Η έξυπνη τακτική της Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο

Αρθρο του ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΦΙΛΗ *

Η Ανατολική Μεσόγειος αναδεικνύεται σε διαμορφωτή των ενεργειακών εξελίξεων της Γηραιάς Ηπείρου. Με Κύπρο και Ισραήλ ως δυνητικούς παραγωγούς και την Ελλάδα ως μια ελκυστική επιλογή διαμετακομιστή, δεδομένου πως συγκεντρώνει όλα τα χαρακτηριστικά ενός μετριοπαθούς, προβλέψιμου και προσανατολισμένου στις ευρωπαϊκές ανάγκες εταίρου. Εντούτοις, υπάρχει μία προϋπόθεση προκειμένου να ενσωματωθεί στους ευρωπαϊκούς σχεδιασμούς. Ο περιορισμός των αβεβαιοτήτων, χωρίς, όμως, να απαιτείται απαραίτητα ούτε ο εκμηδενισμός των διαχρονικών προβλημάτων που μαστίζουν την περιοχή ούτε η συναίνεση όλων.

Η Ευρώπη, από την πλευρά της, όχι μόνο θα ενθαρρύνει αλλά και θα χρηματοδοτήσει projects που κατοχυρώνουν τόσο τη διαφοροποίηση όσο και την ασφάλεια τροφοδοσίας της.
Η Ελλάδα οφείλει να αναδείξει το ευρωπαϊκό χαρτί και την ανάγκη συμπόρευσης όσο το δυνατόν περισσότερων κρατών που θα προσανατολίσουν τις εξαγωγές τους στη διψασμένη Γηραιά Ηπειρο.

Γι’ αυτό θεωρώ λάθος τακτική τη δημιουργία ενός άξονα Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας, διότι αυτό θα εξυπηρετούσε περισσότερο λογικές μηδενικού αθροίσματος, θα δημιουργούσε κλίμα αποκλεισμών και θα έδινε το τέλειο άλλοθι σε αυτούς (βλ. Τουρκία) που πασχίζουν να βρουν συμπαραστάτες στον ολισθηρό δρόμο της αντιπαράθεσης.

Αντιθέτως, έχοντας ως γνώμονα την ασφάλεια τροφοδοσίας της Ενωσης, αν διασφαλιζόταν η (έστω και μελλοντική) συμμετοχή ενός τουλάχιστον μουσουλμανικού/αραβικού κράτους, οι πιθανότητες αυτή η ενεργειακή συμμαχία να ευδοκιμούσε θα ήταν αρκετές. 

Θα πολλαπλασιάζονταν κάθε φορά που θα προσετίθετο ένα κράτος της περιοχής με οποιασδήποτε μορφής συμμετοχή, π.χ. επιπλέον προμήθεια, αγοραστής, διαμετακομιστής, υποδοχέας υποδομών.

Αξιοποιώντας, μάλιστα, τη δυναμική στις σχέσεις μας με το Ισραήλ πρέπει να υποδείξουμε το προφανές: πως η προοπτική συναξιοποίησης αποθεμάτων που διαμοιράζονται μεταξύ Ισραήλ, Παλαιστίνης, ακόμη και Λιβάνου, παρά τις δεδομένες τεράστιες δυσκολίες, είναι η ενδεδειγμένη υπέρβαση που θα διευκολύνει στην εξεύρεση κοινών παρονομαστών, εξομαλύνοντας σταδιακά την κατάσταση. 

Γεγονός που αφενός θα ενθαρρύνει μελλοντικούς επενδυτές, εφόσον περιοριστεί το ρίσκο συμμετοχής, αφετέρου θα αποδυναμώσει δυνητικά τις ακραίες φωνές που τροφοδοτούνται από την οικονομική ανέχεια και την έλλειψη προοπτικής.

Το εθνικό όφελος από πιθανές συνέργειες δεν μπορεί και δεν πρέπει να είναι μονοδιάστατο. 

Αλλο κράτος μπορεί να συνεισφέρει με ποσότητες σε ένα project ειρήνης και ευημερίας, άλλο να αποτελέσει πύλη διαμετακόμισης, άλλο να επιτύχει καλύτερες τιμές για την εγχώρια αγορά, άλλο να συμμετάσχει στις επενδύσεις που θα απαιτηθούν, άλλο να φιλοξενήσει υποδομές απαραίτητες για εξαγωγή ή αποθηκευτικούς χώρους. 

Ο κοινός παρονομαστής σε μία τέτοια περίπτωση θα είναι η κοινή μοίρα και το γεγονός ότι συνακόλουθα όποιο κράτος της περιοχής αμφισβητήσει το ενεργειακό status quo αυτομάτως θα τίθεται στο περιθώριο.

* Διευθυντής Ερευνών στο Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο

ΠΗΓΗ: