Σε συνθήκες συστημικής καπιταλιστικής κρίσης και υποβόσκουσας γεωπολιτικής ρήξης, η χώρα βρίσκεται σε μια μεγάλη καμπή, η δημοκρατία και η λαϊκή κυριαρχία έχουν υπονομευθεί, ο ελληνικός λαός δυσκολεύεται σήμερα και αγωνιά για το αύριο.Διέξοδος υπάρχει μόνο από το ανασυγκροτούμενο Κίνημα του σοσιαλισμού και της δημοκρατίας.
Η ευθύνη και ο ρόλος των πολιτικών δυνάμεων που δικαιούνται να το απαρτίζουν συνίσταται στο να μετουσιώσουν την κριτική τους σε ριζοσπαστική, ρεαλιστική πρόταση που θα δίνει άμεση διέξοδο για τις κοινωνικές τάξεις.
Το γενικότερο πλαίσιο
Η καπιταλιστική ανάπτυξη έχει δείξει τα όριά της. Οι περιβαλλοντικές και κοινωνικές ανισορροπίες, τοπικά αλλά και διεθνώς, είναι αυταπόδεικτες. Πρόκειται για τη στιγμή που ο καπιταλισμός καλείται να πληρώσει τα σπασμένα. Η κρίση είναι το φυσικό επακόλουθο της αποκλίνουσας
εξέλιξης της παραγωγικότητας και της αμοιβής της εργασίας, της διατήρησης απάνθρωπων συνθηκών διαβίωσης στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη, της επιδείνωσης των περιβαλλοντικών προβλημάτων.
Στην τρέχουσα φάση έξαρσης της κοινωνικοοικονομικής αστάθειας, η αυτονομημένη ανάπτυξη του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου, χωρίς αντίκρισμα στον πραγματικό πλούτο, συνεπικουρεί τις συστημικές ανισορροπίες και επιτείνει τα αδιέξοδα. Ταυτόχρονα με την ολοκλήρωση της διεθνοποίησης του κεφαλαίου και της πολιτικής του δύναμης, διαμορφώνεται μια συνεχώς διευρυνόμενη βάση συσσωρευμένης ανταλλακτικής αξίας, εκφρασμένη σε χρηματοπιστωτικά ισοδύναμα, ικανή να αυτοαναπαράγεται χωρίς να περνά μέσα από την «εξιλεωτική» βάσανο της παραγωγικής επένδυσης.
Αποτέλεσμα, τα «παράγωγα» αναλογούν σήμερα στο 15πλάσιο της ονομαστικής αξίας του ετησίως παραγόμενου παγκόσμιου πλούτου.Ειδικότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η μονόπλευρη διαδικασία της νομισματικής ενοποίησης και η ανεξαρτητοποίηση των τραπεζικών ιδρυμάτων στο πλαίσιο της διαμορφούμενης αστικής τεχνοκρατίας συνέβαλε στην επιδείνωση της διανομής του παραγόμενου πλούτου.
Σε πλήρη αντίθεση με τις θεωρητικές προσδοκίες των απολογητών της «ελεύθερης αγοράς», η Ένωση στο σύνολό της παρουσιάζει αδυναμία ανάπτυξης και εντεινόμενα διαρθρωτικά προβλήματα: από τις αρχές της δεκαετίας του ’80, ακριβώς λόγω της σταδιακής μετάλλαξης της κεϋνσιανής διευρωπαϊκής συνεργασίας σε μια ακραία νεοφιλελεύθερη νομισματική ένωση, το χάσμα μεταξύ των κρατών μελών διευρύνεται επικίνδυνα, ενώ η αμοιβή της εργασίας έχασε πάνω από το 1/10 έναντι των λοιπών εισοδημάτων.
Θεωρία: η σημασία της συζήτησης περί δημοσίου τομέα
Ο δημόσιος τομέας βρέθηκε στο στόχαστρο του νεοφιλελευθερισμού και συκοφαντήθηκε ως «εχθρός» της ανταγωνιστικότητας. Ίσως δικαίως, αλλά αν είναι έτσι, για αυτό δεν φταίει κανείς άλλος από τις ίδιες τις αστικές κυβερνήσεις που τον αντιμετώπισαν είτε ως αντικείμενο των πελατειακών σχέσεων, είτε ως λάφυρο της εκλογικής επικράτησης.
Η ταύτιση όμως της αναποτελεσματικότητας, της διαφθοράς και της υπερδιόγκωσης του αστικού κράτους με το σοσιαλιστικό πρότυπο προκύπτει από σκόπιμες απλουστεύσεις και είναι επιστημονικά και ιστορικά λαθεμένη.
(Ενδεικτικά, αντί εισαγωγής, παραθέτω την ακόλουθη φράση από το βιβλίο «Οικονομική της Ανάπτυξης» των Gillis, Perkins, Roemer & Snodgrass: «… Ο σοσιαλισμός θα μπορούσε να θεωρηθεί ως η κρατική ιδιοκτησία και ο έλεγχος των μέσων παραγωγής…» (Ελληνική Έκδοση 2000, τόμος Α, σελ 175).
Η εν λόγω φράση αναπαράγει ένα από τα σημαντικότερα νοητικά σφάλματα, μεταξύ άλλων απόρροια της αλλοτρίωσης του μεγαλύτερου μέρους της «σοσιαλιστικής» έκφρασης και της μετατροπής του, είτε σε υπηρέτη ενός αστικού κρατισμού, είτε από την άλλη σε θιασώτη μιας κομματικής γραφειοκρατίας που βολεύτηκε με τη διατήρηση της μονοκρατορίας της.)
Το εθνικό αστικό κράτος αποτελεί ουσιαστικά τον «ιστορικό σιαμαίο της αστικής τάξης». Ήταν ο απαραίτητος φορέας μιας εξυπηρετικής, εξισορροπητικής πολιτικής εξουσίας, βασιζόμενη στην έμμεση αστικοδημοκρατική νομιμοποίηση, διασφαλίζοντας τα δίκαια και τις επιδιώξεις της άρχουσας τάξης σε ένα πλαίσιο κοινωνικής ισορροπίας. Στη συνέχεια, και αφού πέρασε μια ολόκληρη φάση της συστημικής εξέλιξης, αυτή του «ιμπεριαλιστικού καπιταλισμού», όπου το αστικό κράτος ανέλαβε το ρόλο της πολιτικής / στρατιωτικής υποστήριξης της γεωγραφικής επέκτασης του εθνικού ακόμη κεφαλαίου, κατέληξε στη σύγχρονη μορφή και ρόλο του:
Εξισορρόπηση της ολιγοπωλιακής / μονοπωλιακής δύναμης που φυσιολογικά αναπαράγει ο ατελής καπιταλιστικός ανταγωνισμός.
Επίτευξη της κοινωνικοοικονομικής και περιβαλλοντικής ισορροπίας και βιωσιμότητας – αντιμετώπιση των «μακροοικονομικών εξωτερικοτήτων» που, επίσης φυσιολογικά, αναπαράγει το σύστημα.
Αναδιανομή του εισοδήματος, προκειμένου να διατηρείται η κοινωνική ισορροπία και, κατά περίσταση, να ενισχύεται η εσωτερική ενεργός ζήτηση.
Διασφάλιση / παραγωγή / διάθεση των «δημοσίων» αγαθών
Όλα αυτά όμως μέχρι πρότινος. Στην περίοδο της παντοκρατορίας του νεοφιλελευθερισμού που διανύουμε, οι σιαμαίοι διαχωρίζονται… Αναπαράγοντας τους μύθους της «επίσημης» αυθεντίας, ότι δηλαδή η αγορά και ο ανταγωνισμός είναι τέλειοι ή ότι η δημοσίου ελέγχου οικονομική δραστηριότητα είναι εξ’ ορισμού αναποτελεσματική (…), η νεοφιλελεύθερη έκφραση επιδίδεται σε μια μανιώδη προσπάθεια ακύρωσης του ίδιου του εργαλείου που συγκρότησε η ιστορική εξέλιξη του συστήματος που υπηρετεί:
1. Αφενός γιατί η κεϋνσιανή πιστωτική επέκταση, που ακολουθήθηκε ως η βασική στρατηγική διεξόδου από τη συστημική κρίση του προηγούμενου μακρού κύματος (1930 και εντεύθεν) και «ξεχείλωσε» κατά την εξέλιξη του τρέχοντος κύματος, γέννησε έναν γίγαντα με τα γυάλινα δημοσιονομικά σκέλη. Αυτή η διαπίστωση επιβεβαιώνει τα αδιέξοδα της αλόγιστης πιστωτικής επέκτασης με σκοπό την άμεση, μόνο, ενίσχυση της ενεργούς ζήτησης, η οποία, ας σημειωθεί για μια ακόμη φορά, δεν συνιστά σε καμία περίπτωση «σοσιαλιστική πολιτική».
