Η κατάρρευση των κεντρικών συστημάτων.

Χιουμοριστική αναπαράσταση του πώς συρρικνώνεται η
οικονομία μέσω του πληθωρισμού. Σήμερα, το μπαλόνι
αυτό έχει αντίστοιχα το μέγεθος της Γης. Σε τέτοιες
συνθήκες το κέντρο δεν αντέχει και αρπάζει επιθετικά
τον πλούτο από την περιφέρεια. Τα αποτελέσματα είναι
καταστροφικά για όλους.

Η ολοένα και μεγαλύτερη μείωση των κοινωνικών παροχών και η συνεχής αύξηση των φόρων και των τελών αποτελεί μια πραγματικότητα που αντιμετωπίζουμε πλέον καθημερινά στην κοινωνία μας. 

Η πορεία αυτή προς
τον γκρεμό δεν έχει τέλος. Θα πρέπει να κατανοήσουμε τους λόγους που γίνεται αυτό για να αποδεχτούμε πως δεν είναι πλέον δυνατή η "διάσωσή" μας από την πολιτική ελίτ. Τα πράγματα πάνε από το κακό στο χειρότερο και ο ρόλος της πολιτικής αυτής άρχουσας τάξης είναι να τα κάνουν όσο χειρότερα γίνεται.

Θα πρέπει καταρχάς να αναγνωρίσουμε πως το κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό σύστημα το οποίο έχει επικρατήσει ελιναι ένα συγκεντρωτικό σύστημα. Ο πλούτος φεύγει από την περιφέρεια και καταλήγει στο κέντρο.

Σκεφθήτε για λίγο το σώμα σας. Σε περίπτωση υποθερμίας σταματάει την κίνηση του αίματος προς τα άκρα, τα δάχτυλα των χεριών και των ποδιών, για να διατηρήσει τη θερμοκρασία στην καρδιά και να την προστατέψει. Αυτό μπορεί να σημαίνει πως ο οργανισμός θα χάσει χέρια και πόδια, αλλά ο κορμός θα επιζήσει. Σε ποιά κατάσταση, αυτό είναι μια άλλη συζήτηση.

Αυτού του είδους η στρατηγική επιβίωσης είναι στρατηγική επιβίωσης του κέντρου, του κορμού. Είναι μια στρατηγική από την οπτική γωνία του κέντρου και εξυπηρετεί μόνο τα δικά του συμφέροντα. Ρίχνοντας τη θερμοκρασία του σώματος, προστατεύει τον κορμό, σίγουρα όμως δεν κάνει τίποτα για να προστατέψει τα άκρα και τα δάχτυλα.

Αυτή ακριβώς τη στρατηγική έχει επιστρατεύσει το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, καθώς επίσης και οι πλεονασματικές χώρες, όπως η Γερμανία. Έχουν υιοθετήσει τη στρατηγική υφαρπαγής του πλούτου από τις πιο ευαίσθητες και φτωχές κοινωνικές ομάδες, έχοντας φτωχοποιήσει τη μεσαία τάξη σε όλες τις χώρες του πρώην πρώτου κόσμου. Παράλληλα, στην περίπτωση της ΕΕ, έχουν εσκεμμένα φτωχοποιήσει χώρες της περιφέρειας και υφαρπάζουν συστηματικά τον εθνικό τους πλούτο. Η περίπτωση της Ελλάδας είναι χαρακτηριστική.

Το σύστημα απαιτεί ο πλούτος να εισρέει στο κέντρο. Η Φρανκφούρτη, η νέα οικονομική πρωτεύουσα της Ευρώπης, και το Βερολίνο, η νέα πολιτική πρωτεύουσα, απαιτούν ολοένα και περισσότερο πλούτο με τη μορφή τελών υποτέλειας, χαρατσιών στο ηλεκτρικό και δυσβάσταχτων φόρων για να μπορέσουν να συντηρήσουν το σύστημα σε βάρος των ευρωπαϊκών κοινωνιών, σε βάρος των ελλειμματικών χωρών της περιφέρειας και σε βάρος των φτωχότερων και ευπαθέστερων κοινωνικών τάξεων.

Η μεγάλη πλάνη πως θα μας σώσουν οι πολιτικοί

Κι όμως, οι πολιτικοί δεν είναι εκείνοι που θα προσφέρουν λύσεις από την κορυφή της κοινωνικής πυραμίδας. Για την ακρίβεια, εκεί ψηλά στην πυραμίδα, πάνω από τα σύνεφα, ο καιρός είναι αίθριος και οι λύσεις απλές. Γιατί οι... πεφωτισμένοι ηγέτες μας έχουν τη λύση: Επιβολή περισσότερων φόρων, οι οποίοι με τη σειρά τους θα αποδειχτούν εξαιρετικά αναποτελεσματικοί, καθώς η οικονομική δραστηριότητα εξανεμίζεται και η ακίνητη περιουσία χάνει την αξία της.

Σε μια περίοδο όμως που τα πράγματα δεν πάνε καλά, όπως η σημερινή, το κέντρο δεν αντέχει. Η δουλειά των τοπικών και των υπερεθνικών πολιτικών, όπως οι Μερκοζύ, είναι να οδηγήσουν τα πράγματα στη χειρότερη δυνατή τους έκβαση. 

Ο λόγος που το κάνουν αυτό είναι γιατί προσπαθούν απελπισμένα να διασώσουν το σύστημα που πεθαίνει -- ένα σύστημα που έχει στείλει τόσα προνόμια και αγαθά προς τη μεριά τους. Το σύστημα είναι συγκεντρωτικό και στόχο έχει τη διακίνηση επιπλέον πόρων από την ευρύτερη περιφέρεια προς το κέντρο της ισχύος.

Τα συγκεντρωτικά συστήματα εξαρτώνται από την πολιτική νομιμοποίηση που αποκτούν. Αυτή την αποκτούν μέσα από μια διαδικασία εναπόθεσης της εμπιστοσύνης του κοινού σε αυτά, με αντάλλαγμα την εξυπηρέτηση του κοινού καλού. Η εμπιστοσύνη αυτή σήμερα διαλύεται με ταχύτατους ρυθμούς σε ολοένα και περισσότερα σημεία πάνω στον πλανήτη (ανάμεσά τους και στη χώρα μας). 

Οι καθημερινοί άνθρωποι συνειδητοποιούν ολοένα και πιο πολύ πως τα συμφέροντά τους και η εμπιστοσύνη τους έχουν προδοθεί από την πολιτική άρχουσα τάξη για να εξυπηρετηθούν τα συμφέροντα όσων έχουν τις "σωστές διασυνδέσεις", όπως λχ το τραπεζικό καρτέλ.

Όσοι κερδοσκόποι παίζουν την τελευταία δεκαετία διάφορα απατηλά σχήματα Ponzi με τα λεφτά των άλλων και είναι σε θέση υπεροχής να ξέρουν τα αποτελέσματα των σχημάτων αυτών, είναι εκείνοι που έχουν τις "σωστές διασυνδέσεις" στο μοντέρνο πολιτικό μας σύστημα. Αυτοί έχουν διασωθεί ξανά και ξανά από τα καταστροφικά αποτελέσματα των ίδιων των κάλπικων πρακτικών τους, μέσα από την απόλυτη απάτη που έχουν κατορθώσει να περάσουν: Την κοινωνικοποίηση των ζημιών τους.

Από την άλλη μεριά του συστήματος βρίσκονται τα θύματά αυτών των απατεώνων. Οι απλοί άνθρωποι που το μόνο που έχουν πλέον να ελπίζουν είναι τα περισσότερα μέτρα λιτότητας, η μεγαλύτερη υφαρπαγή της περιουσίας τους, η σίγουρη εξαθλίωση και ένα πολύ αβέβαιο μέλλον. Κάποια στιγμή, η διαμαρτυρία και η εξέγερση είναι αναπόφευκτα, καθώς η πολιτική νομιμοποίηση εξανεμίζεται. 

Όλον τον προηγούμενο χρόνο, το είδαμε αυτό σε κάθε γωνιά του κόσμου, από την Ευρώπη μέχρι την Αμερική και από την Ασία μέχρι την Αφρική. Η κοινωνική βία επανήλθε στο προσκήνιο και άρχισε να εξαπλώνεται σαν μια ανεξέλεγκτη πυρκαγιά σε δάσος. Η ίδια η ανθρώπινη φύση είναι που μας οδηγεί σε αυτό.

Η φονική αδράνεια του συγκεντρωτικού συστήματος

Σύνθεση που συγκρίνει το κτίριο του Ευρωπαϊκού
Κοινοβουλίου με τον Πύργο της Βαβέλ. Σίγουρα μοιάζουν!

Το μόνο που ενδιαφέρει το σύστημα είναι να μας κρατήσει όλους μέσα στη φυλακή που έχει χτίσει, μέσα στο μαντρί που μας έχει κλείσει για να μας αρμέγει για πάντα. Αυτή είναι η φύση του και οι εκφράσεις του μέσα σε αυτές τις συνθήκες άρχισαν να παίρνουν κτηνώδεις, απολυταρχικές διαστάσεις. Η κρατική βία δείχνει σιγά-σιγά το άσχημο πρόσωπό της, καθώς η δημοκρατία και το Σύνταγμα καταλύονται. Ολοένα και περισσότεροι πρόθυμοι συνασπίζονται με το σύστημα, σε βάρος της χώρας και της κοινωνίας, με την ελπίδα πως θα διατηρήσουν τα προνόμια και τα αξιώματά τους.

Όμως εδώ έχουμε και μια άλλη σημαντική εξέλιξη που δεν θα πρέπει να παραλείψουμε να βλέπουμε. Οι διαδικασίες μεταφοράς του πλούτου από την περιφέρεια στο κέντρο (βλέπε Γερμανία), όσο εντείνονται, όπως συμβαίνει σήμερα με την Ελλάδα, τόσο εμφανίζουν σημάδια διάλυσης. Ο λόγος είναι πως η περιφέρεια, πάνω στην οποία βασίζονταν όλα αυτά τα χρόνια, καταρρέει οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά. 

Όσο συμβαίνει αυτό, θα πρέπει να περιμένουμε πως θα πιεστεί ολοένα και πιο βίαια, ολοένα και πιο έντονα, για να διασφαλιστεί αρκετός πλούτος για να επιβιώσει το κέντρο. Ακριβώς έτσι είχε συμβεί την εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, όταν η κεντρική εξουσία πίεζε τόσο πολύ τους αγρότες μέσω των φόρων, που εκείνοι εγκατέλειψαν τη γη τους και εντάχθηκαν στις τάξεις των γειτονικών βαρβάρων επιδρομέων.

Η Γερμανία εξαρχής εφάρμοζε αυτό το σύστημα και μετατράπηκε σταδιακά σε κέντρο εξουσίας μέσα στην ΕΕ, λόγω του ελεύθερου εμπορίου. Εξήγαγε προϊόντα και υπηρεσίες και πληρωνόταν σε χρήματα. Οι χώρες της περιφέρειας εισήγαγαν προϊόντα και υπηρεσίες και εξήγαγαν χρήματα προς την Γερμανία. Κάποια στιγμή ήταν λογικό να φτάσουμε στο σημείο διάλυσης, καθώς αυτή η μονομερής συσσώρευση πλούτου δεν μπορεί να συνεχίζεται για πάντα.

Τα τραγικά αδιέξοδα του συγκεντρωτικού συστήματος 
(γνωστού και ως παγκοσμιοποίηση)

Τα επόμενα χρόνια θα γίνουμε μάρτυρες μιας κολοσσιαίας σύγκρουσης ανάμεσα στο συγκεντρωτικό σύστημα και τους υποστηρικτές του και στις διάφορες αποκεντρωτικές δυνάμεις που θα εμφανίζονται σαν τα μανιτάρια. Αυτό θα γίνει σε πολλά επίπεδα: Τοπικά νομίσματα, αγορές ανταλλαγών, "αυθαίρετοι" οικισμοί, παραγωγή τροφίμων (ήδη στην Αμερική, σύντομα θα καταστεί παράνομο να παράγεις τα δικά σου τρόφιμα), 

Οι κεντρικοί σχεδιαστές, οι "ιδιοφυίες" που ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για τα σημερινά χάλια, λειτουγούν πλέον εκτός κοινωνίας και εναντίον του κοινού καλού. Οι πολιτικοί, από την άλλη, ακόμα και αν γνώριζαν τι συμβαίνει γύρω τους και το κατανοούσαν, ακόμα και αν είχαν τη διάθεση να το διορθώσουν υπέρ του κοινωνικού καλού, δεν θα κατάφερναν τίποτα. Είναι τόσο ριζωμένοι μέσα σε ένα σύστημα που έχει γίνει όμηρος των κατεστημένων συμφερόντων και το χαρακτηρίζει τόσο μεγάλη αδράνεια, που η ελευθερία των κινήσεών τους θα ήταν πολύ περιορισμένη.

Τέτοια συστήματα όπως το σημερινό δεν μπορούν να απαντήσουν στα προβλήματα μιας τέτοιας κλίματα οικονομικής, πολιτικής, κοινωνικής και πολιτισμικής κρίσης μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα που θα μπορούσε να κάνει κάποια ουσιαστική διαφορά. 

Το ρίσκο είναι μεγάλο και μια καταστροφική συστημική κατάρρευση μπορεί να συμβεί από στιγμή σε στιγμή. Η οποιαδήποτε δράση που θα απαντούσε στο πρόβλημα θα έπρεπε να είναι πολύπλοκη, πολύ ακριβή και πολύ αργή για να έχει κάποιο αντίκτυπο. 

Αν περιμένουμε λύσεις από την κορυφή και από τους πολιτικούς μας, θα απογοητευτούμε οικτρά. Το χειρότερο όμως είναι πως θα είμαστε απροετοίμαστοι για αυτό που έρχεται, για τις ραγδαίες αλλαγές που διαφαίνονται στον ορίζοντα. Και μέχρι να συνειδητοποιήσουμε πως δεν υπάρχει κανένας πρίγκιπας πάνω σε άσπρο άλογο που θα μας σώσει, θα είναι πολύ αργά για να γίνει κάτι ουσιαστικό.

Αυτή την απαισιοδοξία θα πρέπει να την έχουμε μόνο ως προς το ότι δεν θα πρέπει να περιμένουμε τους άλλους να μας σώσουν από τη δική μας μοίρα. Ευτυχώς, υπάρχουν πολλές στρατηγικές που μπορούμε να υιοθετήσουμε, πέρα από την παράνοια της διατήρησης του αδιατήρητου.

Αυτό που πρέπει να κάνουμε άμεσα είναι να αποκεντρώσουμε τη ζωή μας. Να χτίσουμε παράλληλα συστήματα διανομής βασικών αγαθών και υπηρεσιών με απλούς, φτηνούς και αποτελεσματικούς τρόπους, που θα ανταποκρίνονται στις συνεχείς αλλαγές που συντελούνται γύρω μας.

Δεν θα μπορέσουμε φυσικά να καλύψουμε όλες τις ανάγκες που οι κοινωνίες μας είχαν μάθει στο παρελθόν να ικανοποιούν υποθηκεύοντας το μέλλον των παιδιών τους. Θα μπορούμε να καλύψουμε όμως τις πιο βασικές ανάγκες για να επιβιώσουμε και να προχωρήσουμε μπροστά. 

Το κρίσιμο σημείο είναι να βασίσουμε τις προσδοκίες μας στην πραγματικότητα. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως ένας από τους λόγους της κάκιστης ψυχολογίας όλων μας είναι ότι έχουμε εμπλακεί συλλογικά σαν κοινωνίες και οικονομίες στην πλάνη πως τα πράγματα πρέπει να συνεχίσουν να λειτουργούν όπως πριν και αυτό είναι κάτι που δεν το διαπραγματευόμαστε.

