Ανοιγμα Ισραήλ - Τουρκίας σε τρεις πυλώνες.

ΤΟ ΒΗΜΑ - The New York Times

Στη διάρκεια της πρόσφατης επίσκεψής του στο Ισραήλ, ο Μπαράκ Ομπάμα κατάφερε να φέρει μια επανάσταση στις σχέσεις Ισραήλ-Τουρκίας.

Αν και είχαν πολύ στενούς δεσμούς, στη διάρκεια της δεκαετίας του 1990, η Ιερουσαλήμ και η Αγκυρα χώρισαν τελευταία τους δρόμους τους. Η αποξένωση έφτασε στο αποκορύφωμα μετά από το αιματηρό επεισόδιο με το πλοίο Μαβί Μαρμαρά που πήγαινε, το 2010, να σπάσει τον αποκλεισμό του Ισραήλ, στη Γάζα.Η ισραηλινή επιχείρηση των κομάντο εκεί είχε αποτέλεσμα τον θάνατο 9 Τούρκων ακτιβιστών, και οι σχέσεις έγιναν μετά πολύ δύσκολες. Αλλά στις 22 Μαρτίου, ο Ομπάμα κατάφερε να ενορχηστρώσει ένα τηλεφώνημα από τον Βενιαμίν Νετανιάχου, τον πρωθυπουργό του Ισραήλ, προς τον Τούρκο ομόλογό του, τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ο Νετανιάχου φέρεται να απολογήθηκε για τους θανάτους στο Μαβί Μαρμαρά, μια χειρονομία που ανοίγει τον δρόμο για αποκατάσταση των σχέσεων ανάμεσα στις δύο χώρες.

Αλλά αυτό το νέο άνοιγμα στις σχέσεις Ισραήλ-Τουρκίας, είναι μόνο μια διστακτική αρχή: η ρήξη ανάμεσα στις δύο χώρες είναι βαθιά. Εκτός και αν την συγγνώμη του Νετανιάχου την ακολουθήσει ένα στιβαρό σχέδιο δράσης για την αναθέρμανση της συνεργασίας, η αλλαγή που βλέπουμε σήμερα δεν θα αποδειχθεί τίποτε περισσότερο από ένα φευγαλέο φλερτ.

Μια πραγματική, νέα συμμαχία, ανάμεσα σε αυτές τις δύο χώρες, θα πρέπει να βασιστεί σε τρεις πυλώνες, που προϋποθέτουν σοβαρή συνεργασία:

Πρώτον, Τουρκία και Ισραήλ θα πρέπει να συντονίσουν στενά τις σχέσεις τους για να περιορίσουν τις επιπτώσεις από την σύγκρουση στη Συρία, και για να επιταχύνουν την πτώση του καθεστώτος Ασαντ.

Αγκυρα και Ιερουσαλήμ θα πρέπει να μοιραστούν πληροφορίες από τις μυστικές υπηρεσίες τους, και να συνεργαστούν για να αποτρέψουν μεταφορές όπλων προς την Χεζμπολάχ, και προς άλλες εξτρεμιστικές οργανώσεις. Θα πρέπει, επίσης, να συνεργαστούν για να βοηθήσουν την αντιπολίτευση στη Συρία.

Στο βάθος του ορίζοντα, το Ισραήλ έχει ισχυρό συμφέρον να εξασφαλίσει μια Συρία, στην οποία μετά τον Ασαντ, η Τουρκία θα έχει άνεση κινήσεων. Οι πιθανές εναλλακτικές λύσεις είναι το χάος ή ένα καθεστώς υπό την επιρροή ριζοσπαστικών δυνάμεων.

Δεύτερον, η Τουρκία και το Ισραήλ θα πρέπει να εμβαθύνουν περαιτέρω τους οικονομικούς δεσμούς τους, εμπορικούς και ενεργειακούς, υπέρ μιας μακροπρόθεσμης προσέγγισης μεταξύ τους.

Τρίτον, Τουρκία και Ισραήλ, με στήριξη από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την ΕΕ, θα πρέπει να δημιουργήσουν περιφερειακό φόρουμ για να αντιμετωπίσουν επείγοντα ζητήματα κοινής ανησυχίας, όπως η βία στη Συρία, οι επιπτώσεις της στον Λίβανο και στο Ιράκ, και το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.

Στο τραπέζι θα πρέπει να είναι, βέβαια, και η Αίγυπτος.

Η πρόοδος σε αυτά τα τρία μέτωπα είναι επείγουσα. Νετανιάχου και Ερντογάν παίρνουν, και οι δύο, πολιτικά ρίσκα, κάνοντας ανοίγματα ο ένας στον άλλον.

Μια τολμηρή απόφαση ανοίγματος μπορεί να μην σημάνει τίποτα, εκτός και αν την ακολουθήσει μια αποδείξιμη συνεργασία, ανάμεσα στις δύο χώρες τους.

* Ο Τσαρλς Κάπτσαν είναι καθηγητής διεθνών σχέσεων στο πανεπιστήμιο Georgetown, στις ΗΠΑ. Ο Σόλι Οζέλ διδάσκει στο πανεπιστήμιο Καντίρ Χας στην Κωνσταντινούπολη, και αρθρογραφεί στην εφημερίδα Haberturk.