2. Αφετέρου, η σχεδόν απόλυτη διεθνοποίηση του κεφαλαίου καθιστά το εθνικό αστικό κράτος, τη γραφειοκρατία του και τη δημοκρατική νομιμοποίηση ένα άχρηστο πλέον βάρος – αντί αυτού, δομούνται υπερεθνικές, διεθνείς κρατικές οντότητες και γραφειοκρατίες στη βάση μιας τεχνοκρατικής νομιμοποίησης και μιας σκοπίμως προβαλλόμενης επιστημονικής αυθεντίας.
3. Κυρίως όμως, διότι αυτή είναι η πεμπτουσία της νεοφιλελεύθερης διεξόδου: προτάσσει τη δοκιμασμένη συνταγή της «ανακουφιστικής αυτοκαταστροφής». Ανέτρεψε ήδη τις μεταπολεμικές ισορροπίες ανάμεσα στο αστικό κράτος και στην αγορά, θυσιάζει τη μικρή και μεσαία επιχειρηματικότητα, επανοικειοποιεί τις δομές του ευρωπαϊκού κοινωνικού κράτους, με στόχο να δημιουργήσει ένα νέο «el-dorado», να επιβάλλει μια νέα φάση βίαιης συγκεντροποίησης πόρων, ακινήτων και μέσων παραγωγής, να ανοίξει νέες προοπτικές ανταποδοτικής επανεπένδυσης του διεθνούς υπερσυσσωρευμένου κεφαλαίου, που έχει όμως κακομάθει στα υπερκέρδη της χρηματοπιστωτικής σπέκουλας.
Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας, η αναίρεση του ίδιου του αστικοδημοκρατικού κεκτημένου είναι βασική προϋπόθεση, ακριβώς για να μπορέσει να επιβάλλει τα παραπάνω απρόσκοπτα μέσω μιας υποτιθέμενα αντικειμενικής, τεχνοκρατικής νομιμοποίησης.
Ριζοσπαστικό και συνάμα ρεαλιστικό όραμα
Τα παραπάνω αναδεικνύουν γιατί το σύγχρονο, κεντρικό σημείο αντιπαράθεσης μεταξύ της προόδου και της συντήρησης, μεταξύ της σοσιαλιστικής και της νεοφιλελεύθερης, συστημικής πρότασης είναι ακριβώς η συζήτηση για το ρόλο και την έκταση της δημόσιας παρέμβασης στο κοινωνικοοικονομικό γίγνεσθαι, τη διαχείριση του δημόσιου πλούτου και τη νομιμοποίηση εν τέλει των αποφάσεων που παίρνονται.
Άλλωστε, αυτό ήταν ανέκαθεν το προσδιοριστικό στοιχείο της σοσιαλιστικής προοπτικής: η υπερίσχυση της κοινωνικής ολοκλήρωσης έναντι της μυωπικής ατομικότητας. Αυτό χαρακτήρισε και πρέπει να χαρακτηρίζει τους σοσιαλιστές: η υπεράσπιση και ανάπτυξη του δημόσιου χώρου, απέναντι στους αυτοαποκαλούμενους «φιλελεύθερους» που πίσω από την ιερή έννοια της ελευθερίας, παραλλάσοντάς την αισχρά, κρύβουν την πιο ανίερη, την πιο βέβηλη ιδιοτέλεια.
Είτε στις προτασσόμενες άμεσες πολιτικές μας, είτε στον επανακαθοριζόμενο στρατηγικό στόχο του σοσιαλιστικού Κινήματος πρέπει να είναι κυρίαρχη η θέση της προάσπισης και περαιτέρω ανάπτυξης του δημοσίου: στα δημόσια αγαθά, στους φυσικούς πόρους, στις κοινωνικές και κρατικές δομές, στις παραγωγικές δραστηριότητες, οι οποίες, ακριβώς λόγω της τεχνολογικής ανάπτυξης που επέτεινε ο καπιταλισμός, αναπτύσσονται σε τέτοιας κλίμακας συγκεντρώσεις που καθιστούν δυνατή, αποτελεσματική αλλά και επιβεβλημένη την κοινωνικά, δημόσια ελεγχόμενη διαχείρισή τους.
Οφείλουμε στην ιστορία μας και στην προοπτική μας να είμαστε καθαροί: πάνω από το πτώμα μας το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας και η ιδιωτικοποίηση των δημοσίων αγαθών και του νερού, εμείς θα ανακτήσουμε την δημόσια – όχι κρατική – ευθύνη και ιδιοκτησία στους δρόμους, στα λιμάνια και στα αεροδρόμια, θα αναιρέσουμε με άμεσες, δυναμικές πολιτικές παρεμβάσεις αυτό την καταφανέστατη κλεψιά των διοδίων.
Η μετατροπή της οικονομίας της αγοράς σε μια δημοκρατικά καθοδηγούμενη κοινωνική οικονομία που θα αποτελέσει πηγή ευημερίας για όλους και παράγοντα πολύπλευρης ολοκλήρωσης του ανθρώπου και της κοινωνίας του, βρίσκεται στο επίκεντρο του στρατηγικού μας στόχου.
Ο δημόσιος τομέας που εμείς οραματιζόμαστε αποτελεί το εργαλείο για την κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη, για την αναπόδραστη και επιβεβλημένη δημοκρατική, σοσιαλιστική μετεξέλιξη. Αποτελεί εν τέλει τον αναγκαίο εγγυητικό παράγοντα για την κοινωνική και περιβαλλοντική ισορροπία, την ισότητα, τη δικαιοσύνη, τη δίκαιη αναδιανομή του πλούτου, την κοινωνική συνοχή και την αλληλεγγύη:
α) Εμβάθυνση και ενίσχυση της δημοκρατίας, άμεσα, σε όλους τους τομείς και τα επίπεδα – τοπικό, εθνικό και διεθνικό – του κοινωνικοοικονομικού γίγνεσθαι, αξιοποιώντας μεταξύ άλλων την κοινωνία της πληροφορίας και τη σύγχρονη πολιτική και νομική γνώση. Επιδιώκουμε τη συγκρότηση ενός κοινωνικού μετώπου για την αναθεώρηση του Συντάγματος με βάση τις αρχές της εθνικής ανεξαρτησίας, της λαϊκής κυριαρχίας, της ελευθερίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης, της ισότητας και της αλληλεγγύης.
Αποκέντρωση και τοπική αυτοδιοίκηση, εκχώρηση ευθυνών, αρμοδιοτήτων και πόρων, ενίσχυση της δημοκρατικής εκπροσώπησης και της ενεργούς συμμετοχής από τη γειτονιά έως την Περιφέρεια. Ζήτημα ιδιαίτερης σημασίας για τη σοσιαλιστική μεταρρύθμιση της κρατικής υπόστασης, ενισχύοντας το δημοκρατικό έλεγχο και τη δημοκρατική λήψη αποφάσεως, φέρνοντας την εξουσία όσο το δυνατόν κοντύτερα στον πολίτη.
Απαιτείται πραγματική εκχώρηση εξουσιών και ευθυνών, μια ριζοσπαστική σύγκρουση με την προβαλλόμενη αντίσταση από πλευράς της κεντρικής, κρατικής γραφειοκρατίας. Αντίσταση η οποία καταλήγει είτε σε ημιτελής μεταρρυθμίσεις του αυτοδιοικητικού πλαισίου, είτε σε μεθοδεύσεις που απαξιώνουν την ίδια την αυτοδιοίκηση.
Δημοκρατικός έλεγχος των κέντρων λήψης αποφάσεων και των φορέων σχεδιασμού, στο πλαίσιο μιας προοδευτικής κοινωνικής οικονομίας, με κεντρική επιδίωξη την πλήρη απασχόληση.
β) Σύγχρονη και αποτελεσματική δημόσια διοίκηση, μέσω μιας οργανωτικής αναδόμησης που θα πετύχει την απογραφειοκρατικοποίηση, προσαρμόζοντας τις λειτουργίες στους στρατηγικούς προσανατολισμούς και στις σύνθετες ανάγκες της κοινωνίας και της οικονομίας.
Δε λέμε απλώς ναι στην καινοτόμα, σύγχρονη διαχείριση και στην υιοθέτηση σύγχρονων μεθόδων και εργαλείων οργάνωσης διοίκησης – εμείς είμαστε το πραγματικά μεταρρυθμιστικό κίνημα που επιδιώκει τον εκδημοκρατισμό και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας μιας χρηστής δημόσιας διοίκησης που σέβεται το ρόλο της και τον πλούτο του λαού. Λέμε όμως όχι στην ιδιωτικοποίησή της και στη σταδιακή εμπορευματοποίηση των παρεχόμενων υπηρεσιών. Μάλιστα ακριβώς επειδή λέμε όχι, είμαστε εμείς αυτοί που πραγματικά θέλουμε να τη μεταρρυθμίσουμε και να την ενισχύσουμε, σε αντίθεση με τους λύκους της τιμαριοποίησή της που ενδύονται την προβιά της «μεταρρυθμιστικής αξιοποίησης της».
γ) Δημιουργία ελεγχόμενου, δημόσιου τραπεζικού πυλώνα που θα διασφαλίσει τον κοινωνικό, δημοκρατικό έλεγχο της χρηματοπιστωτικής ασυδοσίας και θα δώσει νέα πνοή στην παραγωγική επενδυτική δραστηριότητα.
δ) Αντιστροφή της διαδικασίας ιδιωτικοποιήσεων σε μια περαιτέρω κοινωνικοποίηση υπηρεσιών και προϊόντων αξιοποιώντας ακριβώς την αλλοίωση του εμπορευματικού χαρακτήρα της παραγωγής που προκαλεί η ραγδαία τεχνολογική ανάπτυξη (αυξάνει το αρχικό κόστος και μηδενίζει το οριακό).
(Η συνεχώς διευρυνόμενη παροχή δημόσιων αγαθών στις σύγχρονες αστικές κοινωνίες είναι σε πλήρη συνάρτηση με την τεχνολογική εξέλιξη και την προκαλούμενη «κοινωνικοποίηση της εμπορευματικής παραγωγής». Πράγματι, το βασικότερο επίτευγμα της αστικής κοινωνίας, η αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας, οδηγεί μοιραία στη σταδιακή αύξηση του απαιτούμενου αρχικού κεφαλαίου και ταυτόχρονα στη συνεχή μείωση του οριακού κόστους παραγωγής, γεγονός που σημαίνει τη σταδιακή αλλοίωση του ίδιου του εμπορευματικού χαρακτήρα των προϊόντων και τη μετάλλαξή τους σε δημόσια αγαθά – αλλιώς, την αλά Μαρξ «κοινωνικοποίηση της παραγωγής».)
ε) Ανάμεσα στη θεοποίηση της αγοράς και στη λατρεία του αστικού προστατευτισμού μπορούν να αναπτυχθούν σοσιαλιστικές ιδέες και προοδευτικές πολιτικές: οικονομία εξειδίκευσης και ποιότητας αντί για οικονομία κλίμακας και συγκεντροποίησης. Προκύπτει συνεπώς η ανάγκη ενός νέου κινήματος συνεργατικής επιχειρηματικότητας, ενός σύγχρονου συνεργατικού, συνεταιριστικού μοντέλου παραγωγικής συγκρότησης, προκειμένου να διασφαλιστεί η μικροϊδιοκτησία και η βιωσιμότητα της μικρομεσαίας ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Παράλληλα, όπου η συγκεντροποίηση της παραγωγικής διαδικασίας είναι αναπόφευκτη ή απαραίτητη θα πρέπει να υπόκειται σε άμεσο ή έμμεσο δημοκρατικό και κοινωνικό έλεγχο.
Ειδικότερες Προτάσεις
1. Διεύρυνση του «δημόσιου τομέα», χωρίς αυτό να σημαίνει απαραιτήτως διεύρυνση του αστικού κράτους:
Αυτοοργανωμένοι συνοικιακοί σύλλογοι πολιτών για τη διαχείριση απορριμμάτων, ενεργειακών πόρων, τη συναλλαγή σε υπηρεσίες («πράσινο τετράγωνο», δίκτυα αντιπραγματισμού με μονάδα το χρόνο εργασίας).
Κοινωνική οικονομία και μετα-επιχειρηματικές μορφές οργάνωσης με τη συμμετοχή φυσικών και νομικών προσώπων ιδιωτικού και δημοσίου δικαίου.
Δημοτικές πρωτοβουλίες που είτε θα προκύπτουν από εναύσματα της τοπικής αυτοδιοίκησης είτε θα υποστηρίζονται από αυτήν στην πορεία. Ας σημειωθεί ότι η αυτοδιοικητική μεταρρύθμιση του Καλλικράτη προβλέπει τέτοιες δυνατότητες.
Δικτυακές μορφές παραγωγικής δραστηριοποίησης ελεύθερα συνεταιριζόμενων παραγωγών, υποστηριζόμενες από ένα σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο ίδρυσης – λειτουργίας – χρηματοδότησης και κρατικής υποστήριξης ως προς την τοπική, αλλά και διεθνή προώθηση των παραγόμενων προϊόντων και υπηρεσιών.
Ας σημειωθεί ότι το ίδιο το σύγχρονο αστικό κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο ευνοεί τα παραπάνω, καθώς η ραγδαία αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας αφήνει χρόνο ενασχόλησης στον πολίτη, ενώ η συνεχώς εξελισσόμενη τεχνολογία επεξεργασίας πληροφοριών και επικοινωνίας καθιστά αυτές τις συνεργασιακές, δημόσιες μορφές οικονομικής και κοινωνικής δραστηριοποίησης εφικτές.
(Προφανώς, αναγνωρίζοντας ότι, χωρίς να αποποιούμαστε το στρατηγικό στόχο της σοσιαλιστικής κοινωνικοοικονομικής αλλαγής, λειτουργούμε σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο αγορών και σχέσεων παραγωγής, τοπικά και διεθνικά επεκτεινόμενων, δεν αγνοούμε την απαραίτητη διαχείριση των σχέσεων με την αγορά. Βεβαίως αυτό υπερβαίνει τη στόχευση της παρούσας εισήγησης.)
2. Επιθετική μεταρρύθμιση των Δημοσίων Επιχειρήσεων Κοινής Ωφέλειας, με σκοπό την απαραίτητη αύξηση της αποτελεσματικότητάς τους και τη διατήρηση / διασφάλιση του δημόσιου χαρακτήρα τους:
Ενδοεπιχειρησιακή οργάνωση και διοίκηση.
Μηχανοργάνωση.
Απαίτηση ισοσκελισμένων κοινωνικών ισολογισμών.
Καινοτόμες μορφές κοινωνικής χρηματοδότησης των επενδυτικών δραστηριοτήτων τους.
3. Αξιοποίηση – όχι ξεπούλημα – της Δημόσιας Περιουσίας:
Κτηματολόγιο.
Εκσυγχρονισμός των θεσμών διατήρησης και αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας στον τομέα του πολιτισμού, της ιστορικής παρακαταθήκης και του περιβάλλοντος.
Μίσθωσή των στοιχείων της δημόσιας περιουσίας που μπορεί να τύχουν παραγωγικής αξιοποίησης σε πρωτοβουλίες φυσικών και νομικών προσώπων, κατά προτίμηση δικτυακής, συνεταιριστικής μορφής. Προσοχή στη διασφάλιση της δημόσιας περιουσίας και στην προφύλαξη από δράσεις που θα αντιβαίνουν στο κοινωνικό και εθνικό συμφέρον. Η στρατηγική, ελεγκτική εμπλοκή του δημοσίου στις περιπτώσεις όπου μισθώνεται δημόσια περιουσία σε ισχυρούς τοπικούς και διεθνείς παράγοντες είναι απαραίτητη.
4. Η ειδική περίπτωση: Παιδεία, Υγεία και Ασφάλιση
Παιδεία: εκπαιδευτική μεταρρύθμιση προσανατολισμένη στο μέλλον, για μια προσβάσιμη, ανοικτή στην κοινωνία, δημόσια Παιδεία, παράγοντα δημοκρατίας και ελευθερίας, που δεν θα εγκλωβίζει και δεν θα εξαντλεί τη μόρφωση στα όρια των αναγκών του συστήματος. Ένα πανεπιστήμιο που θα αναδεικνύει ολοκληρωμένους επιστήμονες, πραγματικούς διανοούμενους, αληθινούς δημοκράτες και έναν τομέα επαγγελματικής εκπαίδευσης πραγματική διέξοδο για τις νέες και τους νέους της χώρας, συμβατού με τη δημοκρατική, σοσιαλιστική παραγωγική ανασυγκρότηση.
Προτεραιότητα στο μεταδευτεροβάθμιο, μεταλυκειακό σύστημα επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης. Αυτό θα συμβάλλει στη γρήγορη ανάπτυξη του ανθρωπίνου κεφαλαίου της χώρας και στην αντιστροφή της απαξίωσης της δευτεροβάθμιας και της ανώτατης, τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Δημόσια Υγεία και Ασφάλιση, ως τη ραχοκοκαλιά της ισόρροπης κοινωνικοικονομικής ανάπτυξης. Ουσιαστική αναβάθμιση, αποκατάσταση του κύρους και επανεπιβεβαίωση των στόχων του Εθνικού Συστήματος Υγείας, σύμφωνα με τα οράματα των εμπνευστών του. Εξυγίανση και εκσυγχρονισμός του συστήματος συνταξιοδότησης διασφαλίζοντας τη βιωσιμότητα του, τον ανταποδοτικό, κοινωνικά δίκαιο χαρακτήρα, αλλά και τη διατήρηση ενός ελάχιστου επιπέδου διαβίωσης για όλες και για όλους, συμβατό με την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων της κοινωνίας.
Προτεραιότητα στην ανάπτυξη ενός συστήματος τοπικής, πρωτοβάθμιας υγείας και περίθαλψης και αντιμετώπιση των στρεβλώσεων διασφαλίζοντας όμως το δημόσιο χαρακτήρα.
5. Τέλος, ο «μεγάλος ασθενής»: το αστικό κράτος. Καταρχήν ας υπενθυμίσουμε στους εαυτούς μας από τι νοσεί, ώστε να μπορέσουμε να καταλήξουμε στη σωστή θεραπεία: όπως προαναφέραμε, αφενός το πιστωτικό ξεχείλωμα, αφετέρου η παρασιτική εκμετάλλευσή του από ένα πολιτικό σύστημα ευρισκόμενο στα περιθώριο της διεθνούς καπιταλιστικής ανάπτυξης.
Διοικητική Αναδιάρθρωση: μηχανοργάνωση, διαϋπηρεσιακή αναδιάταξη, ενδοϋπηρεσιακή οργάνωση, διοικητικές και ελεγκτικές λειτουργίες, αναδιάρθρωση της κατανομής των ανθρωπίνων πόρων.
Καταπολέμηση της γραφειοκρατίας, ενίσχυση αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης: ένα κράτος που εγγυάται της κοινωνικής και περιβαλλοντικής βιωσιμότητας, που αναλαμβάνει αναπτυξιακές πρωτοβουλίες και διευκολύνει την ιδιωτική παραγωγική δράση.
Αναπροσανατολισμός των κρατικών δαπανών από καταναλωτικού σε παραγωγικού τύπου: αύξηση των δαπανών υγείας και παιδείας και μείωση των εξοπλιστικών δαπανών χωρίς «εκπτώσεις» στο αξιόμαχο των ενόπλων δυνάμεων.
Ραγδαία μείωση του μη-μισθολογικού λειτουργικού κόστους.
Ενιαίο, δίκαιο, αναδιανεμητικό και βιώσιμο μισθολόγιο.
Φορολογικό σύστημα: κοινωνικά δίκαιο, αναδιανεμητικό, απλό και σταθερό, αποτελεσματικό και με αναπτυξιακό χαρακτήρα
Η αποφασιστικότητά μας να εφαρμόσουμε το ρεαλιστικό, ριζοσπαστικό, προοδευτικό πρόγραμμά μας που θα βασίζεται στα παραπάνω, απαιτεί, αυτή είναι η αλήθεια, ριζική ανατροπή της πολιτικής του σκληρού € και της αυτοκαταστροφικής «εσωτερικής υποτίμησης» των Βρυξελλών. Απαιτεί με άμεσο ή έμμεσο τρόπο αύξηση της προσφοράς χρήματος, προφανώς για την αξιοποίηση του παραγωγικού δυναμικού του λαού μας και όχι για την επανάληψη της ονομαστικής, παραγωγικά αναντίκρυστης «ανάπτυξης» που τόσο πολύ βόλεψε στο παρασιτικό κεφάλαιο και στη διεφθαρμένη νομενκλατούρα. Μια αύξηση της προσφοράς χρήματος η οποία πράγματι μας οδηγεί σε οριστική σύγκρουση με την κοινοτική γραφειοκρατία και τους τεχνοκράτες της €-ζώνης και στη επιλογή του εθνικού νομίσματος.
Μια σύγκρουση με τις δυνάμεις που απεργάζονται την Ευρώπη του ουμανισμού, της αλληλεγγύης και της οικολογίας. Μια σύγκρουση που, καθιστάμενη αναπόφευκτη, θα είναι απόλυτα δικαιωμένη, ιστορικά και πολιτικά. Οφείλουμε να είμαστε απόλυτα προετοιμασμένοι για αυτό το ενδεχόμενο και να προετοιμάσουμε αντιστοίχως την ελληνική κοινωνία.
Επίλογος
Οι συλλογικές ευθύνες της απερχόμενης πολιτικής τάξης συμπυκνώνονται στο ότι εκμαύλισε την κοινωνική συνείδηση των πολιτών, συμμάχησε με το εγχώριο και το διεθνές παρασιτικό κεφάλαιο εις βάρος των παραγωγικών δυνάμεων, συνέβαλε στην ανούσια διασπάθιση πόρων που εισέρρευσαν, δεν προστάτεψε την κοινωνία και τέλος συγκρότησε ένα μυωπικό, γραφειοκρατικό, αναποτελεσματικό και εγκληματικά σπάταλο κράτος, κομμένο και ραμμένο σύμφωνα με τα συμφέροντα των συμμάχων και των εργολάβων της.
Ιδιαίτερες είναι οι ευθύνες αυτών που αλώσανε εκ των έσω τη δημοκρατική, σοσιαλιστική παράταξη. Από τη μια οι θλιβεροί, αλλοτριωμένοι «πρώην», κουρασμένοι καθώς διαχειρίστηκαν προηγούμενες φάσεις ονομαστικής άνθησης, παγιδευμένοι στα αδιέξοδα αυτού του ίδιου του συστήματος που κάποτε αντιπάλευαν, απονομιμοποιούνται ηθικά και πολιτικά, αδυνατούν να εκφράσουν τη λαϊκή οργή, πόσω μάλλον να τη μετατρέψουν σε προοδευτική, ριζοσπαστική δύναμη. Από την άλλη οι πολιτικοί σώγαμπροι και οι συναγελαζομένοι τους, γαλουχημένοι σε μια εποχή όπου ο νεοφιλελευθερισμός φαίνονταν ως η μόνη διέξοδος, ανοχύρωτοι ιδεολογικά και θεωρητικά, βρέθηκαν σε ένα χώρο που ιστορικά και πολιτικά δεν τους εξέφρασε ποτέ.
Φυσική κατάληξη των προηγούμενων επιλογών τους, η προσχώρησή τους στις φίλιες δυνάμεις του ακραίου συντηρητισμού ήταν αναπόφευκτη, προβλέψιμη και προφανώς επιδιωκόμενη.Δεν φταίνε μόνο αυτοί που βρέθηκαν σε ξένα χωράφια - φταίμε όλοι μας! Αφού χάσαμε την πίστη στις ιδέες και στα οράματά μας, τους δεχθήκαμε και τους ανεχτήκαμε. Ανεχτήκαμε μια μακρά, βασανιστική πορεία ιδεολογικής μετάλλαξης, πολιτικού εκφυλισμού και ηθικής κατάπτωσης. Ανεχτήκαμε μια νομενκλατούρα με ιδιοτελείς και προσωπικές επιδιώξεις, που ουδεμία σχέση έχει με το ιστορικό λαϊκό Κίνημα των προοδευτικών αξιών, των πατριωτικών, δημοκρατικών αγώνων, της σοσιαλιστικής προοπτικής.
Ο κύβος ερρίφθη για τους αλλοτριωμένους και τους παρεισδύοντες. Κάνανε τις επιλογές τους. Ερρίφθη και για μας!
Οι αντικειμενικές συνθήκες ωριμάζουν, με ολοένα και μεγαλύτερη ταχύτητα, τοπικά και διεθνώς. Σε αυτό το σκηνικό που διαμορφώνει η σύμπτωση της διεθνούς κρίσης με τις συσσωρευμένες τοπικές αναποτελεσματικότητες και ανισσοροπίες, είναι απαραίτητο να ξαναστήσουμε τον υποκειμενικό παράγοντα: το Κίνημα της δημοκρατικής αναδιάρθρωσης και της σοσιαλιστικής μετεξέλιξης, που θα συνεχίσει την παράδοση λαϊκών αγώνων στη χώρα και θα συμπλεύσει με όλες τις δυνάμεις της αλλαγής τοπικά και διεθνώς.
Ένα κίνημα κλειδί για τη συγκρότηση του διεκδικητικού, ανατρεπτικού, προοδευτικού μετώπου, που ξεπερνά τις προσωπικές μας επιδιώξεις και αγωνίες, συναντά την ανελέητη νομοτέλεια της ιστορικής εξέλιξης και μας τοποθετεί απέναντι στις ευθύνες μας ως προοδευτικοί πολίτες, ως δημοκράτες, ως κοινωνικοί αγωνιστές.
Αυτοσκοπός μας είναι η ενίσχυση της δημοκρατίας, των κοινωνικών αγαθών, ο έλεγχος του ασύδοτου χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου, η παραγωγική ανασυγκρότηση και η δίκαιη αναδιανομή του εισοδήματος, μια πολιτική κοινωνικά και περιβαλλοντικά ισόρροπης ανάπτυξης.
Ο Γρηγόρης Ζαρωτιάδης είναι Επίκουρος καθηγητής οικονομικών στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου