Με τη σχεδόν ολική, αλλά απολύτως αναμενόμενη υποταγή της κυβέρνησης Σύριζα στους δανειστές, που προσθέτει ένα ακόμη κεφάλαιο στο ελληνικό δράμα χρέους και στη συνεχιζόμενη καταστροφική πορεία της ελληνικής κοινωνίας, υπάρχουν αρκετά πράγματα που πρέπει να επισημανθούν σχετικά με τα προβλήματα και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει τόσο
η Ελλάδα όσο και η πολιτική οικονομία της ευρωζώνης.1. Πολλά από τα σημερινά προβλήματα της Ελλάδας είναι ....
.....δικής της δημιουργίας, τα οποία σίγουρα εντατικοποιήθηκαν ως αποτέλεσμα της ένταξης της χώρας σε μια σκόπιμα ατελή νομισματική ένωση, σκόπιμα δομημένη για τη διάλυση του παραδοσιακού ευρωπαϊκού δικτύου κοινωνικής ασφάλειας, την επιδείνωση της οικονομικής απόκλισης και την καθιέρωση ενός πλαισίου κανόνων παιχνιδιού που επιτρέπει στις μεγάλες επιχειρήσεις να παραγκωνίζουν τα συμφέροντα των εθνικών χωρών και των εργαζομένων σε όλους σχεδόν τους τομείς της οικονομικής ζωής.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι τόσο τα «καλά βατράχια» (Ιρλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία) όσο και ο «κακός βάτραχος» (Ελλάδα) βούλιαξαν στο βάλτο του ευρώ.
2. Η πολιτική οικονομία της Ελλάδας στηριζόταν σε πυλώνες θεσμοθετημένης διαφθοράς και σε ένα κλεπτοκρατικό κράτος στο οποίο οι οικονομικές και πολιτικές ελίτ είχαν δώσει αιώνιους όρκους αφοσίωσης μεταξύ τους, ώστε να μπορούν να απολαμβάνουν έναν βίο αμοιβαίας ευχαρίστησης μέσα από τα οφέλη που προέκυπταν από τη λεηλασία του δημόσιου κορβανά και την πλήρη έλλειψη δημοκρατικής λογοδοσίας.
Κοινωνικοί φορείς χαμηλότερης κλίμακας, όπως μερικές συνδικαλιστικές οργανώσεις και διάφορες δημόσιες υπηρεσίες, είχαν επίσης τη δυνατότητα να λαμβάνουν μέρος στο όργιο του προσωπικού εμπλουτισμού, ενώ μεγάλη μερίδα του ίδιου του ελληνικού λαού στήριζε την υφιστάμενη πολιτική κουλτούρα με την προσδοκία της εξασφάλισης μιας «προνομιακής» θέσης απασχόλησης στον δημόσιο τομέα για τον ίδιο της τον εαυτό ή τα τέκνα της.
3. Με την υιοθέτηση του ευρώ η ελληνική πολιτική ελίτ εκμεταλλεύτηκε το φθηνό κόστος δανεισμού και, με τη βοήθεια ιδιαίτερα ανεύθυνων Ευρωπαίων ηγετών και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, συμμετείχαν σε τεράστιες σπατάλες και αλόγιστες δαπάνες, ωθώντας το εξωτερικό δημόσιο χρέος και τα ελλείμματα σε μη βιώσιμα επίπεδα και χωρίς να έχουν απολύτως τίποτα να επιδείξουν όσον αφορά την αειφόρο ανάπτυξη, τη βελτίωση των υποδομών, τη βελτίωση των κοινωνικών υπηρεσιών, την προώθηση νέων τεχνολογιών, την βελτίωση του περιβάλλοντος, και ούτω καθεξής.
4. Η ελληνική κρίση χρέους ήταν η μόνη πραγματική δημοσιονομική κρίση σε όλη την ευρωζώνη, καθώς οι οικονομικές καταστροφές που έπληξαν τις υπόλοιπες περιφερειακές χώρες (Ιρλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία, Κύπρος) προκλήθηκαν από τον ιδιωτικό τραπεζικό τομέα των εν λόγων χωρών. Έτσι, μόνο στην Ελλάδα υπήρξε πραγματική κρίση δημόσιου χρέους. Η κρίση στην υπόλοιπη ευρωζώνη ήταν μια τυπική τραπεζική και χρηματοπιστωτική κρίση η οποία προέκυψε από τις πρακτικές του ληστρικού καπιταλισμού που είχε πλήρως υιοθετήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων δεκαετιών.
5. Οι όροι του σχεδίου διάσωσης που επιβλήθηκαν στην Ελλάδα τον Μάιο του 2010 στόχευαν όχι μόνο στη διάσωση των ευρωπαϊκών κυρίως τραπεζών, δεδομένου ότι είχαν δανείσει εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ στο ελληνικό Δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα της χώρας, αλλά και στην τιμωρία του έθνους για την πολιτική κουλτούρα που διέθετε και για το γεγονός ότι έφερε την ευρωζώνη στο χείλος της κατάρρευσης.