Και όμως, τα πράγματα δεν θα συνεχίσουν όπως πριν, γιατί απλά δεν μπορούν. Όσον αφορά το αδιαπραγμάτευτο αυτής της στάσης, η μόνη που δεν διαπραγματεύεται είναι η πραγματικότητα, η οποία μας επιβάλλει να ζούμε μέσα στις παραμέτρους που αυτή καθορίζει.

Το μέλλον: Τα αποκεντροποιημένα συστήματα και η βιωσιμότητα

Στα συγκεντρωτικά συστήματα, η υποδομή δεν αντέχει
για πολύ...

Απ' ό,τι φαίνεται, στο μέλλον μας δεν μπορεί να υπάρξει κάποιο συγκεντρωτικό σύστημα, όπως αυτό που καταρρέει μπροστά στα μάτια μας, αλλά διάφορα επιμέρους αποκεντρωμένα συστήματα. Υπάρχουν πολλές μορφές αποκέντρωσης και όλες αφορούν την εγκατάλειψη του κοπαδιού πριν αυτό πέσει στον γκρεμό. Το κοινό στοιχείο όλων αυτών των αποκεντρωτικών μορφών είναι πως αναφέρονται σε μια επιστροφή στην τοπική κοινωνία, στην τοπική αναγέννηση, στις παραδοσιακές αξίες, στην εστίαση πάνω στην τοπική αυτάρκεια και στη θεμελίωση νέων σχέσεων εμπιστοσύνης ανάμεσα στους γείτονες.

Οι σχέσεις εμπιστοσύνης με τους γείτονες αποτελούν μια αξία που έχει ισοπεδωθεί εντελώς από τον καπιταλισμό. Κι όμως, οι σχέσεις εμπιστοσύνης αποτελούν τη βάση των πάντων. Παρ' όλα αυτά, στις παρούσες συνθήκες, καθώς οι οικονομίες συρρικνώνονται, οι σχέσεις εμπιστοσύνης και η πολιτική νομιμοποίηση καταρρέουν μαζί τους.

Όταν δεν υπάρχει εμπιστοσύνη, τα συστήματα παύουν να λειτουργούν αποτελεσματικά. Οι τοπικές πρωτοβουλίες αυτονομίας και αλληλεγγύης, που έχουν αρχίσει να πολλαπλασιάζονται στην ταλαιπωρημένη χώρα μας και κυρίως στην επαρχία, είναι αποτελεσματικές γιατί λειτουργούν μέσα σε κοινωνικά περιβάλλοντα όπου οι σχέσεις εμπιστοσύνης είναι ζωντανές ακόμα. Όσο δε αυτές δοκιμάζονται και κρατάνε, ενισχύουν ακόμα περισσότερο το ρεύμα αυτών των πρωτοβουλιών.

Πέρα από τις αντιστάσεις και τις επιταγές ενός ετοιμοθάνατου συγκεντρωτικού συστήματος που προσπαθεί να επιβάλει μιαν αφόρητη κατάσταση λατρείας του status quo, θα πρέπει να κοιτάξουμε επιτέλους στο μέλλον, αν θέλουμε να επιβιώσουμε σαν κουλτούρα, σαν έθνος και σαν είδος. Έρχεται η ώρα να υιοθετήσουμε τοπικά νομίσματα, να αναπτύξουμε διαπραγματευτικές ικανότητες για να μπορούμε να ανταλλάσσουμε αγαθά, θα πρέπει να αναπτύξουμε μικρά ευέλικτα δίκτυα μεταφορών και επικοινωνιών, μια τοπική βασική ιατροφαρμακευτική φροντίδα, προγράμματα τοπικής αστυνόμευσης (σε συνεργασία με την αστυνομία), θα πρέπει να πολεμήσουμε για να καταργηθούν οι νόμοι που πιθανώς θα εμφανιστούν κατά της τοπικής παραγωγής τροφίμων, της ελεύθερης πρόσβασης σε καθαρό πόσιμο νερό ή της τοπικής παραγωγής ενέργειας και της πρόσβασης της τοπικής κοινωνίας σε αυτά.

Αυτά είναι μερικά από τα εργαλεία που έχουν οι τοπικές κοινωνίες στα χέρια τους, εργαλεία που μπορούν να τους εξασφαλίσουν την επιβίωση. Σε καμία περίπτωση όμως οι τοπικές κοινωνίες δεν πρέπει να μείνουν εκεί. Κάθε τόπος θα χρειαστεί διαφορετικά εργαλεία, ανάλογα με τη θέση του και τις περιστάσεις.

Η σύγκρουση της περιφέρειας με το κέντρο

Ράιχσταγκ: Το σύμβολο του Βερολίνου και
της εξουσίας του ευρωπαϊκού κέντρου.

Θα πρέπει όμως να καταλάβουμε πως ακόμα και σε ένα κόσμο που τα πάντα καταρρέουν, οι τοπικές κοινωνίες δεν πρόκειται να αφεθούν ελεύθερες να λειτουργήσουν με κριτήριο το όφελός τους. Σίγουρα οι λύσεις δεν θα έλθουν από την κορυφή, αλλά η παρενόχληση σίγουρα από εκεί θα έλθει. Τα αποκεντροποιημένα συστήματα αποτελούν απειλή για την συγκέντρωση του πλούτου στο κέντρο και αυτός ήταν ο στόχος όλων των προηγούμενων πολιτικών συστημάτων.

Ο πλούτος αφαιρείται από την περιφέρεια και κατευθύνεται στο κέντρο. Στον σύγχρονο καπιταλισμό, αυτό το κέντρο είναι βουλιμικό και έχει μια τεράστια όρεξη να καταβροχθίσει τα πάντα. Απαιτεί από εμάς να πληρώνουμε όσα χρωστάμε στο σύστημα, όσο επαχθή και να είναι αυτά, και σε καμία περίπτωση να μην προσπαθήσουμε να μειώσουμε το δικό μας χρέος ή αυτό της κοινότητάς μας.

Καθώς το κέντρο αναζητά συνεχώς τη λύση των προβλημάτων του στην ολοένα και μεγαλύτερη πολυπλοκότητα, αυξάνει παράλληλα και το οικονομικό κόστος (είτε χρηματικό είτε καταναλώνοντας πόρους) οποιασδήποτε ενέργειάς του. Μετά απαιτεί από την περιφέρεια να καλύψει το αυξημένο αυτό κόστος και οδηγούμαστε έτσι όλοι σε ένα πολύ αβέβαιο και επικίνδυνο μέλλον.

Ακριβώς αυτό γίνεται και στη χώρα μας σήμερα. Οι νόμοι που νομοθετούν οι Γερμανοί και οι Ευρωπαίοι καθιστούν τη ζωή πολύ ακριβή και δύσκολη, σε βαθμό που σύντομα θα οδηγηθούμε στην ανέχεια ή θα εκδιωχθούμε από τον τόπο μας ως μετανάστες (Αυτό, φυσικά, θα συμβεί αν παραμείνουμε απλοί θεατές των εξελίξεων γύρω μας). Η φυσική εξέλιξη των συγκεντρωτικών συστημάτων είναι η επιβολή περισσότερων δυσκίνητων, αδιαπέραστων, άδικων και άχρηστων νόμων, καθώς αυτοί αποτελούν τη συνταγή για την αύξηση των εσόδων μέσα από τα πρόστιμα που θα επιβάλλονται για τη μη-συμμόρφωση.

Έτσι, θα πρέπει να περιμένουμε περισσότερα από αυτό που ήδη έχουμε δει: Τη χείριστη δυνατή διακυβέρνηση από μια πολιτική ελίτ που εκπροσωπεί ξεδιάντροπα τα συμφέροντα των οικονομικών ελίτ του κέντρου και κυρίως της Γερμανίας. Μέχρις ότου αποφασίσουμε πως πολυδιαφημισμένο ευρωπαϊκό όραμα είναι στην πραγματικότητα ένας φριχτός εφιάλτης.