Ο Κωστής Παλαμάς (13 Ιανουαρίου 1859- 27 Φεβρουαρίου 1943) θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες ποιητές, που με την σπουδαία μόρφωση, το ιδιαίτερο ταλέντο, και την αστείρευτη αγάπη τους για την πατρίδα μας άφησαν ως κληρονομιά σπουδαία έργα, τα οποία τυγχάνουν μεγάλης απήχησης τόσο στην Ελλάδα όσο και σε ολόκληρη την Ευρώπη.
«Ο Κωστής Παλαμάς είναι αναμφισβήτητα ο μεγαλύτερος συγγραφέας της σύγχρονης Ελλάδας και, επι του παρόντος, ο μεγαλύτερος ποιητής της Ευρώπης» Περιοδικό «La Grande Revue» Νο 2, Paris, Fevrier 1931.
Βαθειά σκεπτόμενος άνθρωπος και έχοντας συναίσθηση της «δύναμης» που του χάριζε η ποίησή του, στεκόταν στο ύψος των εκάστοτε περιστάσεων για τον Ελληνισμό, με αποτέλεσμα τα έργα του να θεωρούνται ως σήμερα κτήμα ες αεί.
Κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940 ο Κωστής Παλαμάς μαζί με άλλους Έλληνες λογίους προσυπέγραψε την έκκληση των Ελλήνων Διανοουμένων προς τους διανοούμενους ολόκληρου του κόσμου, με την οποία αφ” ενός μεν καυτηριάζονταν η κακόβουλη ιταλική επίθεση, αφ” ετέρου δε, διέγειρετην παγκόσμια κοινή γνώμη σε επανάσταση συνειδήσεων για κοινό νέο πνευματικό Μαραθώνα.
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που η κηδεία του μεγάλου αυτού ποιητή υπήρξε η κορυφαία ίσως αντιστασιακή εκδήλωση κατά της γερμανικής κατοχής.
«Χτες βράδυ μία είδηση ακατανόητη μας ήρθε. Μία είδηση ασύλληπτη. Ο Γέρο-Παλαμάς πέθανε. Είχαμε ξεχάσει πως ήταν θνητός» γράφει στο προσωπικό της ημερολόγιο η Ιωάννα Τσάτσου.
Αμέτρητο πλήθος κόσμου συνέρρεε στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών, προκειμένου να πει το τελευταίο αντίο στον αγαπημένο του ποιητή, αλλά παράλληλα και για να εκφράσει τα δυσφορία του με την ισχύουσα κατάσταση.
Οι επίσημες αρχές κατέβαλλαν κάθε δυνατή προσπάθεια για να διασπάσουν την παλλαϊκή συγκέντρωση, χωρίς όμως αποτέλεσμα.
Ο ποιητής Άγγελος Σικελιανός φώναξε: «Σε αυτό το φέρετρο ακουμπάει η Ελλάδα» και με φωνη σθεναρή απήγγειλε το ποίημα Παλαμάς, που είχε γράψει τα χαράματα της 28ης Οκτωβρίου προς τιμήν του μεγάλου ποιητή:
«…Μα εσύ Λαέ, που τη φτωχή σου τη μιλιά,
Ήρωας την πήρε και την ύψωσε ως τ” αστέρια,
μεράσου τώρα τη θεϊκή φεγγοβολιά
της τέλειας δόξας του, ανασήκωσ” τον στα χέρια
γιγάντιο φλάμπουρο κι απάνω από μας
που τον υμνούμε με καρδιά αναμμένη,
πες μ” ένα μόνο ανασασμόν: «Ο Παλαμάς !»,
ν” αντιβογκήσει τ” όνομά του η οικουμένη…»
Την ώρα που το φερετρό του έμπαινε στο χώμα, το πλήθος σύσσωμο, αγνοώντας κάθε απαγόρευση και προειδοποίηση των αρχών άρχισε να τραγουδά τον Εθνικό μας Ύμνο.
Τα ποιήματα αυτού του μεγάλου ανθρώπου και ποιητή ακόμα «φωνάζουν» και «θρηνούν» για την οδυνηρή κατάσταση της χώρας μας, δίνοντας τον παλμό για ένα καλύτερο αύριο.
Σας παραθέτουμε μερικά από αυτά, που κατά την γνώμη μας είναι επίκαιρα όσο ποτε και μας δείχνουν το δρόμο.
«Δεν έχεις, Όλυμπε, θεούς, μηδέ λεβέντες η Όσσα,
ραγιάδες έχεις, μάννα γή, σκυφτούς για το χαράτσι,
κούφιοι και οκνοί καταφρονούν τη θεία τραχιά σου γλώσσα,
των Ευρωπαίων περίγελα και των αρχαίων παλιάτσοι.
Και δημοκόποι Κλέωνες και λογοκόποι Ζωίλοι,
Και Μαμμωνάδες βάρβαροι, και χαύνοι λεβαντίνοι·
Λύκοι, κοπάδια, οι πιστικοί και ψωριασμένοι οι σκύλοι
Κι οι χαροκόποι αδιάντροποι, και πόρνη η Ρωμιοσύνη» (Η πολιτεία και η μοναξιά)
«Με όλα σου θα ζη τα χαμηλά
με καμμιά σου δε θα ζη μεγαλοσύνη
κι οι προφήτες που θα προσκυνά,
νάνοι κι αρλεκίνοι.
Και σοφοί του και κριτάδες
του άδειου λόγου οι τροπαιούχοι
και διαφεντευτάδες-κυβερνήτες του, οι ευνούχοι.
…Κι αν πέσαμε σε πέσιμο πρωτάκουστο
και σε γκρεμό κατρακυλήσαμε
που πιο βαθύ καμιά φυλή δεν είδε ως τώρα,
είναι γιατί με των καιρών το πλήρωμα
όμοια βαθύ έν’ ανέβασμα μας μέλλεται
προς ύψη ουρανοφόρα…» (Δωδεκάλογος του γύφτου)
«…Η μεγαλοσύνη
στα Έθνη δε μετριέται με το στρέμμα,
με της καρδιά το πύρωμα μετρίεται
και με το αίμα..» (Βωμοί)