6. Οι πολιτικές λιτότητας και η δημοσιονομική εξυγίανση εν μέσω ύφεσης προέκυψαν ως «αυτόματοι σταθεροποιητές» απλώς και μόνο επειδή η αρχιτεκτονική της ευρωζώνης, δεδομένης της απουσίας μιας ομοσπονδιακής μορφής διακυβέρνησης, ενός δανειστή έσχατης καταφυγής και της έλλειψης οποιασδήποτε μορφής δημοκρατικής συμμετοχής και λογοδοσίας στη διακυβέρνησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), αποτρέπει εναλλακτικές λύσεις για τις οικονομικές κρίσεις. Υπό αυτή την έννοια, η ΕΕ φαντάζει ως μια εγγενώς μη δημοκρατική οντότητα και η ευρωζώνη ως ο απόλυτα ελαττωματικός οικονομικός θεσμός σε όλο το φάσμα του προηγμένου καπιταλιστικού σύμπαντος.
7. Οι πολιτικές που επιβλήθηκαν στην Ελλάδα εξασφάλισαν και συνεχίζουν να εξασφαλίζουν την αποπληρωμή των δανείων, κρατώντας τη χώρα μακριά από το ενδεχόμενο μιας στάσης πληρωμών, αλλά κατέστρεψαν την εθνική παραγωγή, οδήγησαν το 26% του ενεργού πληθυσμού στην ανεργία και, μέσα σε διάστημα ολίγων μόνο ετών, μετέτρεψαν μια έστω τυπικά ανεπτυγμένη οικονομία σε μια φτωχή ή υπανάπτυκτη οικονομία, που ποτέ δεν θα μπορέσει να ανακάμψει χωρίς την υλοποίηση ενός μεγαλόπνοου και κοστοβόρου σχεδίου εθνικής οικονομικής και κοινωνικής ανασυγκρότησης.
8. Όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις έπαιξαν το ρόλο του διαμεσολαβητή με τους διεθνείς δανειστές της χώρας (τη λεγόμενη τρόικα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου), επιβάλλοντας τις αντικοινωνικές και αντιαναπτυξιακές πολιτικές των Βρυξελλών, του Βερολίνου και της Ουάσινγκτον και χωρίς να είναι σε θέση να μπορούν καν να φανταστούν ένα εναλλακτικό σχέδιο ανάκαμψης. Πρέπει να θεωρείται ως δεδομένο ότι οι ιστορικοί του μέλλοντος θα είναι τρομερά σκληροί απέναντι στην ελληνική πολιτική τάξη της περιόδου 2010-25.
9. Η ιστορική όσο και σαρωτική νίκη του Σύριζα στις εκλογές που διεξήχθησαν στις 25 Ιανουαρίου, 2015, αντικατοπτρίζει όλα από τα παραπάνω, αν και έχει πλέον ήδη γίνει κατανοητό ότι ούτε ο Σύριζα διαθέτει κάποιο σχέδιο εξόδου της χώρας από την κρίση. Η στρατηγική που επέλεξε η ηγεσία του κάτω από την επιρροή «ακαδημαϊκών» με ελάχιστη κατανόηση των θεσμών και των μηχανισμών της ΕΕ, αλλά παράλληλα ακατανόητη ιδεολογική προσήλωση προς την ευρωζώνη, μάλλον θα ολοκληρώσει την πλήρη οικονομική διάλυση της χώρας, καθώς η «τρόικα» (ναι, αυτή που κατήργησε ο γκουρού της ευρωζώνης, ο τραγικός κος Βαρουφάκης) έχει περάσει σφιχτή θηλιά στο λαιμό της χώρας, ενώ την ίδια στιγμή η κακοφωνία στο εσωτερικό του κόμματος παρασύρει οποιασδήποτε προσπάθεια για την επίτευξη έστω και μιας ελάχιστα αποτελεσματικής μορφής διακυβέρνησης.
10. Η παρούσα κατάσταση στην Ελλάδα αποτελεί απλά υπενθύμιση της τραγικής μοίρας της χώρας στην εποχή των διασώσεων της ΕΕ και αντικατοπτρίζει την ανικανότητα του συνόλου της ελληνικής πολιτικής τάξης να σκεφθεί έξω από το κουτί (“think outside the box”). Η κυβέρνηση ξεμένει παντελώς από ρευστό σε λίγο χρονικό διάστημα από τώρα και, ως εκ τούτου, είναι βέβαιο ότι κάτι πολύ «κρίσιμο» θα συμβεί μέσα στους προσεχείς 2-3 μήνες, μια εξέλιξη που μάλλον θα ανοίξει ακόμη ένα νέο κεφάλαιο στο ελληνικό δράμα χρέους.
* Ο Χ. Ι. Πολυχρονίου είναι ερευνητής και policy fellow στο Levy Economics Institute και τακτικός αρθρογράφος στο αμερικανικό ηλεκτρονικό έντυπο «Truthout». Το παρόν κείμενο αποτελεί μια τροποποιημένη εκδοχή ενός άρθρου που δημοσιεύθηκε στo Truthout με τον τίτλο «Thirteen Theses on the Still Unfolding Greek Dram» στις 18 Φεβρουαρίου 2015.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου