεταξύ Γερμανίας και Γαλλίας.
* Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου